دونالد ترامپ و خطر گرم‌تر شدن کره زمین

ترکیب دولت آینده آمریکا خیلی‌ها را حساس کرده اما آینده زمین، سرنوشت بشریت و تاثیری که دولت ترامپ بر سیاست‌های جهانی می‌گذارد، باعث بروز نگرانی‌هایی شده است.

سال ۲۰۱۷ می توانست نویدبخش اتفاق‌های خوب برای مقابله با تمام آن مشکلاتی باشد که جهان را تهدید می‌کند: در راس آنها خطر گرم‌تر شدن زمین به دلیل مصرف بیشتر سوخت های فسیلی مانند نفت و ذغال سنگ.

اما با پیروزی دونالد ترامپ در آمریکا ورق برگشته. فعالان محیط زیست همصدا با رهبران جهانی زنگ‌های خطر را به صدا در آورده‌اند.

هیچکس نمی داند دولت بعدی آمریکا با متحدان و رقبای قدیمی چه خواهد کرد. در مورد سیاست‌های محیط زیستی دولت آقای ترامپ هم یک علامت سوال بزرگ قرار دارد.

اگر اطرافیان و مشاوران دونالد ترامپ ملاک پیش بینی‌ها قرار بگیرند، سال ۲۰۱۷ سال عقب‌گردی سخت از دستاوردهای دو سال اخیر دولت آمریکا خواهد بود: دستاوردهایی مانند اجرای توافق پاریس و توافق‌های دیگری که هدف آنها کم کردن مصرف سوخت‌های فسیلی مثل نفت و گاز و ذغال سنگ بوده.

این سوخت‌ها منبع انرژی جهان برای رشد اقتصادی هستند، اما سال‌های سال است که اکثریت قریب به اتفاق دانشمندان و دولت‌های جهان فهمیده‌اند مصرف این سوخت‌ها باعث انتشار گازهای گلخانه ای مثل دی اکسید کربن و متان به هوا و در نتیجه محبوس شدن حرارت نور خورشید در جو زمین و گرم‌تر شدن آن می‌شود.

آمریکا در کارزار کم کردن از مصرف سوخت های فسیلی هنوز نقش اول را دارد. مخصوصا که دولت اوباما دست چین را به عنوان آلاینده اول دنیا گرفت و به این کارزار ملحق کرد.

اما دونالد ترامپ و حزب جمهوریخواه آمریکا معتقدند آب و هوا و حرارت جو زمین ربط زیادی به مصرف سوخت‌های فسیلی ندارند پس همان بهتر که با تمام قوا از منبع "خداداد" نفت و ذغال سنگ برای توسعه صنایع و اقتصاد استفاده شود.

دلایل نگرانی و ناامیدی

گام هایی که از دونالد ترامپ از همین حالا برای تغییر سیاست امریکا در زمینه محیط زیست و نیرو برداشته نگران کننده است.

۱. هنوز روشن نیست آیا دولت ترامپ قصد دارد تعهداتی را که دولت اوباما در پاریس داده، نادیده بگیرد یا نه. نشانه ها حاکی است که او آنها را نادیده خواهد گرفت. آقای ترامپ گفته از هر گونه ضوابطی که فعالیت صنایع فسیلی را محدود می کند، بیزار است. امریکا طبق توافق پاریس متعهد شده که تا سال ۲۰۳۰ انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از دود کردن نفت و ذغال سنگ را بالغ بر ۳۰درصد کاهش دهد.

دونالد ترامپ گفته است این توافق را "لغو" خواهد کرد. اگر آمریکا به تعهداتش در توافق پاریس عمل نکند یعنی میلیاردها کیلوگرم گازهای گلخانه‌ای بیشتری وارد طبیعت شکننده زمین خواهد شد و حرارت جو زمین و آبها را وارد "آستانه خطر" خواهد کرد.

۲. شخصی که دونالد ترامپ برای وزارت خارجه آمریکا انتخاب کرده، مدیر کل شرکت نفتی اکسان‌موبیل است. فردی که برای فعالان محیط زیست تجسم منافع سوختهای فسیلی است. هر چند رکس تیلرسون نسبت به دیگر همتایان خود در صنعت نفت نسبت به بحث گرم تر شدن زمین و روی آوردن به انرژی های پاک میانه رو محسوب میشود اما او بر خلاف مردی که قرار است جایگزینش شود - جان کری - خطر مصرف سوخت های فسیلی و گرم تر شدن زمین را جزو "اولویت ها" نمی داند.

در حالی که مخالفان آقای تیلرسون در آمریکا با او به خاطر نزدیکی اش به دولت روسیه مشکل دارند اما تبعات زیست محیطی این نزدیکی خطری است که جمهوریخواهان با آن مشکلی ندارند.

به علت تحریم های غرب علیه روسیه آقای تیلرسون موفق نشد از طرف شرکت اکسان‌موبیل قرارداد اکتشاف نفت از شمال روسیه را اجرا کند. ولی اگر این قرارداد ۵۰۰ میلیارد دلاری اجرا شود یعنی صدها میلیارد تن گازهای گلخانه‌ای بیشتری از محل اکتشاف و تولید نفت در منطقه‌ای به وسعت ۶۳ میلیون هکتار از روسیه و مناطق نزدیک به قطب شمال وارد جو زمین می شوند. روسیه هنوز توافق پاریس را تصویب نکرده و اگر دولت ترامپ این توافق را نادیده بگیرد دلیلی ندارد که دولت روسیه به آن اعتنایی کند. خروج این دو بازیگر مهم از توافق پاریس، شکست بزرگی برای نجات زمین از خطر گرم تر شدن است.

۳. گزینه دونالد ترامپ برای وزارت انرژی مردی است که پیوندهای نزدیک با صنایع نفتی دارد. ریک پری ۴ سال پیش می خواست رِییس جمهور امریکا شود. او در یک لحظه فراموش نشدنی مناظره‌ها گفت "من اگر پیروز بشوم سه سازمان را منحل خواهم کرد". او نام نهادهایی که قصد حذف کردنش را داشت یادش رفت و نهایتا گفت "آخ یادم رفت". یکی از این سازمان ها، وزارت انرژی آمریکا بود که به عقیده ریک پری و دیگر جمهوریخواهان امریکا به اندازه کافی از صنایع فسیلی حمایت نمی کند.

۴. برای فعالان محیط زیست در داخل آمریکا، انتخاب آقای ترامپ برای ریاست بر سازمان حفاظت از محیط زیست کاملا ناامید کننده است. اسکات پروییت نه تنها بحث تغییرات اقلیمی و گرم تر شدن زمین را "مسخره" می داند بلکه جزو یکی از شاکی های ثابت سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکاست. او در ۵ سال گذشته ۱۳ بار علیه این سازمان به دلیل ضوابط زیست محیطی اش - که او ناقض آزادی های مدنی مردم نامیده - اقامه دعوا کرده. حالا او قرار است رییس سازمانی شود که فعالیت های آن را قبول ندارد.

گزارش رسانه های امریکا حاکی از آن است که از همین حالا مقدمات یک پاکسازی گسترده در سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا در جریان است. طبق این گزارش ها آقای پروییت قصد دارد تمام کادر آن سازمان را که در کنفرانس های تغییرات اقلیمی شرکت داشته اند اخراج کند. خطری مشابه برای کادر سازمان فضایی امریکا - ناسا - نیز که بیشترین اطلاعات را درباره تاثیر گازهای گلخانه ای بر حرارت زمین جمع اوری کرده، وجود دارد.

دلایل خوشبینی و امیدواری

با وجود تمام این نشانه ها، بعضی ناظران و مفسران می کوشند اندکی خوشبینی را به این بحث تزریق کنند. آنها از میان داده ها و نقل قول های موجود به دنبال کورسویی از امید هستند. دلایل خوشبینی این گروه از مفسران این است:

۱. دونالد ترامپ اخیرا گفت نسبت به توافق پاریس "ذهن بازی" دارد. او همچین گفته قبول دارد که "بعضی از فعالیت های بشر" باعث گرم تر شدن زمین می شود. اگراین دو نقل قول باعث امیدواری نشود، خوشبین ها می گویند از آنجایی که آقای ترامپ ذهنیت اقتصادی دارد و نمی خواهد به هیچ قیمتی چین از آمریکا پیشی بگیرد، بزودی در خواهد یافت که تمرکز بر توسعه سوخت‌های فسیلی در آمریکا یعنی واگذار کردن نسل بعدی فن آوری انرژی خورشدی و بادی به چین.

در تحولی جداگانه خبر رسیده که لئوناردو دیکاپریو، بازیگر مشهور و سازنده مستندی درباره خطر تغییرات اقلیمی - "پیش از طوفان"- موفق شده با دختر دونالد ترامپ قرار ملاقات بگذارد و مستندش را به او نشان بدهد. ظاهرا ایوانکا ترامپ تحت تاثیر قرار گرفته تا آنجا که امکان ملاقات دیگری را بین لئوناردو دی کاپریو با خود دونالد ترامپ فراهم کرد. قرار است این ملاقات ها ادامه داشته باشد. فعالان محیط زیست امیدوارند بتوانند از طرق غیررسمی دیدگاه های آقای ترامپ را متحول کنند.

۲. با اینکه وزیر خارجه احتمالی دولت ترامپ، مدیر کل یک شرکت نفتی است اما سیاست های او در زمان مدیر کلی اکسان موبیل او را از بقیه همقطاران خود متمایز می کند. رکس تیلرسون کمک کرد تا شرکتش در زمینه رعایت ضوابط پیشگیری ازآلایندگی یک "فرهنگ ایمنی" را در این شرکت جا بیندازد. او همچنین طرفدار وضع مالیات بر کربن است که بر اساس آن هر کس برای هر مقدار گار گلخانه ای که تولید میکند مالیات بدهد.

۳. با اینکه ریک پری مرد محبوب صنایع نفتی ایالت تگزاس است، اما خیلی ها دغدغه اصلی او را ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی می دانند. او در زمان فرمانداری تگزاس سهم مهمی در کمک به توسعه انرژی های بادی و ایجاد اشتغال در این حوزه را داشت و از این رو شاید اگر متقاعد شود که این انرژی ها می تواند توجیه اقتصادی داشته باشد، به توسعه آنها کمک کند.

۴. با اینکه رییس جدید سازمان حفاظت از محیط زیست می تواند این سازمان را زیر و رو کند اما کنار گذاشتن یک کادر قدیمی و متخصص در این سازمان کار آسانی نخواهد بود و او در هر مرحله از این کار، با شکایت های قانونی فعالان محیط زیست روبرو خواهد شد.

علاوه بر این، خوش بین ها اطمینان می دهند سیستم فدرالی آمریکا دست ایالت ها را در وضع مقررات زیست محیطی خودشان باز گذاشته. مثلا ایالات کالیفرنیا با برخورداری از اقتصادی به بزرگی اقتصاد فرانسه وعده داده که جدا از برنامه های دولت مستقلا تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۴۰ درصد از مصرف سوخت های فسیلی را کم کند .