BBC HomeExplore the BBC
Mae’r dudalen yma wedi cael ei harchifo ac nid yw’n cael ei diweddaru bellach. Mwy am dudalennau sydd wedi eu harchifo.

LLUN
17eg Tachwedd 2014
Hygyrchedd
Geiriau Yn Unig
Papurau Bro

BBC Homepage
BBC Cymru
BBC Lleol

CymruGoOrGoDdCanolDeOrDeDd
»

Gogledd Orllewin

Newyddion Lleol

Chwaraeon

Tywydd / Teithio

Digwyddiadau

Papurau Bro

Cerddoriaeth

Oriel yr Enwogion

Trefi a Phentrefi

Awyr Agored

Hanes

Lluniau

Gwefannau lleol

Eich Llais Chi

BBC Vocab
OFF / I FFWRDD
» Turn ON
Troi YMLAEN
» What is VOCAB? Beth yw GEIRFA?
 

Ymateb

Cymorth

Wedi mwynhau'r ddalen hon?
Anfonwch hyn at gyfaill!

 
Llanw Llyn
Darlun o Hen Eglwys Llanfrothen Hanes llofruddiaeth
Rhagfyr 2006
Perlau Beryl
Yn y fynwent uchod (Hen Eglwys Llanfrothen) y claddwyd gweddillion Mary Jones, morwyn fferm 18 oed a gafodd ei llofruddio yn 1812 gan y llofrudd olaf i gael ei ddienyddio yn Nolgellau - yn 1813.
Dyn o'r enw Edwart Jones oedd y llofrudd ond fe'i adwaenid yn well fel Yr Hwntw Mawr.

Yn ŵr priod ac yn dad i ddau o blant, roedd yn byw mewn tŷ o'r enw Bryn Heulog nid nepell o fan y llofruddiaeth. Nid wyf yn mynd i fanylu llawer gan fod ei hanes wedi ymddangos o'r blaen mewn rhifyn o'r Llanw.

Ond darllenais i mewn hen bapur o ardal Meirionnydd yn ddiweddar fod ewythr i'r trancedig yn un o'r dyrfa fawr a aeth i chwilio am y llofrudd a'i fod wedi disgyn i afon lle bu bron a boddi.

Yn ogystal â llofruddio Mary Jones, roedd yr Hwntw wedi dwyn tipyn o arian ac oriawr aur. Fe'i grogwyd ef ar y Beg o Ebrill am un ar ddeg y bore gyda lliaws fawr o bobl wedi dod ynghyd i'w weld. Cariwyd ef i fryn y grocbren mewn trol.

Bu farw heb fawr o argoelion gwir edifeirwch ar ei wyneb caled a heb golli un deigryn. Galarus oedd gweld un yn mynd i fyd arall a golwg mor galed arno. Dyma bennill a ganodd hen faledwr ar yr achlysur erchyll yma:

Fe ddwed i'r hangman cyn cael dioddef
Mewn modd gweddus ei fod yn maddau;
Ei ewyllys oedd i ddweud ei bader,
A hyn a ffeindiwyd ynddo o fwynder.

Deallwn fod rhai o esgyrn y llofrudd wedi dod i law meddyg o Eifionydd gan mlynedd yn ddiweddarach.

Beryl Nefyn


0
C2 0
Pobol y Cwm 0
Learn Welsh 0
BBC - Cymru - Bywyd - Pobl - A-B


About the BBC | Help | Terms of Use | Privacy & Cookies Policy