మామూలు యువకుడి నుంచి
మహాత్ముడి వరకు

మోహన్‌దాస్ కరంచంద్ గాంధీని ‘మహాత్మ’ అని పిలుస్తారు. బ్రిటిష్ పాలన నుంచి భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం కోసం, దేశ ప్రజల హక్కుల కోసం పోరాడిన విజ్ఞుడైన రాజకీయవేత్త ఆయన.

గాంధీ అహింసా పోరాటాన్ని నేటికీ ప్రపంచవ్యాప్తంగా గౌరవిస్తారు. ఆయన భారత పేదల ప్రతినిధి. ఉన్నత కుటుంబం నుంచి వచ్చిన ఈ శాంతిదూత తన టీనేజ్‌లో ‘రెబల్‌’గా ఉండేవారు.

గాంధీ జీవనయానం, మహాత్ముడి దాకా ఆయన సాగించిన ప్రయాణమే ఈ కథనం.

13 ఏళ్ల వయసులో గాంధీ, కస్తూర్బాను పెళ్లాడారు. అప్పుడు ఆమె వయసు 14 ఏళ్లు.

టీనేజ్‌లో గాంధీ మద్యం తాగేవారు. మాంసాహారం తినేవారు. మహిళలతో తాత్కాలిక లైంగిక సంబంధాల కోసం ప్రయత్నిస్తుండేవారు. ఇలా వ్యవహరిస్తున్నప్పటికీ, వ్యక్తిగా తనను తాను మెరుగుపరచుకోవాలనే ఆసక్తీ ఆయనలో ఉండేది. తప్పు చేసిన ప్రతిసారీ పశ్చాత్తాప పడేవారు.

తండ్రి మరణశయ్యపై ఉన్నప్పుడు గాంధీ అక్కణ్నుంచి వెళ్లి భార్యతో శృంగారంలో పాల్గొన్నారు. తండ్రి కన్నుమూసినప్పుడు గాంధీ ఆయన పక్కన లేరు.

కస్తూరిబా గర్భం దాల్చి, శిశువు పుట్టి వెంటనే చనిపోగా, దీనిని దేవుడు తనకు విధించిన శిక్షగా గాంధీ భావించారు.

బ్రిటన్‌లో విద్యాభ్యాసం పూర్తయ్యాక న్యాయవాద వృత్తిని చేపట్టేందుకు గాంధీ భారత్‌కు చేరుకున్నారు.

తొలి కేసులో ఓడిపోయారు. దీంతో ఒక బ్రిటన్ అధికారి తన కార్యాలయంలో విధుల నుంచి ఆయనను తొలగించారు.

ఆ అవమాన భారంతో ఉన్న గాంధీ, దక్షిణాఫ్రికాలో ఒక ఉద్యోగం వస్తే అందులో చేరారు. అక్కడ రైల్లో మొదటి తరగతిలో ప్రయాణిస్తున్న గాంధీని శరీరం రంగు ప్రాతిపదికగా అందులోంచి గెంటేశారు.

దక్షిణాఫ్రికాలో భారత వలసదారుల పట్ల శ్వేతజాతీయుల తీరుతో కలత చెందిన గాంధీ వారు ఎదుర్కొంటున్న వివక్షపై పోరాడేందుకు, అహింసా విధానం ‘సత్యాగ్రహం’తో ఉద్యమించేందుకు నాటల్‌లో ‘ఇండియన్ కాంగ్రెస్’ ఏర్పాటు చేశారు.

ఆ కాలంలో ఇతర ప్రాంతాల్లో జరిగిన కీలక పరిణామాలు  

• 1895-1899: విన్‌స్టల్ చర్చిల్ 1895 ఫిబ్రవరిలో ‘ఫోర్త్ క్వీన్స్ ఓన్ హుస్సార్స్’ అశ్విక దళంలో అధికారిగా బాధ్యతలు చేపట్టారు.
• 1896లో తన రెజిమెంట్‌తో ఆయన భారత్ చేరుకున్నారు. 1898లో సూడాన్‌లో పోరాడారు.
• 1909: ఆల్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్‌కు యూనివర్సిటీ ఆఫ్ జ్యూరిచ్‌లో ప్రొఫెసర్‌గా అవకాశం లభించింది.
• 1900: బ్రిటన్ సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో విన్‌స్టన్ చర్చిల్ ఎంపీగా ఎన్నికయ్యారు.

నాడు అవమాన భారంతో భారత్ నుంచి దక్షిణాఫ్రికాకు వెళ్లిన గాంధీ, సగర్వంగా దేశానికి తిరిగి వచ్చారు. భారత్ చేరుకున్నాక రైల్లో మూడో తరగతిలో తాను, తన భార్య కస్తూరిబాా దేశమంతా పర్యటించాలని గాంధీ నిర్ణయించారు.

ఆయన ఆ పర్యటనలో అసాధారణ రద్దీని, పేదరికాన్ని చూసి ఆయన చలించిపోయారు. సామాన్యులు, బలహీన వర్గాల కోసం కృషి చేయాలని సంకల్పించారు.

ఉగ్రవాదానికి పాల్పడుతున్నట్లు బ్రిటిష్ పాలకులు అనుమానించిన ఎవరినైనా అరెస్టు చేసేందుకు వీలు కల్పించే రౌలత్ చట్టానికి వ్యతిరేకంగా ఒక్క రోజు నిరసనకు గాంధీ పిలుపునిచ్చారు.

దీనికి స్పందించి అనేక నగరాల్లో వేలు, లక్షల సఖ్యలో ప్రజలు ఆందోళనలు చేపట్టారు. ఇవి హింసాత్మకంగా మారాయి.

పంజాబ్‌లోని అమృత్‌సర్‌లో జనరల్ డయ్యర్ 20 వేల మంది నిరసనకారులపై కాల్పులు జరిపించారు.

దాదాపు 400 మంది చనిపోయారు. 1,300 మంది గాయపడ్డారు. ఈ ఊచకోత అనంతరం, గాంధీ భారత స్వాతంత్ర్యం కోసం ఉద్యమాన్ని ప్రారంభించారు.

భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ ఏకైక ప్రతినిధిగా రౌండ్ టేబుల్ సమావేశంలో పాల్గొనేందుకు గాంధీ లండన్‌కు వెళ్లారు.

భారత సంప్రదాయ దుస్తులు ధరించి ఆయన ఇందులో పాల్గొన్నారు. తద్వారా ఒక బలమైన సందేశాన్ని పంపారు. గాంధీకి మాత్రం ఈ సమావేశం ఒక వైఫల్యమే.

భారత్‌కు స్వాతంత్ర్యం ఇచ్చేందుకు నాడు బ్రిటన్ సిద్ధంగా లేదు. ముస్లిం, సిక్కు ప్రతినిధులు, ఇతర ప్రతినిధులు గాంధీకి మద్దతు ఇవ్వలేదు.

ఆయన భారతీయులందరి తరపున ప్రాతినిధ్యం వహిస్తారనే నమ్మకం వారికి లేకపోవడమే దీనికి కారణం.

గాంధీ బ్రిటన్ పర్యటనలో నాటి రాజు జార్జ్-5తో సమావేశమయ్యారు. లాంకషైర్లో మిల్లుల్లో పనిచేసే కార్మికులను ఆయన కలుసుకున్నారు.

ఈ కార్యక్రమాలతో ఆయనకు చాలా ప్రచారం లభించింది. భారత జాతీయోద్యమ ఉద్యమానికి బ్రిటన్‌లో సానుభూతి లభించింది.

దేశ విభజన అంశం హింసను మరింత పెంచింది. కోల్‌కతా నుంచి గాంధీ దిల్లీ వచ్చారు. భారత్‌లోనే ఉండాలని నిర్ణయించుకున్న ముస్లింలకు రక్షణగా నిలిచేందుకు, ముస్లింల హక్కులను కాపాడేందుకు ఆయన నిరాహార దీక్ష ప్రారంభించారు.

బిర్లా హౌజ్‌లో ప్రార్థనా సమావేశానికి వెళ్తుండగా గాంధీపై హిందూ అతివాది దాడి చేశారు. గాంధీ ఛాతీ భాగంలో మూడు రౌండ్లు కాల్చారు.

బాధాకరమైన విషయం ఏమిటంటే, కొందరు హిందూ అతివాదులు గాంధీ మరణాన్ని వేడుకగా జరుపుకున్నారు. కానీ, అధిక శాతం మంది భారతీయులకు అదొక జాతీయ విషాదం.

గాంధీ అంతిమయాత్రలో దాదాపు పది లక్షల మంది ప్రజలు పాల్గొన్నారు. యమునా నది తీరంలో అంత్యక్రియలు జరిగాయి.

ప్రపంచవ్యాప్తంగా అనేక మంది ప్రజలు గాంధీ మరణం పట్ల తీవ్ర దిగ్భ్రాంతి వ్యక్తం చేశారు.

“చావు బతుకుల మధ్య పోరాటంలో జీవితం కొనసాగుతుంది. సత్యం, అసత్యం మధ్య పోరాటంలో సత్యం గెలుస్తుంది. చీకటి మధ్యలో, కాంతి విరజిమ్ముతుంది” - గాంధీ