BBCPersian.com

مقامات افغان و سازمان ملل متحد اعلام کرده اند که سال ۲۰۰۷ خشونت‌بارترین سال از زمان سقوط طالبان در این کشور بوده است.

طالبان در این سال حدود ۱۴۰ حمله انتحاری در سراسر افغانستان انجام داده و دست کم چهار ولسوالی را در جنوب افغانستان به تصرف خود درآوردند. شدت درگیری ها در افغانستان در سال ۲۰۰۷، بی سابقه بوده است.

فساد در دستگاه دولت، افزایش تولید مواد مخدر و عدم آمادگی کافی نیروهای ناتو و افغان در نبرد با طالبان از عمده ترین عوامل افزایش ناامنیها در سال ۲۰۰۷ در افغانستان خوانده می شود.

موسی قلعه، بزرگترین شهرک در شمال هلمند در همین سال به دست طالبان افتاد و پس از آن به گفته مقامات افغان به بزرگترین مرکز انسجام فعالیت های طالبان و القاعده تبدیل شد.

ژنرال ظاهر عظیمی، سخنگوی وزارت دفاع افغانستان زمانی که هنوز موسی قلعه از سوی طالبان اداره می شد در صحبت با بی بی سی گفت: "در آن ساحه (موسی قلعه) دهشت افگنان از کشورهای مختلف که بیشترشان اعضای القاعده هستند جمع شده و مراکزی را برای سازماندهی فعالیت های خود ایجاد کرده اند. آنها در موسی قلعه آموزش های نظامی و فکری می بینند."

به باور بیشتر تحلیلگران، نیروهای بریتانیایی در آغاز امسال تلاش کردند روش ملایم تری را با طالبان در پیش گیرند اما این تلاش بریتانیا به بهای سقوط ولسوالی موسی قلعه به دست طالبان تمام شد.

هرچند ولسوالی موسی قلعه در یک عملیات بزرگ نظامی به رهبری ارتش افغانستان از تصرف طالبان بیرون شد اما طالبان کنترل سه ولسوالی دیگر در این ولایت را همچنان در دست دارند.

در سال ۲۰۰۷ دامنه فعالیت طالبان تا حدی به ولایات غربی افغانستان نیز کشیده شد و طالبان چندین بار توانستند شماری از ولسوالی های ولایت فراه را به مدت کوتاهی به تصرف خود درآورند.

پر تلفات ترین حمله انتحاری از زمان سقوط طالبان در افغانستان، انفجار در ولایت بغلان در شمال افغانستان بود که در نتیجه آن بیش از هشتاد نفر کشته و بیش از صد تن دیگر زخمی شدند.

شش عضو مجلس نمایندگان افغانستان و دهها کودک دانش آموز نیز از جمله قربانیان این انفجار بودند.

وقوع این انفجار در ولایتی که پیش از این، از امنیت نسبتا بهتری برخوردار بود، نگرانی های تازه ای را از احتمال گسترش ناامنیها به شمال افغانستان در پی داشت.

مقامات افغان می گویند طالبان در سال ۲۰۰۷ تاحد زیادی تاکتیک های جنگی خود را تغییر داده و بیشتر به اجرای حملات انتحاری و کارگذاری مین های کنار جاده روی آوردند.

مقامات وزارت دفاع افغانستان تایید می کنند که در یک سال گذشته میزان حملات طالبان به هدف نیروهای ارتش افغانستان در مقایسه با سالهای گذشته چند برابر افزایش یافت. در بیشتر حملات انتحاری که در کابل - پایتخت نیز روی داد بیشتر نیروهای امنیتی افغان هدف قرار گرفتند.

پر تلفات ترین این حملات انفجار انتحاری در برابر فرماندهی پلیس کابل بود که حدود سی تن از نیروهای پلیس در آن کشته شدند و پس از آن نیروهای ارتش افغانستان در منطقه کارته پروان درغرب کابل هدف یک حمله انتحاری دیگر قرار گرفتند که حدود ۳۰ تن کشته داد و بیشترین کشته شدگان، سربازان ارتش بودند.

تنها در جریان یکسال گذشته حدود ۸۰۰ تن از نیروهای پلیس در افغانستان کشته شده اند و هنوز آمار تلفات نیروهای ارتش و ناتو در افغانستان به درستی روشن نشده است.

سازمان ملل متحد نیز امسال اعلام کرد که میزان خشونتها در افغانستان پانزده تا بیست درصد افزایش یافت. به گفته مقامات سازمان ملل متحد دهها تن از افراد غیرنظامی امسال در حملات انتحاری و انفجار مین های کنار جاده ای در بخشهای مختلف افغانستان کشته شدند.

آقای ادوارد می گوید: "ما درباره وضعیت افغانستان بسیار نگران هستیم و همه باید نگران باشند. در سال ۲۰۰۷ ما در بخشهای از این کشور شاهد افزایش نا امنیها بوده ایم. در مقایسه با سال گذشته شمار حوادث امنیتی نیز ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش یافت."

وزیر دفاع آمریکا در روزهای پایانی امسال با صراحت اعلام کرد که از افزایش خشونتها در افغانستان نگران است.

مقامات آمریکایی گفته اند امسال شمار حملات طالبان به هدف نیروهای ناتو دو برابر شده و تعداد حملات انتحاری بیش از سی درصد افزایش یافته است.

در کنار این طالبان از حملات راکتی و کارگذاری مین های کنار جاده نیز به گونه گسترده استفاده کردند.

افراد وفادار به این گروه در نیمه های سال ۲۰۰۷ محل سخنرانی حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان را در ولایت غزنی هدف حمله راکتی قرار دادند اما در این حمله به کسی آسیب نرسید.

موتر حامل کریم خرم، وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان نیز در جریان همین سال زمانی که از ولایت قندهار بازدید می کرد، هدف یک حمله انتحاری قرار گرفت و در آن آقای خرم با والی قندهار به شکل سطحی زخم برداشتند.

در چندین مورد جداگانه شماری از اعضای شورای ملی و مقامات محلی دولتی نیز در بخشهای مختلف افغانستان مورد حمله قرار گرفتند.

موضوع دیگری که تاحد زیادی تازگی داشت و به گفته مقامات افغان مشکل تازه در بخش نظامی و سیاسی افغانستان به شمار می آید، کشف سلاح های ظاهرا تولید ایران در نزد افراد گروه طالبان بود.

مقامات محلی در ولایات غربی افغانستان نیز از دریافت اسلحه ساخت ایران در این مناطق خبر دادند.

اندکی پس از این، نیکلاس برنز، معاون وزارت خارجه آمریکا در گفتگو با سی ان ان گفت که مسلما این سلاحها از سوی دولت ایران به افغانستان فرستاده شده و فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در ارسال سلاحها به افغانستان نقش داشته است.

تهران این ادعای واشنگتن را به شدت رد کرد. مقامات افغان دریافت اسلحه ایرانی در این کشور را تایید کردند اما گفتند درباره نقش دولت ایران در این ماجرا مدارکی در دست ندارند.

اخیرا دن مک نیل، فرمانده عمومی ناتو در افغانستان نیز اعلام کرد احتمالا نیروهای نظامی ایران از انتقال کاروان بزرگ اسلحه با فناوری پیشرفته به افغانستان اطلاع داشته اند.

آقای مک نیل گفت: "نیروهای آیساف به تاریخ ۵ سپتامبر کاروانی از اسلحه و تجهیزات نظامی را در غرب افغانستان به دست آوردند. اسلحه و تجهیزات نظامی این کاروان بسیار پیشرفته و واضحا ساخت ایران بود. این برای من مشکل است تصور کنم که تجهیزات این کاروان در ایران ساخته شده و به افغانستان انتقال داده شده و حداقل نظامیان ایران از این موضوع آگاه نبوده اند."

از سوی دیگر مقامات افغان امسال اعلام کردند که به دنبال فشار نظامی که بر جنگجویان القاعده در مناطق مرزی پاکستان وارد آمد، دسته های بزرگ جنگجویان وابسته به این شبکه به داخل افغانستان سرازیر شده اند.

'تقویت القاعده'

القاعده تلاش دارد پایگاههای خود را در داخل افغانستان به ویژه در جنوب تقویت کند

ژنرال ظاهر عظیمی

او می گوید: "القاعده تلاش دارد پایگاههای خود را در داخل افغانستان به ویژه در جنوب تقویت کند. تنها در ولایت هلمند بیش از هزار جنگجوی خارجی حضور داشتند که بیشتر عضویت القاعده را داشتند. فعالیت القاعده در یک سال گذشته در افغانستان گسترش یافته است."

مقامات ناتو نیز میگویند در حال حاضر گروههای بنیادگرا از کشورهای خارجی وارد افغانستان شده و در حال نبرد با نیروهای افغان و خارجی در این کشور هستند.

مقامات افغان این را نیز اعلام کرده اند که امسال منابع تمویل طالبان بیشتر شده و حالا جنگجویان وابسته به این نیروها از سوی منابع بسیاری حمایت نظامی و مالی دریافت می کنند.

وحید مژده، تحلیلگر افغان می گوید در جریان امسال نشانه های از افزایش منابع تمویل طالبان در سطح منطقه به شکل آشکار دیده شده است. او همچنین تاکید می کند که افغانستان در یک سال گذشته شاهد بازگشت القاعده بوده است.

آقای مژده می گوید: "اخیرا ملا برادر، معاون اول ملا محمد عمر در صحبت با یکی از نشریات عربی زبان گفت کشورهای همسایه افغانستان به حدی نیستند که به ما کمک کنند بلکه کشورهای دیگری در منطقه هستند که حضور و اهداف آمریکا در افغانستان برایشان حساسیت برانگیز است و ما کمکهای خود را از این کشورها دریافت می کنیم."

اما درحالیکه هزاران تن از سربازان وابسته به نیروهای ناتو با تجهیزات پیشرفته نظامی همراه با سربازان افغان به هدف سرکوب طالبان در این کشور فعالیت می کنند، چه چیزی منجر به افزایش ناامنیها در این کشور شده است؟

آیا طالبان واقعا به یک نیروی پرقدرت نظامی در افغانستان تبدیل شده اند که حتی ناتو با همه توانمندی های نظامی نمی تواند این گروه را سرکوب کند؟

ژنرال ظاهر عظیمی، سخنگوی وزارت دفاع افغانستان به این باور است که فساد در دستگاه دولت، تولید مواد مخدر و سرازیر شدن گروههای شورشی از بیرون از مرزها به افغانستان، از بزرگترین عوامل افزایش ناامنیها در افغانستان بوده است.

او می گوید: "شمار زیادی از جنگجویان خارجی در نتیجه فشارهای که در بیرون از مرزهای افغانستان بر آنان وارد شد به افغانستان سرازیر شدند. از سوی دیگر مشکلاتی چون فساد اداری، نداشتن شیوه های موثر مبارزه با تولید مواد مخدر، کمبود نیروهای امنیتی و تجهیزات ناکافی در افغانستان کمک کرد تا برنامه های طالبان تا حدی با موفقیت انجام شود."

اما شماری از مقامات افغان می گویند نیروهای ناتو در یک سال گذشته در مقابله با گروههای شورشی موثریت چندانی نداشته اند که این خود راه را برای گسترش فعالیتهای طالبان در این کشور هموار کرد.

لطف الله مشعل، سخنگوی شورای امنیت ملی می گوید نیروهای ناتو در برابر طالبان بیشتر حالت دفاعی دارند تا موضع تهاجمی و از همین رو به گفته او شیوه ای که نیروهای آمریکایی در مقابله با طالبان در پیش گرفته بودند به مراتب بهتر از برنامه هایست که در حال حاضر از سوی ناتو اجرا می شود.

'ناممکن'

ما با کمبود نیرو در افغانستان روبرو هستیم. ما نمی توانیم در کشور بزرگی چون افغانستان فقط با چهل و یک هزار نیرو در هر منطقه حضور داشته باشیم. این ناممکن است

سخنگوی آیساف

اما نیروهای ناتو با این نظریه موافق نیستند. کارلوس برانکو، از سخنگویان ناتو در کابل می گوید در یک سال گذشته سربازان وابسته به این نیروها به هدف ردیابی جنگجویان طالب به دوردست ترین نقاط افغانستان رفته و پناه گاههای آنان را هدف حمله قرار داده اند.

او می گوید: "نه من با شما موافق نیستم. من نمی خواهم از مناطق مشخص نام ببرم اما به گونه مثال من خودم در جنوب بوده ام و چیزی را که من در آنجا دیدم خلاف این ادعاست. نیروهای آیساف بسیار تهاجمی برخورد می کنند و همه جا به دنبال طالبان و پناهگاههای آنان می روند."

ناتو در سال جاری با کمبود نیرو و تجهیزات نظامی در برخورد با جنگجویان مسلح روبرو بود و این خود می تواند یکی ازعوامل افزایش ناامنیها در افغانستان باشد.

مقامات ناتو بارها اعلام کردند که برای پیشبرد عملیات نظامی به نیروی اضافی نیاز دارند. کارلوس برانکو می گوید در حال حاضر ناتو برای حفاظت از همه نقاط افغانستان نیروی کافی در اختیار ندارد.

او می گوید: "ما با کمبود نیرو در افغانستان روبرو هستیم. می خواهم این را نیز بپذیرم که طالبان اداره چندین منطقه دیگر بیرون از ولایت هلمند را نیز به دست دارند. ولی ما نمی توانیم در کشور بزرگی چون افغانستان فقط با چهل و یک هزار نیرو در هر منطقه حضور داشته باشیم. این ناممکن است."

بی رغبتی شماری از متحدان ناتو برای فرستادن نیرو به خط مقدم جبهه در جنوب افغانستان از مشکلات دیگر ناتو در افغانستان است.

رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا به تازگی شماری از اعضای ناتو را مورد انتقاد قرار داد و گفت که در انجام ماموریت خود در نبرد با طالبان در افغانستان کوتاهی کرده اند.

اما در کنار این، نیروهای ناتو و افغان در یک سال گذشته دستاوردهای بزرگی نیز داشته اند.

بازپس گیری ولسوالی موسی قلعه در شمال هلمند یازده ماه پس از آنکه این ولسوالی به دست طالبان افتاد یکی از دستاوردهای عمده نظامی به ویژه برای نیروهای ارتش افغانستان بود که رهبری این عملیات را در دست داشتند.

کشته شدن ملا دادالله، فرمانده نظامی طالبان در جنوب افغانستان یکی دیگر از دستاوردهای بزرگ ناتو و دولت افغانستان در سال ۲۰۰۷ بود.

دادالله تابستان امسال در نتیجه عملیات نظامی ناتو و ارتش افغانستان در هلمند کشته شد. او از موقف مهم نظامی در گروه طالبان برخوردار بود و همزمان از افراد نزدیک به ملا عمر، رهبر طالبان به شمار میامد.

از سوی دیگر مقامات وزارت دفاع افغانستان می گویند امسال شمار سربازان ارتش افغانستان از سی هزار به حدود پنجاه و هفت هزار افزایش یافت و اسلحه و تجهیزات پیشرفته نظامی نیز در اختیار آنان قرار گرفت.

افزایش خشونتها در افغانستان در یک سال گذشته به نحوی جامعه جهانی را به این متقاعد کرد که افغانستان به توجه بیشتر نیاز دارد.

وزارت دفاع افغانستان می گوید در یک سال گذشته حدود دو هزار تن از جنگجویان طالبان کشته شده و صدها تن دیگر زخمی و یا بازداشت شده اند.

مقامات افغان و ناتو در پایان سال ۲۰۰۷ تاکید می کنند که در سال پیش رو تلاش خواهند کرد مواضع طالبان را با قوت بیشتر هدف حمله قرار دهند.

چیز دیگری که مقامات افغان و ناتو بر آن تاکید دارند، ایجاد هماهنگی بیشتر میان نیروهای امنیتی افغان و خارجی در نبرد با گروههای شورشی است.

وزارت دفاع افغانستان اعلام کرده است که سال آینده نیروهای ارتش افغانستان در بیشتر موارد نقش رهبری کننده درعملیات نظامی را به دوش خواهند داشت.

خدمات