Irak: Şii lider Muktada es Sadr siyasetten çekildi

Irak’ın etkin isimlerinden Şii din adamı Muktada es Sadr’ın siyasetten çekildiğini ve dini faaliyetlere ağırlık vereceğini açıkladı.

Kimi uzmanlar Sadr’ın çekilmesiyle, Iraklı diğer Şii siyasetçilerin önünün açılacağı görüşünü paylaşırken, kimi uzmanlar ise Sadr’ın bu kararı ‘dini etkinliğini artırmak için bir süreliğine siyasetten uzak kalma’ kararı olarak yorumluyor.

El yazısıyla yazdığı açıklamayı internet sitesinde paylaşan es Sadr, gelecekte kurulacak hükümetlerde yer almayacağını ve herhangi bir temsilcisinin de bulunmayacağını söyledi.

Şii din adamı, bazı vakıflar dışında tüm bürolarının kapatılacağını ve faaliyetlerini yalnızca din alanında sürdüreceklerini belirtip bu kararı da ailesini, ismini ve itibarını korumak için aldığını ifade etti.

AFP haber ajansına konuşan Bağdat’taki Mustansiriya Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Aziz Jabr, genel seçimler öncesi es Sadr’ın gidişinin ‘Fadhila Partisi gibi diğer Şii siyasi parti ve siyasetçilere yarayabileceğini’ söylüyor.

Jabr, Sadr’ın “diktatör” olarak tanımladığı Şii Başbakan Nuri El Maliki’nin de bu adımdan en kazançlı çıkan isim olabileceğini belirtiyor ve ekliyor: “Maliki hiçbir çaba göstermeden Sadr’dan kurtuldu. Bu onun için bir hediye gibi.”

ABD’nin 2003’teki Irak işgaline en sert tepkiyi göstererek siyasette önemli bir isim haline gelen 40 yaşındaki es Sadr, Nisan’daki seçimlerden yine zaferle çıkmayı hedefleyen Irak Başbakanı Nuri El Maliki ile sorunlar yaşıyordu.

Es Sadr’a bağlı Mehdi Ordusu, 2006 ve 2007 yılları arasındaki mezhepsel çatışmalarda binlerce Sünni’nin ölümünden ve işkence görmesinden sorumlu tutuluyordu. Sadr bu dönemde İran’a kaçmıştı.

'Olumsuz etkisi olur'

Mehdi Ordusu’na bağlı milisler, 2008 yılında da Irak Başbakanı Maliki komutasındaki Irak ordusuyla çatıştı.

Çok sayıda milisin tutuklandığı olayların ardından El Sadr’a bağlı grup silahları bırakıp dağılacaklarını açıkladı.

Şii lider daha sonra Başbakan Maliki’yle ateşkes imzalamış ve es Sadr Maliki’nin 2010 seçimlerinde ikinci kez iktidarda kalması için destek olmuştu.

Yeni hükümetle arasını iyi tutan es Sadr hareketi altı bakanlık koltuğuna ve 40 milletvekili sandalyesine sahipti.

AFP’ye konuşan Iraklı yazar Sarmad el Taie, “Irak’ta siyasi reform yolunu destekleyen ve mezhepsel gerginliği dindirmek için uğraşan” bir din adamı olarak tanımladığı es Sadr’ın siyasetten çekilmesinin Irak için olumsuz etkileri olacağı görüşünde.

Washington Enstitüsü Yakın Doğu Politikaları bölümünden Michael Knights, Sadr’ın siyasetten çekilmesini şöyle yorumluyor:

“Sadr genellikle kendisini tehdit altığında hissettiği dönemlerde veya Sadr hareketi, kendisinin bir parçası olmak istemediği bir siyasi yola gireceğinde, ilgi odağı olmaktan kaçınır.”

Sadr’ın siyasete geri dönüp dönmeyeceği yönündeki bir soruya da Knights, “Irak’ta ölümden başka hiçbir şey kalıcı değildir” yanıtını veriyor.

'Dini otoritesini güçlendirmek için yapıyor'

Amman merkezli siyasi risk analisti Kirk Sowell ise, Sadr’ın birkaç yıl önce yine kendisini siyasetten uzaklaştırdığını ancak bunun ‘birkaç hafta sürdüğünü’ hatırlatıp “Tüm bu eylemler, dini otoritesini güçlendirmek, etkin kılmak amacı güdüyor” yorumunu yapıyor.

Sadr’ın kararının ardından hareketine bağlı çok sayıda milletvekili de istifalarını sunmuştu. Sowell, hareketten istifaların gelmesini ise Sadr’ın önceki açıklamalarına kıyasla, ‘son çekime kararının ciddi olabileceğine’ işaret ettiğini söylüyor.

Diğer yandan Bağdat merkezli Kürtçe yayın yapan Shafaq adlı haber sitesi, Türkmen milletvekili Arshad el Salhi’nin Sadr’ın ‘geri dönmesi’ yönündeki çağrısını aktarıyor.

El Salhi, “Irak ve halkı üzerinde oynanan siyasi oyunun çok büyük olduğunun farkındayız. Bugün siyasi sahnede es Sadr gibi bilge adamlar bulunmalıdır. Biz de es Sadr’a kararından vazgeçmesi ve siyasi sürece geri dönmesi çağrısında bulunuyoruz” dedi.