بسياری از شرکت کنندگان در اجلاس دسترسی آزاد به انرژی هسته ای را ناشی از تفاسير دلبخواه از مفاد پيمان می دانند

آقای عنان در اجلاس دوره ای بررسی عملکرد ان پی تی سخن می گفت که روز دوشنبه، 2 مه، در مقر سازمان ملل متحد آغاز به کار کرد. اين کنفرانس به مدت يک ماه به بررسی در پيمان خواهد پرداخت.

هدف از ان پی تی کاهش خطر جنگ افزارهای هسته ای است.

کوفی عنان گفت: "اين بر عهده همه ماست تا نظامی کارآمد و موثر و منصفانه بسازيم که خطر تهديد هسته ای را کاهش دهد."

آقای عنان همجنين از رقبای قديمی در جنگ سرد يعنی روسيه و آمريکا خواست تا به طور جدی به کاهش زرادخانه هسته ای خود بپردازند.

دبيرکل سازمان ملل متحد با اشاره به احتمال وقوع يک فاجعه اتمی در يکی از شهرهای جهان گفت که "در جهان به هم مرتبط امروز تهديد يکی تهديد همگان است و ما همه در مسئوليت تامين امنيت برای يکديگر شريک ايم."

"نکته اساسی اينجاست که رژيم برقرار شده در اين پيمان با آهنگ رشد تکنولوژی و جهانی شدن هماهنگ نيست. پيشرفت های بسيار در سالهای اخير اين پيمان و امنيتی را که به آن نظر داشته در تنگنا قرار داده است."

دبيرکل سازمان ملل در باره ايران گفت که هر چند کشورهايی مانند ايران بايد بخت بهره بری از منافع تکنولوژی هسته ای را داشته باشند اما همزمان بايد در مقابل وسوسه پی گرفتن برنامه ساخت جنگ افزارهای اتمی مقاومت کنند.

"شما بايد راههای قابل اطمينان و پايداری برای آشتی با حق کشورها در بهره جويی صلح آميز از اين امکانات پيدا کنيد همراه با تضمين های الزام آور برای دنبال نکردن توسعه سلاحهای هسته ای."

مساله کاربرد وسايل دارای "استفاده های دو گانه" که هم برای صنايع نظامی کاربرد دارد و هم برای اهداف صلح طلبانه، از مسائل اصلی در اين کنفرانس خواهد بود.

انتظار می رود که نمايندگان آمريکا خواستار ممنوعيت استفاده از اين نوع وسايل شوند اما خود آمريکا و چندين کشور ديگر هم اکنون درای اين نوع وسايل هستند.

خبرنگار ديپلماتيک بی بی سی می گويد که پيمان هسته ای به طور روز افزون دچار بحران است زيرا کشورهای امضا کننده از يک سو می توانند تکنولوژی مرتبط با جنگ افزارهای هسته ای را به دست آورند و از سوی ديگر از اين پيمان خارج شوند بدون آنکه با مجازاتی روبرو شوند.

واشنگتن خواستار اقدام فوری در مورد کره شمالی و ايران است در حالی که بسياری از کشورهايی که سلاح اتمی ندارند از قدرتهای پنجگانه هسته ای ( آمريکا، بريتانيا، فرانسه، چين و روسيه) انتقاد می کنند که نتوانسته اند سلاح اتمی را کنار بگذارند.

سه قدرت اتمی ديگر يعنی هند و پاکستان و اسرائيل هنوز اين پيمان را امضا نکرده اند.

از جمله مسايل ديگری که انتظار می رود در اين اجلاس مطرح شود، خودداری دولت جورج بوش، رييس جمهوری آمريکا، از امضای پيمان منع آزمايش های هسته ای، خروج از پيمان جلوگيری از ساخت موشک های دوربرد و تلاش برای توليد تسليحات جديد هسته ای است.

موضوع خروج کره شمالی از پيمان منع گسترش جنگ افزارهای هسته ای در سال 2003 و تصميم اين کشور به جلوگيری از ورود بازرسان آژانس بين المللی انرژی اتمی و اعلام ادامه فعاليت در زمينه ساخت اسلحه اتمی نيز در اين اجلاس پيگيری خواهد شد.

مديرکل آژانس بين المللی انرژی اتمی در گزارشی به اين اجلاس خواستار آن شده است که در مورد اقدام شورای امنيت در مورد کشورهايی که تعهدات خود را نقض می کنند تصميم گيری شود.

همچنين، ايالات متحده و متحدان آن قطعا موضوع برنامه های هسته ای ايران را در اين اجلاس مطرح خواهند کرد.

آمريکا دولت ايران را به تلاش برای دستيابی به جنگ افزارهای اتمی متهم کرده و آخرين دور مذاکرات هسته ای ايران و کشورهای اروپايی، که خواستار توقف کامل و هميشگی برنامه غنی سازی اورانيوم در ايران هستند، روز جمعه گذشته بدون نتيجه در لندن خاتمه يافت.

با اينهمه، گفته می شود که احتمالا تماس بين نمايندگان جمهوری اسلامی و کشورهای اروپايی در حاشيه اجلاس ادامه خواهد يافت.

آمريکا و متحدان آن کشور برنامه های هسته ای ايران را در اجلاس مطرح خواهند کرد

انتظار می رود اجلاس مجددا بر حق تمامی کشورها برای برخورداری از فن آوری صلح آميز هسته ای تحت نظارت کامل آژانس بين المللی انرژی اتمی تاکيد ورزد و همچنين، خواستار پيوستن تمامی کشورهای عضو به پروتکل الحاقی به ان پی تی شود.

اين پروتکل شامل بازرسی های گسترده تر از تاسيسات هسته ای کشورهای عضو است و تاکنون تنها 68 کشور آن را امضا و تصويب کرده اند.

دولت ايران اين پروتکل را پذيرفته اما هنوز اقدامی برای پيوستن نهايی به آن از طريق اخذ مصوبه مجلس به عمل نياورده است.

پيگيری مصوبه اجلاس ان پی تی در سال های 1995 و 2000 در مورد اعلام خاورميانه به عنوان منطقه عاری از سلاح های اتمی نيز از جمله مسايل مورد مذاکره در اين اجلاس خواهد بود.