Kıbrıslı Türkler, Bahçeli'nin '82. il' çıkışını nasıl değerlendiriyor?

Gündemi BBC Türkçe'den takip etmek artık WhatsApp'ta da mümkün. Haberlerimizin doğrudan telefonunuza gelmesi için tıklayın.

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Kıbrıs'ın kuzeyinde 19 Ekim'de yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından arka arkaya dikkat çeken çıkışlar yaptı.

Devlet Bahçeli, Cumhuriyetçi Türk Partisi'nin (CTP) adayı Tufan Erhürman'ın seçimi büyük farkla kazanmasının ardından, Kıbrıs'ın kuzeyinin Türkiye'ye katılması gerektiğini söyledi.

Bahçeli, bölgede parlamentonun bu kararı almasını "hayat memat meselesi" olarak nitelendirdi, Türkiye'nin 81. ilinin Düzce olduğunu hatırlattı, "82. ilinin de KKTC olması gerektiğini" söyledi.

Kıbrıs'ın kuzeyinde seçime katılımın düşük olduğunu belirten Bahçeli, "Kıbrıs Türklüğünün kaderi bu katılımla temsil edilemez" dedi.

Tufan Erhürman seçim kampanyasında Kıbrıs Sorunu'nun çözümü için, Kıbrıslı Türklerin "eşit ve kurucu ortak" olarak yer alacağı "federal çözüm modelini" savunmuştu.

Erhürman, iki devletli çözümün Kıbrıs Türklerinin uluslararası alanda tanınmasını kolaylaştırmayacağını, aksine izolasyonu kalıcı hale getireceğini söylemişti.

Bahçeli ise Kıbrıs'ta federasyona dönüşün reddedilmesi gerektiğini şu sözlerle vurguladı:

"KKTC'de federasyon, Suriye'de federasyon amaçlayan güçleri de tetikler. Bu da Türkiye açısından kabul edilemez. Bu kapsamda baktığımızda en doğru karar, KKTC'nin Türkiye'ye katılması olacaktır."

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bahçeli'nin aksine önce Tufan Erhürman'ı arayıp tebrik etti ve seçimlerin Kıbrıs'ın kuzeyinde "demokratik olgunluğun" göstergesi olduğunu söyledi, ardından da Erhürman'ı Ankara'ya davet etti.

Peki Kıbrıslı Türkler, Bahçeli'nin çıkışını nasıl değerlendiriyor?

'Halkın iradesine saygısızlık'

Devlet Bahçeli'nin açıklamaları Kıbrıs'ın kuzeyinde daha çok "ulusal iradeye müdahale" olarak algılandı.

Özellikle federasyon fikrini savunan çevreler Bahçeli'yi eleştirdi.

Kıbrıs'ın kuzeyinde siyasi partilerden Bahçeli'nin "82. il" önerisine destek veren bir açıklama yapılmadı.

MHP'nin bölgede örgütlü resmi bir teşkilatı bulunmuyor.

Parti bununla birlikte, Kıbrıs'ın kuzeyindeki cumhurbaşkanlığı seçiminde, koalisyon ortaklarının desteklediği bağımsız aday Ersin Tatar'a açık destek vermişti.

Seçimi kazanan Tufan Erhürman'ın görevi devraldığı resepsiyonda BBC Türkçe'ye konuşan CTP milletvekillerinden Sami Özuslu, Devlet Bahçeli'nin çıkışıyla ilgili olarak, "Halkın iradesine saygısızlık söz konusu. Bu tür yaklaşımları doğru bulmuyorum" dedi.

Bahçeli'nin sözlerinin Türkiye'de iç siyasetiyle alakalı olduğunu düşündüğünü söyleyen Özuslu, "Kıbrıs maalesef Türkiye'de siyasetin birazcık da oyuncağıdır ve herkes kendi siyasi duruşuna göre, kendi taraftarına verdiği mesajlarla Kıbrıs Sorunu'nu kullanmaya çalışır. Türkiye kamuoyu genelinde, 'milli dava' olarak bakıldığı için Kıbrıs'la ilgili çok farklı bir bakış açısı da yoktur" diye konuştu.

Türkiye'de siyasetçilerin kullandığı üsluba dikkat etmeleri gerektiğini belirten Özuslu, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bir taraftan 'Tanıyoruz' dediğiniz, 'Tek tanıyan ülkeyiz' dediğiniz bir ülkeyi bu şekilde dünyanın nasıl algılayacağına bakmak gerekir: Bağımsız mı, bağımlı mı?

"Bir taraftan da Kıbrıs Türklerinin özne olma gibi bir sorunu var kanımca. Kıbrıslı Rum lider Hristodulidis 'Benim muhatabım Türkiye'dir' diyor. 'Bağlayacağız' ya da 'Bağlanın' mesajları, dünyaya KKTC'nin bağımlı olduğu mesajını vermektedir ve tehlikelidir. Kanımca Türkiye'nin dış politikası açısından da tehlikelidir."

'Burada bir devlet var'

Kıbrıs'ın kuzeyinde koalisyonun büyük ortağı Ulusal Birlik Partisi'nin (UBP) Merkez Yönetim Kurulu üyesi Mahmut Toray Hüdaverdi de Bahçeli'nin "KKTC 82. il olmalı" sözlerine karşı çıkmıştı.

Hüdaverdi, "Bir gün Kıbrıs Türk Devleti derler, bir gün 82. il olsun derler; artık biz de şaşırdık. Sayın Türkiye Cumhuriyeti yetkilileri, burası Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'dir. Burada bir devlet var" demişti.

Kıbrıs'ın kuzeyinde UBP'nin koalisyon ortakları Demokrat Parti (DP) ve Yeniden Doğuş Partisi'nden (YDP) Bahçeli'nin çıkışıyla ilgili açıklama yapılmadı.

'Kıbrıs Türk halkı siyasetçilere bir mesaj verdi'

BBC Türkçe'ye konuşan Bayrak Radyo Televizyonu'ndan (BRT) gazeteci, belgesel yapımcısı ve yazar Fatma Arpalıklı ise Bahçeli'nin çıkışını yorumlarken, Kıbrıs'ın kuzeyinde cumhurbaşkanlığı seçiminin sonucunun doğru değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekti.

Fatma Arpalıklı, Kıbrıs Türk halkının mevcut siyasetçilere bir mesaj verdiğini söyledi, 'Bahçeli'nin yaklaşımının tam tersi' olan bu mesajı şöyle özetledi:

"Müzakere masasını eğer barışa, anlaşmaya veya bir sonuca ulaşılacaksa hiçbir zaman terk etmeme. Masanın terk edilmesinin yanlış olması."

Arpalıklı'ya göre Kıbrıs Türk halkı "aslında çatışma değil barış kültürüyle var olan bir toplum" ve bu yöndeki siyasi yaklaşımları daha kolay hazmedip kabullenebiliyor.

Kıbrıs'ın kuzeyindeki Türk yönetiminin lideri seçilen Tufan Erhürman, 25 Ekim'de devir teslim töreninde yaptığı konuşmada, Bahçeli'nin şiddetle karşı çıktığı "federasyon" formülüne hangi koşullarla sıcak bakabileceklerini açıklamış, "Federasyon diyen de, iki devlet diyen de, bu adada Kıbrıs Türk halkının eşit egemenliğinde hemfikirdir" demişti.

Tufan Erhürman'ın Türkiye'yi ne zaman ziyaret edeceği henüz bilinmiyor.

Erhürman'ın devir teslim töreninde verdiği mesajların ardından, Bahçeli'nin Kıbrıs çıkışlarının bu hafta da sürüp sürmeyeceği merak konusu.

'Kıbrıslı Türkler kırıldı'

BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan CTP Lefkoşa Milletvekili Ürün Solyalı da, Kıbrıslı Türklerin Bahçeli'nin sözlerine "kırıldıklarını" söyledi.

Ürün Solyalı; kendi ayakları üzerinde durabilen, kendi kendini yönetebilen, ülkede gerçekten özne olan bir yapıya kavuşma hasretleri olduğunu belirtti.

Solyalı, "Hem Türkiye'yle ilişkilerimizi böyle geliştiriyoruz; hem de içerideki yapılanmamız ya da mücadelemiz, dünyaya karşı olan mücadelemiz bunun üzerinden" dedi.

Kıbrıs'ın bütününde söz sahibi olma iddiasını ortaya koyduklarını, Avrupa Birliği devleti olabilecek bir yapılanmayı kurgulayacaklarını belirten Solyalı, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ondan sonra belki de Türkiye'nin Avrupa Birliği yolunu açabilecek olan bir yapılanma bu... Kıbrıslı Türkler, iradelerinin sandıktan bu şekilde çıkmasına saygı gösterilmesini bekliyordu. Çünkü çıkan oran yüzde 63. Bu oran, gözden kaçırılabilecek bir mesaj değil."