Таъкиди Афғонистон бар 'ҳамкориҳои ақлонӣ' дар мавриди тарҳҳои фаромиллӣ
Масоили марбут ба тарҳҳои бузурги фаромиллии CASA-1000 ва бунёди роҳи оҳан байни Туркманистон, Афғонистон ва Тоҷикистон дар меҳвари дидору гуфтугӯҳои ҳайъати давлати Афғонистон бо мақомоти Тоҷикистон буд.
Сафири Афғонистон дар Тоҷикистон зимни суҳбат бо Би-би-сӣ дар бораи ҳадафи сафари ин ҳайъати Афғонистон ба Тоҷикистон гуфт, ки кишварҳои Осиёи Миёна бояд дар роҳи эҷоди ҳамгироии минтақаӣ бо таъкид бар "таъомули манофеъи миллӣ" аз чолишҳои мавҷуд убур кунанд.
Ӯ тарҳҳои CASA-1000 ва тарҳи роҳи оҳани Туркманистон, Афғонистон ва Тоҷикистонро тарҳҳои асосӣ дар роҳи эҷоди "як минтақаи муттаҳиди иқтисодӣ, сиёсӣ ва фарҳангӣ дар замони ҷаҳонишавӣ" ва устувории сулҳу субот дар минтақа хонд.
Ба гуфтаи Абдулғафори Орзу, сафири Афғонистон дар Душанбе, ҳайъати иқтисодие аз Афғонистон аз рӯзи 15-уми август дар Тоҷикистон машғули дидору гуфтугӯҳо барои таҳкими ҳамкориҳо дар ин заминаҳо бо мақомоти Тоҷикистон ҳастанд.
Дирӯз дар чорчӯби ин сафар ҳайъати Афғонистон бо Эмомалӣ Раҳмон, раиси ҷумҳури Тоҷикистон, дидору гуфтугӯ карда ва тибқи иттилоъи сойти раёсати ҷумҳурии Тоҷикистон, дар ҷараёни ин дидор аз ҷумла дар мавриди "афзоиши интиқоли нерӯи барқ ба он сӯйи рӯди Панҷ" тавофуқоте ҳосил шудааст.
Ба гуфтаи оқои Орзу, пас аз зуҳри имрӯз, 16-уми август, дар чорчӯби сафари ин ҳайъати муташаккил аз мақомоти мухталифи давлати Афғонистон, аз ҷумла вазири молия ва фавоиди омма ва раиси Идораи роҳи оҳани ин кишвар, онҳо дар ноҳияи Дарвоз дар маросими ифтитоҳи хатти интиқоли нерӯи барқ аз ин ноҳия ба Дарвози Афғонистон ширкат карданд.
Сафири Афғонистон дар Тоҷикистон гуфт: "Ҷавҳари гуфтугӯҳои ҳайъати Афғонистон бо мақомоти Тоҷикистон таҳкими ҳамкориҳои иқтисодӣ, иҷтимоъӣ фарҳангӣ ва сиёсӣ буда ва яке аз мабоҳиси аслӣ тарҳи CASA-1000 аст, ки аз назари Афғонистон ин тарҳ таъомули манофеъи миллӣ байни кишварҳои минтақа эҷод мекунад. Интиқоли нерӯи барқ аз Тоҷикистон ва Қирғизистон аз тариқи Афғонистон ба Покистон ва Эрон сабаби таъомули манофеъи миллӣ мешавад ва ин таъомули манофеъи миллӣ барои сулҳу субот бисёр зарурӣ аст."
Тоҷикистон ва Ғарб иҷрои тарҳи муштараки Тоҷикистон, Афғонистон, Покистон ва Русия барои бунёди хутути баландшиддати интиқоли нерӯи барқ, мавсум ба "CASA-1000"-ро, ки хутути барқии Осиёи Марказиро бо Осиёи Ҷанубӣ мепайвандад, аз гомҳои муҳимме барои эҳёи иқтисоди Афғонистон медонанд.
Ҳарчанд коршиносон мегӯянд, ки ин тарҳ бидуни иҷрои тарҳи нерӯгоҳи "Роғун" низ нақши умдае дар тавсеъаи энержии минтақа ифо хоҳад кард, аммо ба гуфтаи онҳо бунёди нерӯгоҳи "Роғун" боздеҳи тарҳи "CASA-1000"-ро бамаротиб афзоиш хоҳад дод.
Оқои Орзу бо ишора ба ихтилофи назарҳои бархе аз кишварҳои минтақа дар заминаи тарҳҳои бузурги энержӣ, бавижа нерӯгоҳи "Роғун" гуфт: "Мо умедворем, ки кишварҳои минтақа аз чолишҳои фарорӯӣ ба сурати ақлонӣ ва бо ақлонияти сиёсӣ убур кунанд ва таъомули манофеъи миллӣ ба ҷойи тақобули манофеъи миллӣ матраҳ бошад ва ин як олтернотиви некӯ барои ҳамдилист."
Ӯ афзуд: "Мо бовар дорем, ки мо як ҳавзаи фарҳангӣ ҳастем, ки дар он 14 кишвар дар сайри таърих бо ҳам зиндагӣ кардем, сарнавишти кишварҳои минтақа - шаш кишвари Осиёи Миёна, Афғонистон, Покистон, Эрон Туркия, билохира кишварҳои узви ЭКУ, мо ба унвони як минтақаи муттаҳиди иқтисодӣ, сиёсӣ, фарҳангӣ метавонем дар дунёи ҷаҳонишавӣ матраҳ бошем."
Узбакистон яке аз мухолифони сарсахти тарҳи нерӯгоҳи "Роғун" аст, ки иддаъо мекунад бо бунёди садди ин нерӯгоҳ заминҳои кишоварзии ин кишвар беоб хоҳад монд. Тоҷикистон пайваста ин иддаъоҳоро рад карда ва мегӯяд, ки баръакс алоқаманд аст, ки ҳамаи кишварҳои зидахл дар танзими ҷараёни об аз ин нерӯгоҳ саҳим бошанд.
Ин сафари ҳайъати иқтисодии Афғонистон як ҳафта қабл аз ҳамоиши байналмилалии об дар Душанбе сурат мегирад, ки ҳамкориҳои минтақаӣ барои истифода аз захоири оби рӯдхонаҳои фаромарзӣ яке аз масоили муҳимми матруҳа дар он хоҳад буд.