Xogta Sirdoonka Maraykanka oo sheegtay in Duqeymihii ay ku qaadeen Iiraan aysan burburin Nukliyeerkii dalkaas

Duqeymihii Mareykanka ee xarumaha Nukliyeerka Iran ma aysan burburin barnaamijka Nukliyeerka ee dalka, waxaana laga yaabaa inay dib u dhigaan bilo, sida lagu sheegay qiimeyn sirdoon oo hor-dhac ah ee Pentagon.

Kaydka uranium-ka la tayeeyey ee jamhuuriyadda islaamiga ah laguma baa'bin weerarkii Sabtidii, sida ay ilo-wareedyo aqoon u leh qiimaynta sirdoonka difaaca u sheegeen warbaahinta CBS ee Mareykanka.

Aqalka Cad ayaa sheegay in qiimeynta "qaldan" ay dusiyeen "shaqaale heerkoodu hooseeyo oo ka tirsan sirdoonka".

Madaxweyne Donald Trump ayaa mar kale ku dhawaaqay in goobihii Nukliyeerka ee Iran ay "gebi ahaanba burbureen" wuxuuna ku eedeeyay warbaahinta "isku day lagu doonayo in lagu dhimo mid ka mid ah weerarradii militari ee ugu guulaha badnaa taariikhda".

Maraykanka ayaa saddexda xarumood oo Nukliyeer oo ay Iran leedahay oo kala ah - Fordo, Natanz iyo Isfahan ku dhuftay- bambooyinka loo yaqaano "bunker buster" oo awood u leh inay galaan 18 mitir oo u dhiganta 60 ft dhulka hoostiisa ka hor intaanay qarxin.

Laakiin ilo xog ogaal u ah qiimaynta sirdoonka ee Pentagon-ka ayaa sheegaya in xarumaha hoose ay wali yihiin kuwa bad-qaba oo saameyntu ay ku koobneyd dhismayaasha dhulka sare oo kali ah.

Meelaha laga galo labo xarumood oo Nukliyeerka ah ayaa la xiray, waxaana burburay qaar ka mid ah kaabayaasha , laakiin inta badan xarumaha oo dhulka hoostiisa ah ayaa ka badbaaday qaraxyada sida xogtu ay sheegeyso.

Ilo-wareedyadani qarsoodiga ah ayaa u sheegay warbaahinta Mareykanka in lagu qiyaasay in weerarku uu dib u dhigay oo kaliya sameysashada hubka Niyukleerka ee Iiraan "dhowr bilood", iyo in dib u bilaabista barnaamijkeeda Nukliyeerka ay ku saleysan tahay muddada ay dalka ku qaadaneyso inuu soo saaro oo uu dayactiro.

Ilo wareedyo ayaa sidoo kale u xaqiijiyay telefishinka CBS in qaar ka mid ah kaydka Yuraaniyaamka Iiran la raray ka hor inta aan la weerarin, sida lagu sheegay qiimeynta sirdoonka.

Bambaanada 30,000lb ee Maraykanka (14,000kg) ayaa la rumeysan yahay inuu yahay hubka kaliya ee awooda inuu burburiyo xarumaha tayeynta Yuraaniyaamka dhulka hoostiisa ee Iran. Tehran waxay had iyo jeer sheegtaa in barnaamijkeeda Nukliyeerka uu yahay mid nabadeed.

Saacadihii ka dambeeyay weerarkii Sabtidii, Gen Dan Caine, oo ah taliyaha guud ee militariga Maraykanka ayaa saxaafadda u sheegay inay waqti qaadan doonto si loo qiimeeyo khasaaraha soo gaaray xarumaha.

Laakiin waxa uu intaa ku daray in "Saddexda gooboodba ay soo gaareen burbur aad u xooggan". Sawirada dayax-gacmeedka ayaa muujiyay lix god oo cusub oo ku urursan laba goobood oo laga soo galo xarunta Fordo ee Nukliyeerka, iyo sidoo kale boor iyo qashin halkaas yaallay.

Si kastaba ha ahaatee, sawirrada ma muujinayaan inta ay le'eg tahay waxyeelada soo gaartay goobaha dhulka hoostiisa.

Hassan Abedini, oo ah ku xigeenka agaasimaha siyaasadda ee warbaahinta dawladda Iran, ayaa ku andacooday in saddexdii goobood ee Maraykanku uu bartilmaameedsaday laga saaray qalabkii yaallay "muddo ka hor", "Iran ma aysan soo gaarin jug weyn, sababtoo ah mar hore ayaa halkaas agabka laga saaray" ayuu yiri.

Dhanka kale saraakiisha Mareykanka ayaa ku tilmaamay howlgalka mid guul ah, halka mas'uuliyiinta Israa'iil ay natiijo taa la mid ah sheegeen.

War qoraal ah oo uu soo saaray Talaaadadii, Xoghayaha Difaaca Pete Hegseth ayaa yiri "Iyada oo ku saleysan wax kasta oo aan aragnay - oo aan arkay dhammaan - howlgalkeena duqeynta ayaa baabi'iyay awoodda Iran ee sameysashada hubka nukliyeerka".

"Qof kasta oo yiraahda bambooyinku ma ahayn kuwo waxyeello u geysanaya waxay isku dayayaan oo kaliya inay wiiqaan Madaxweynaha iyo howlgalka lagu guuleystay," ayuu yiri Hegseth.

Xildhibaan Brad Sherman, oo ah xubin Dimuqraadi ah oo ka tirsan Guddiga Arrimaha Dibadda ee Aqalka, ayaa BBC-da u sheegay in maamulka Trump uu adeegsanayo erayo aan caddayn si uu ugu dhawaaqo guusha - xilli aysan weli caddayn waxa howlgalka duqaynta uu ku guuleystay.

Waxa uu sheegay in maamulku aanu sheegin in duqeymahaasi ay burburiyeen awoodda Iran ay u leedahay inay ku xaqiijiso uranium-keeda, xubnaheeda kobcinta Yuraaniyaamka ama ay baabi'isay kaydkeedii, taas oo uu sheegay in ay ku filnaan doonto in ay sameyso sagaal madax oo Nukliyeer ah.

"Dhammaan caddeymaha, oo uu ku jiro hadalka madaxweyne-ku-xigeenka Vance ayaa muujinaya inuu u malaynayo inay heleen kaydka" ayuu yiri, isagoo xusay sawirro muujinaya baabuurta kuwa xamuulka ah oo tagaya mid ka mid ah xarumaha maalmo ka hor duqeynta.

Ra'iisul Wasaare Benjamin Netanyahu ayaa Talaadadii sheegay in tan iyo markii uu billowday dagaalka Iran 13-kii June, ay Israa'iil ku guuleysatay in ay xakameyso hamiga Nukliyeerka ee Iran, sidoo kalena ay burburiso hubkeeda gantaallada.

"Waxaan meesha ka saarnay laba khatar oo degdeg ah oo nagu soo wajahan - khatarta baabi'inta nukliyeerka iyo khatarta baabi'inta 20,000 oo gantaalaha ballistigga ah" ayuu Netanyahu ku yiri muuqaal uu baahiyay xafiiskiisa.

Warbixin lagu daabacay wakaaladda wararka Sacuudiga ee Al Hadath, oo soo xiganeysa ilo Israa'iil ka tirsan oo aan la magacaabin ayaa lagu sheegay in Israa'iil ay rumeysan tahay in inta badan Yuraaniyaamka Iran ay ku hoos duugan tahay burburka.

Maraykanku waxa uu leeyahay 18 hay'adood oo sirdoon ah, kuwaas oo mararka qaarkood soo saara warbixino is khilaafaya oo ku salaysan hadafkooda iyo khibraddooda. Tusaale ahaan, bulshada sirdoonka Maraykanku wali kuma heshiinin asalka Covid-19.

Waxaa suurtogal ah in warbixinnada sirdoonka mustaqbalka ay ku jiraan macluumaad dheeraad ah oo muujinaya heer ka duwan burburka xarumaha.

David Albright, oo madax ka ah Machadka Sayniska iyo Amniga Caalamiga ah isla markaana ah khabiir ku takhasusay horumarinta hubka Nukliyeerka ee qarsoodiga ah, ayaa sheegay in dhaawaca Iran ka soo gaaray weerarrada Maraykanku ay la macno tahay "in ay waqti badan, maalgashi iyo tamar ku qaadan doonto" si ay u soo celiso barnaamijkeeda Nukliyeerka.

Qoraal uu soo dhigay barta X, ayuu Albright intaa ku daray in Iran ay "baaritaan xooggan iyo indho-indhayn xooggan ku hayaan Maraykanka iyo Israa'iil", ayna halis ugu jirto weeraro kale haddii ay isku daydo inay dib u dhisto xarumahani.

Isniintii, Iran ayaa ka jawaabtay duqeymaha Mareykanka, iyadoo weerar gantaallo ah ku qaadday saldhigga ciidmada cirka ee Al-Udeid ee Qatar, halkaasoo ay ku sugan yihiin kumannaan askari oo Mareykan ah.

Weerarkaas ayaa laga hortagay, lamana soo sheegin wax khasaare ah oo ka dhashay. Tan iyo aargoosiga Iran, xabbad joojin Iran iyo Israa'iil la dhex dhigay oo ay dhexdhexaadinayaan madaxweyne Trump iyo dhexdhexaadiyeyaasha Qatar ayaa lagu guuleystay.