Xasan Sheekh iyo Farmaajo: Hadallada ay hawada isu mariyeen saacado gudahood

Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maamuud, oo u muuqday inuu ka jawaabayo hadal ka soo yeeray madaxweynihii hore Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, ayaa qiray in dalka ay baahi iyo faqri ka jiraan hase-yeeshee dhanka kale waxaa uu tilmaamay in horumar badan la gaaray sida amniga iyo adeegyada muhiimka ah sida waxbarashada.

Madaxweyne Xasan oo khudbad ka jeedinayay shalay Shirweynaha 1-aad ee Bahda Cadaaladda Soomaaliya ayaa yiri: "Baahi waa jirtaa, faqri waa jiraa, laakin macnaheedu maaha in hay'adaha dowladda iyo hoggaanku aaney ogeyn,".

"Magaalada Muqdisho, Alle ayaa mahad leh,waa magaalo amni ah oo la mid ah caasimadaha waaweyn ee dunida ka jira, kuwa ugu ammaanka roon ayay ka mid tahay", ayuu yiri madaxweyne Xasan.

Madaxweynaha Soomaaliya oo hadalkiisa sii wata ayaa sheegay in amniga caasimadda ka jira uu keenay fursado badan oo dhanka horumarka ah. Isagoo tilmaamaya fursadahaas ayuu soo hadal qaaday in markii dowladdiisu xilka la wareegtay ay ciidamadu tiro ahaan laba jibaar-meen isla markaana macallimiinta tiro badan lagu kordhiyay.

Xasan Sheekh Maxamuud ayaa xusay in dadka ugu badan ee ciidamada iyo macallimiinta ku biiray ee hadda shaqeeya ay badankood yihiin dhalinyaro Soomaaliyeed, oo ku yimid hannaan aan ku saleysan kan wax lagu qaybsado ee 4.5-ka.

"Siyaasiinta waxaan leeyahay wanaagga soo arka"`

Madaxweynaha dowladda federaalka Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud oo u muuqday in uu duur-xulayo qaar ka mid ah siyaasiinta dhaliila dowladdisa si gaar ah madaxweyne hore Farmaajo oo habeen hore hadal uu jeediyay ku sheegay in dalku uu ku jiro "xaalad aad u cakiran" ayaa yiri:

"Siyaasiintu inta badan dalka waa ka maqanyihiin, ee marka ay yimaadaan ha baxaan, dadka ha dhex galaan, magaalada ha soo arkaan, nolosha fiican, amniga iyo wanaagga soo arka indhihiinna ku soo arka,".

Madaxweyne Xasan ayaa intaa raaciyay : "Intaad gurigaada iyo hotel Jazeera isku soo oodid halkaa balaayo ha ka soo faafin ee waxaad hubto sheeg".`

Muxuu yiri Farmaajo?

Madaxweyne hore Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo 13-kii bishaan Nofembar, ku soo laabtay magaalada Muqdisho, ayaa sheegay in tan iyo markii uu dalka ku soo noqday uu kulamo la qaatay qaybaha kala duwan ee bulshada isla markaana dersay xaaladda dalka.

Wuxuu sheegay Farmaajo in dalku uu ku jiro "xaalad cakiran" oo baahi ay ka jirto, isagoo muujiyay in xitaa xilligii dagaallada sokeeye ay dalka ka jireen ay hadda ka darantahay marka la barbar dhigo gaajada iyo sare u kaca miciishadda.

"Runtii waxaan dersay oo aan ogaaday in dalku uu ku jiro xaalad aad iyo aad u cakiran, dadkuna waxey ka hadlayaan wax aad u fara badan oo laga yaabo in qaarkiin aadna maqal dhibaatada ka jirt adalka" ayuu yiri madaxweyne hore Farmaajo.

Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa tilmaamay in sare u kaca dhanka miciishadda uu dalka marayo meel sare oo xittaa shaqaalaha dowladda ama dadka shacabka ah ee tusaale ahaan mushaarka u qaata $200 oo doollar aaney hadda ku filneyn afar boqol (400) oo kale ama shan boqol (500) oo kale. Wuxuu sheegay in mushaaraadka shaqaalaha dowladda aan loo kordhin oo weli ay qaataan kii dowladdiisii ay siin jirtay, hase yeeshee arrintaa BBC-du ma xaqiijin karto.

Wuxuu yiri: "Mararka qaar waxaa lagu leeyahay caga barar weliba ka daran xilligii dagaalka sokeeye dalka ka dhacayay in ay hadda ka darantahay".

Madaxweynihii hore ee Soomaaliya ayaa markii uu hadalkaan jeedinayay habeen hore waxaa uu kulan Muqdisho kula yeeshay xildhibaanno ka tirsan labada Aqal ee baarlamaanka Soomaaliya.

Xildhibaannada ayuu ku booriyay in ay qorshaha ku daraan in ciidamada mushaarka loo kordhiyo isla markaana cuntooyinka dibadda ka imaanaya canshuurta laga yareeyo si dadka ay u awoodaan nolosha.