Yogi Adityanath: ‘Muslimiinta asxaan ugumaysan sameyn Hindiya inay halkan joogaan’

Muslimiinta doortay inay joogaa waddanka Hindiya markii la kala qeybinayay kaddib xorriyaddii ay ka heleen Britain ayaanan dalka "u samayn wax asxaan ah", Yogi Adityanath, oo ka mid siyaasiyiinta khilaafka kiciya ee xisbiga midig-dhexe, ayaa sidaasi sheegay.

"Waxa ay aheyd inay ka soo horjeestaan qeybintaas, taas oo horseedday in la sameeyo dalka Pakistan," ayuu u sheegay weriyaha BBCda laanta af Hindiga, Nitin Srivastava, kaas oo la yeeshay wareysi gaar ah.

Mr Adityanath waa wasiirka ugu sarreeya gobolka waqooyiga dalkaas ku yaal ee Uttar Pradesh, kaas oo ah gobolka ugu dadka badan Hindiya halkaas oo sidoo kale ay deggan yihiin afar meelood oo meel Muslimiinta dalkaas ee gaaraya 200 ee milyan. Sidoo kale waa hogaamiye sare oo ka tirsan xisbiga haya talada dalkaas ee Bharatiya Janata, kaas oo uu hogaamiyo Ra'iisul Wasaare Narendra Modi.

Dowladdiisa ayaa dhawaantan waxaa lagu eedeeyay in ay awood xad dhaaf ah u isticmaashay dibadbaxayaasha, gaar ahaan Muslimiinta, ka soo horjeeday sharciga cusub ee muwaadinnimada ee muranka badan dhaliyay. Hasayeeshee Mr Adityanath ayaa waxa uu diidday eedaha baahsan, iyadoo eedahaas loo hayo caddeymo muuqda.

47 jirkan madaxda ka ah mac-badka Hinduuga ee saameynta badan ayaa inta badan kiciya arrimo dood keena - warbaahinta ayuu ku soo baxay markii uu jeediyay hadal kakan oo badanaa uu ku beegsado Muslimiinta.

Hadalladiisase waxa ay bateen intii ay socdeen dibadbaxyada loogaga soo horjeeday dowladda ee ka dhashay sharciga muwaadinnimada.

Sharcigu waxa uu cafis u fidinayaa dadka aan Muslimiinta ahayn ee ka soo haajira waddanka Pakistan, Bangladesh iyo Afghanistan. Waxaa lagu dhaliilay in lagu bartilmaameedsaday Muslimiinta, hasayeeshee dowladda Modi ayaa ku adkaysanaysa in aanay waxaas samayn, balse ay doonayso oo kaliya inay ku aqoonsato muhaajiriinta aan sharciga dalka ku joogin.

Hasayeeshee sharciga ayaa waxaa ka dhashay dibadbaxyo ballaaran oo dhacay bishii Diseembar, kuwaas oo ay ku jiraan dibadbaxyo dadku ay fariisimo ay fadhiistaan ku sameysteen, oo qaarkood weli sii socdaba. Midka ugu caansanna waa midka xaafadda Shaheen Bagh ee Delhi, halkaas oo boqolaal haween Muslimiin ah ay muddo bil ka badan fadhiyaan si ay arrintaas uga soo horjeestaan.

Isagoo si dadban uga hadlayay dibadbaxayaasha ku sugan Shaheen Bagh, ayuu wasiirka koobaad waxa uu BBCda u sheegay: "Rag hal bulsho ka soo jeeda, kuwaas oo khaa'imiin ah, ayaa fadhiya si ay u qariyaan waxa ay sameeyeen, waxa ay guryaha ka soo saarayaan haweenka iyo carruurta si ay uga dibadbaxaan sharcigan."

Walow uu aqbalay in "qofwalba uu xaq u leeyahay inuu si nabad ah ugu dibadbaxo gudaha waddanka Hindiya", ayaa haddana waxa uu ku andacooday in dibadbaxa Shaheen Bagh "uusan ahayn mid nada ah, uuna dhibaato ku keenayo dadka deegaanka iyo kuwa deegaankaas ku socdaalaya".

Dibadbaxu waxa uu ahaa mid nabad ah, hasayeeshee goobta uu ka dhacaayo oo ay ku yaallaan qaar ka mid ah waddooyinka ugu waa weyn Delhi ayaa waxa ay horseedeen saxmad ballaaran, walow dibadbaxayaasha ay u ogolaadeen inay maraan gawaarida xaaladaha degdega ah ka shaqeeya.

Hasayeeshee ma ahan markii ugu horraysay oo uu Mr Adiyanath uu ka hadlay dibadbaxyada ka soconaya Shaheen Bagh.

Intii uu socday wareysiga, waxa uu ku celceliyay eedo uu u jeediyay Arvind Kejriwal, wasiirka koobaad ee caasimadda qaranka, Delhi: taas oo ah in uu "biryani siiyo boqollaal dibadbaxayaal ah oo isugu jira haween iyo carruur", biryani waa bariis aad looga yaqaan dalkaas oo ay Muslimiintu karsadaan.

Taasi waa eed uu jeediyay mar uu waday olole uu Sabtidii ku qabtay Delhi oo ku aaddan doorashada gobolkaasi, halkaas oo uu baaq ugu diriyay Hinduuga ay wadaniyadda ku dheer tahay, isagoo weerrar afka ah ku qaaday dalka dariska ah ee Pakistan.

Mr Kejrwal, oo aad uga soo horjeeda xisbiga BJP iyo Mr Modi, ayaa u tartamaya in dib loo soo doorto. Xisbigiisa ayaa guul muhiim ah gaaray 2015, iyadoo uu ka adkaaday dhammaan mucaaradka oo uu ku jiro BJP.

"Biryani ma cunno", Mr Adityanath ayaa sidaasi ka sheegay olole doorasho, isagoo intaas ku daray in kaddib markii uu Ra'iisu Wasaare noqday Mr Mudi uu "argagixisada xabbad la dhacayay intii uu biryani siin lahaa."

Waxa uu BBCda u sheegay in bayaankaas uu yiri oo uusan ka laabanayn.

Dibadbaxyada loogaga soo horjeedo sharciga muwaadinnimada ayaa waxaa ku dhaawacmay boqollaal qof dad badan oo kalana waa ay ku dhinteen xilli ay socdeen isku dhacyo dhexmaray booliska iyo dadka dibadbaxayay. Dibadbaxayaashuna waxa ay badanaa booliska ku eedaynayeen inay u isticmaalayaan awood xad dhaaf ah.

Eedaha ugu badanna ee ugu kulul waxaa loo jeediyay gobolka Uttar Pradesh-ka Mr Adityanath, halkaas oo ay dibadbaxyadu ku dhinteen ugu yaraan 19 qof.

Waxaa jiray warbixinno badan oo tilmaamayay cabsigalin iyo hanjabaad ka dhan ah Muslimiinta - muuqaallo laga soo duubay magaalada Kanpur ayaa muujinaya boolis burburinaya gawaari iyo guryo ku yaal meel ay Muslimiintu - ku badan yihiin. Kumannaan qof oo u badan rag Muslimiin ah ayaa guud ahaan gobolkaasi lagu xiray. BBCda ayaa dhacdooyin noocaas oo kale ah ka soo tabisay magaalooyin kale.

Mr Adityanath ayaa ku qancay in la xabadeeyo "dibadbaxayaasha qulqulatada wada", halka uu diiday eedaha booliska loo jeediyay ee ah inay awood u isticmaaleen dibadbaxayaal nabad u bannaanbaxayay. Waxa uu sheegay, "rag hubaysan, oo ah burcad rabshad wada ayey la tacaaleen boolisku markii ay bilaabeen inay waxyeeleeyaan hantida dadweynaha".

Mar la waydiiyay inuu amri lahaa in tallaabo laga qaado dibadbaxayaasha , ayuu yiri, "Haa, haddii ay waxyeeleeyaan hantida dadweynaha iyagoo sharci diiddan, kaas oo aan cidna xagaldaacinayn."

Dowladdiisa ayaa waxaa lagu eedeeyay dilal aan loo meeldayin tan iyo markii uu Mr Adityanath uu awoodda qabsaday bishii Maarso 2017, eeddaas oo uu iska fogeeyay.