د طالبانو حکومت او پاکستان ترمنځ دوحه کې شوې هوکړې پورې تړلې هیلې او اندېښنې
د عکس سرچینه، MOFAQ
افغانستان کې د طالبانو حکومت او پاکستان ترمنځ پر ډیورنډ کرښه له څو ورځو نښتو او پاکستان لخوا په کابل، کندهار، پکتیکا کې له هوايي بریدونو وروسته بالاخره د یکشنبې پر شپه دوحه کې د اوربند هوکړه لاسلیک شوه.
افغان او پاکستاني پلاوو دوحه کې د قطر او ترکیې په منځګړیتوب خبرې وکړې.
په دغو مذاکراتو کې د طالبانو حکومت د پلاوي مشر محمد یعقوب مجاهد ویلي، له اوږدو مذاکراتو وروسته پر دې هوکړې ته ورسېدل چې دواړه هېوادونه به نه د یو بل پر حق تیری کوي او نه هم د یو بل خلاف د "دښمنانه کړنو" ملاتړ.
نوموړي وویل هوکړه پر دې شوې چې یوه خوا به هم داسې کوم جهت ته اجازه نه ورکول کېږي، چې د بل هېواد امنیت ته تاوان ورسوي یا یې پر ضد بریدونه وکړي.
د پاکستان بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار هم دوحه کې شوې هوکړه "پر سم لوري لومړی ګام" وباله.
دواړو خواو پتیېلې چې د دې هوکړې او اوربند د دوام، ښو اړیکو او د سیاسي او اقتصادي پرمختګونو لپاره یو میکانیزم جوړ کړي.
ټاکل شوې په دې تړاو راتلونکې اوونۍ (شنبه د اکتوبر ۲۵مه) د ترکیې په کوربتوب یوه بله غونډه وشي.
د چین، سعودي او ایران په ګډون بېلابېلو خواو د افغانستان او پاکستان ترمنځ د شوې هوکړې ملاتړ کړی او د جګړې درېدل یې پر دغو هېوادونو سربېره د ټولې سیمې امنیت ته ګټوره بللي.
د عکس سرچینه، Getty Images
که څه هم تر دې هوکړې وروسته د دواړو خواو ترمنځ د کومې تازه امنیتي پېښې او شخړې څه رپوټ نه دی ترلاسه شوی، خو ځینې لا هم ډاډمن نه دي چې دا اوربند دې ډېر دوام وکړي.
یو لامل دی چې تر اوسه د افغانستان او پاکستان د پلاوو ترمنځ لاسلیک شوې هوکړه او د هغې بشپړ جزییات لا نه دي روښانه شوي.
د طالبانو حکومت لخوا ملګرو ملتونو لپاره نومول شوي دایمي استازي او په قطر کې د دوی د مرکچي ټیم پخواني غړي محمد سهیل شاهین، چې د دوحې په مذاکراتو کې د افغان پلاوي غړی و، تېره ورځ بيبيسي ته وویل چې پاکستاني لوري ورسره دا ژمنه هم کړې چې پر ډیورنډ "فرضي کرښه" د تګ راتګ لارې به ژر پرانیزي.
نوموړي ټینګار وکړ چې پاکستان "باید تجارت او سیاست سره جلا کړي."
د یادونې ده چې تر اوسه په دې برخه کې د کوم پرمختګ څرک نه دی لیدل شوی او لارې لا هم ټولې تړلې دي.
یوه بله مهمه موضوع چې له تېرې ورځې ډېر پام ور اوښتی او خواله رسنیو کې پراخ بحثونو پر کېږي، د طالبانو حکومت د پلاوي غړو لخوا ډیورنډ لاین ته د "فرضي کرښې" خطاب دی.
دا مسئله ځکه د ژبو سر ته راغله چې د قطر بهرنیو چارو وزارت لخوا د افغانستان او پاکستان ترمنځ پر اوربند د هوکړې په تړاو اعلامیه کې د بارډر یا سرحد کلمه کارېدلې وه او دې د افغانانو ګڼ غبرګونونه راوپارول.
د قطر بهرنیو چارو وزارت وروسته ظاهرآ د همدغو نیوکو له کبله او د طالبانو حکومت په ټینګار له خپلې اعلامینې د "سرحد" کلیمه لېرې کړه او د هغې پر ځای یې "دواړه هېوادونه" ولیکل.
د عکس سرچینه، @MofaQatar
د طالبانو حکومت د پلاوي مشر هم له دوحې څخه له افغان رسنیو سره په خبرو کې ټینګار وکړ چې د دوی ناسته کې پر ډیورنډ کرښه خبرې او څه موفقه نه ده شوې.
هغه وویل "افغانان دې ته ډیورنډ کرښه وايي او هېڅکله به ورته سرحد نه ویل کېږي."
د یادونې ده چې افغانستان ډیورنډ کرښه په رسمیت نه پېژني، خو پاکستان یې د دواړو هېوادونو ترمنځ رسمي پوله ګڼي.
دا موضوع له لسیزو راهیسې د دغو هېوادونو ترمنځ د ستونزو او کړکېچ یوه اصلي سرچینه ګڼل کېږي.
اسلام اباد تر اوسه د ډیورنډ کرښې په تړاو د طالبانو حکومت د دفاع وزیر تازه څرګندونو او د قطر بهرنیو چارو وزارت لخوا له خپلې اعلامیې د "سرحد" د کلیمې لېرې کېدو ته څه غبرګون نه دی ښودلی.
