Agorodd y Lasynys ei ddrysau i groesawu'r cyhoedd i fwynhau diwrnod agored ac i droedio'r union loriau a dringo'r union risiau y bu Ellis a Lowri Wynne a'u naw plentyn yn eu troedio dros dair canrif yn ôl, a daeth bywyd yn ôl i'r hen dy unwaith eto.

Yn yr ystafell werdd sef y parlwr gorau' roedd Olwen Lewis yn brysur yn nyddu yn grefftus a di-lol. Daeth ag ugain neu fwy o gwiltiau o glytwaith lliwgar a hynod o hardd efo hi. Dyma drysorau teuluol y dyfodol a phetai gen i fag llaw go swmpus mi fyddwn wedi cael fy nhemtio i wthio un neu ddau ohonynt i'w grombil (fel sawl un arall yn sicr!).

Yn y neuadd fawr roedd casgliad o lwyau caru hynod wedi eu cerfio'n gelfydd gan Ffestin Williams a oedd wrth law i olrhain eu hanes.

Yn eu plith roedd un arbennig iawn wedi ei cherfio o bren hynafol o'r Lasynys.

Yn ei ymyl roedd Meinir Jones yn sgwrsio yn gartrefol am ei sampleri oedd wedi eu brodio yn gywrain a chrefftus i ddathlu sawl achlysur. Dyma lafur cariad go iawn ac ôl oriau o bwytho ymroddedig ar ei champwaith.

Ar y llawr uchaf gwelwyd Elfyn Owen sydd wedi meistroli'r grefft (ddiflanedig bron) o wneud cannwyll frwyn. Daeth ambell un fwy mentrus na'i gilydd i roi cynnig ar baratoi brwynen nid gorchwyl hawdd mohoni!

Tybed a ysgrifennodd Ellis Wynne ei glasur Gweledigaethau Y Bardd Cwsg' yng ngolau egwan y gannwyll frwyn? Tybed a oedd cannwyll frwyn yn goleuo ystafell Lowri Wynne pan fu farw wrth roi genedigaeth i'w mab?

Calonogol oedd cael arlunydd talentog lleol i arddangos ei waith. Lluniau dyfrlliw o olygfeydd lleol a symbylodd ddarluniau John Kerry a llawer yn dangos diddordeb mawr yn ei waith ac yn cydnabod ei ddawn.

Dau sydd yn sicr yn meddu ar ddoniau arbennig yw Hefin Jones a Dafydd Roberts. Y grefft o wneud troliau bychain sydd yn berffaith i'r milimedr olaf yw diddordeb Hefin.

Roedd ôl ymchwil ddygn ac oriau o gynllunio manwl ar ei waith ac eglurodd gefndir hanesyddol pob un o'r troliau. Rhywun sydd wedi meistroli'r grefft o wneud ffidlau yw Dafydd. Fedrwn ni ddim llai nag edmygu'r sawl all greu ffidil allan o ddarn o bren ond yn fwy na hynny hudo miwsig bendigedig o'r llinynnau. Gwir dalent.

Yn ystod y pnawn ymunodd Dafydd â Gerallt Rhun a Celt i'n difyrru â chanu hwyliog, traddodiadol. Bob yn ail â hwy cafwyd sawl cainc ar y delyn gan Bargoed ac ychwanegodd hyn awyrgylch arbennig i'r ty. Braf oedd ei weld yn rhoi gwers' i ambell blentyn ar ei delyn ac yn eu helpu yn garedig ac amyneddgar.

Atyniad diddorol arall i'r plant oedd cael gweld a chyffwrdd rhai o adar ysglyfaethus o eiddo Geraint Williams. Roedd ganddo hebog, barcud a thylluan ar y glaswellt o flaen y ty ac mae ganddo wybodaeth eang am yr adar ac yn ofalus iawn ohonynt.

Bu prynu a gwerthu brwd drwy gydol y dydd ar yr amryfal stondinau ac i lenwi boliau a disychedu'r dyrfa bu merched y gegin wrthi yn ddiflino yn paratoi bwyd blasus a thywallt galwyni o de!

Diolch i bawb am eu cymorth parod a'u cefnogaeth yn oedolion ac yn blant (ambell i gyw entrepeneur' yn amlwg ymhlith y plantos!). Mae dyfodol y Lasynys ychydig yn fwy diogel. Ia, diwrnod gwerth chweil!
Nerys Roberts