حمله موشکی ایران؛ آیا ایران عامدانه از کشتن نیروهای آمریکایی خودداری کرد؟

به تلافی کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران و همراهانش، ایران در ساعات ابتدایی بامداد روز چهارشنبه ۱۳ دی، ده‌ها موشک به سوی پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در عراق شلیک کرد که به گفته مقامات آمریکایی تلفاتی نداشته است.

اما با وجود تهدیدهای بی‌شمار مقامات ایران مبنی بر اینکه آمریکا هزینه سنگینی برای کشتن قاسم سلیمانی خواهد داد، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گفته است که هیچ یک از نیروهای آمریکایی در حملات تلافی‌جویانه ایران کشته نشده است.

الان این سوال مطرح است که آیا ایران عامدانه از کشتن نیروهای آمریکایی خودداری کرد؟

ایران و آمریکا هرکدام چه می‌گویند؟

بنا بر اطلاعیه سپاه پاسداران "ده‌ها موشک زمین به زمین" در ساعات ابتدایی روز چهارشنبه از سوی ایران شلیک شد تا "پایگاه هوایی اشغالی ارتش تروریستی و متجاوز آمریكا را در عین الاسد" که مرکز فرماندهی ایالات متحده در غرب عراق است از بین ببرد.

خبرگزاری تسنیم که وابسته به سپاه است، گزارش کرد که در این حمله موشک‌های فاتح ۳۱۳ و قیام مورد استفاده قرار گرفت و ارتش آمریکا موفق به رهگیری و انهدام آنان نشد و اصابت این موشک‌ها ده‌ها انفجار را در پایگاه الاسد در پی داشت.

وزارت دفاع آمریکا نیز اعلام کرد که ایران ده‌ها فروند موشک بالستیک به سوی دو پایگاه این کشور در الاسد و اربیل شلیک کرده است.

دونالد ترامپ گفت که آمریکا در این حمله هیچ کشته‌ای نداده و پایگاه‌ها نیز سالم هستند و تنها "خسارت جزئی" وارد شده است.

آقای ترامپ در نشست خبری تلویزیونی گفت که "احتیاط‌های لازم انجام شده بود و نیروها پراکنده شده بودند و سیستم هشدار اولیه به خوبی کار کرده بود" و در مورد نیت ایران نیز اظهار داشت که "گویا ایرانی‌ها دیگر حمله نخواهند کرد".

با این حال ژنرال مارک الکساندر میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا می‌گوید که به اعتقاد وی هدف از این حمله این بوده که تلفات انسانی هم داشته باشد.

ژنرال میلی می‌گوید که براساس "برآوردهای شخصی‌اش" ایران درصدد بوده در این حمله تا "خسارات ساختاری با منهدم کردن خودروها و تجهیزات و هواپیما و کشتن نیروهای نظامی" برجای بگذارد.

موشک‌ها دقیقا چه جاهایی را هدف قرار دادند؟

ارتش عراق با اعلام اینکه حمله ایران هیچ کشته‌ای نداشته گفته است که ۲۲ فروند موشک بین ساعت‌های ۱ و ۴۵ بامداد تا ۲ و ۱۵ دقیقه بامداد روز چهارشنبه به عراق شلیک شد که ۱۷ موشک به سمت پایگاه نظامی الاسد بوده است.

عکس‌های ماهواره‌ای منتشر شده توسط شرکت 'پلنت لب ' که برای انستیتوی مطالعات بین‌المللی میدبوری در مونتری گرفته شده نشان می‌دهند که حداقل ۵ مجموعه ساختمانی در پایگاه الاسد منهدم شده‌ است.

دیوید شمرلر، که کارشناس انستیتوی مطالعات بین المللی میدبوری است، می‌گوید: "در برخی تصاویر مشخص است که موشک دقیقا به مرکز ساختمان خورده است".

همچنین مشخص شده که برخی از موشک‌ها به پایگاه نیروهای آمریکا برخورد نکرده است، دو موشک که به سمت الاسد شلیک شده بودند در میانه راه سقوط کرده است.

به گفته ارتش عراق، این دو موشک در غرب شهر هیت افتاده و منفجر نشده بودند.

عکس‌هایی از بقایای یکی از این موشک‌ها که شامل بخش‌های بزرگی از بدنه است در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شده.

بنابر اعلام ارتش عراق، ایران ۵ موشک به سمت پایگاه نظامی آمریکا در اربیل در کردستان عراق شلیک کرده اما خبری در مورد اصابت یا عدم اصابت موشک‌ها منتشر نشده است.

یک شبکه تلویزیونی عراق اما اعلام کرد که دو موشک در نزدیکی روستای سیدان در ۱۶ کیلومتری شمال غربی اربیل فرود آمده و سومین موشک نیز در منطقه برده رش در ۴۷ کیلومتری شمال غربی اربیل افتاده است.

یک عکاس از جمع آوری تکه‌های یکی از موشک‌ها توسط نیروهای امنیتی عکس گرفته است.

آیا ایران نخواست نیروهای آمریکایی کشته شوند؟

منابعی در دولت‌ آمریکا و کشورهای اروپایی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که اعتقاد دارند ایران عامدانه تصمیم گرفت تا برای کاهش تنش و جلوگیری از خارج شدن وضعیت از کنترل از وارد کردن تلفات به نیروهای آمریکایی خودداری کند.

جیک تپر، خبرنگار شبکه سی‌ان‌ان از قول یک مقام رسمی در وزارت دفاع آمریکا نوشته که ایران "عامدانه هدف‌هایی را انتخاب کرد که تلفات انسانی در پی نداشته باشد".

نشریه واشنگتن پست نیز نوشته است که مقامات آمریکا در روز سه‌شنبه می‌دانستند که قرار است ایران حملاتی را عصر آن روز انجام دهد اما از اینکه به چه هدف‌هایی حمله شود بی‌خبر بودند.

به نوشته این نشریه، هشدارهای اولیه از سوی نیروهای اطلاعاتی و منابع آنها و تماس‌هایی که در عراق رصد کرده بودند، آمریکا را نسبت به انجام حمله مطلع ساخته بود.

دیوید مارتین، خبرنگار بی‌بی‌سی در وزارت دفاع آمریکا می‌گوید که مقامات دولتی به او گفتند که ایالات متحده "ساعت‌ها پیش" نسبت به حمله آگاهی داشت و این زمان کافی را برای انتقال نیروها به پناهگاه داده بود.

این منبع به خبرنگار بی بی سی گفته است که اطلاع مقامات آمریکایی از حمله حاصل ترکیبی از تصاویر ماهواره‌ای و شنیدن برخی پیام‌های رادیویی بوده است.

آقای مارتین با این حال می‌گوید که تاکنون هیچ مقام رسمی و حتی مقامات ارشد وزارت دفاع تایید نکرده‌اند که از سوی نخست وزیر عراق در خصوص این حمله هشداری به آنها داده شده باشد.

همچنین مقامات وزارت دفاع آمریکا با این تئوری که ایران عامدانه به هدف نزده نیز موافق نیستند.

یک مقام وزارت دفاع به آقای مارتین گفته: "جابجایی نیروها از طرف ما موجب شد تا هیچ آمریکایی کشته نشود".

جاناتان مارکوس، خبرنگار حوزه دیپلماتیک و دفاع بی‌بی‌سی می‌گوید: "این اتفاق می‌تواند با نقشه قبلی و یا فقط بخاطر ضعف در ساخت این موشک‌ها و یا عدم دقت آنها بوده باشد، این مسائل هنوز مشخص نیست."

آقای مارکوس می‌گوید: "با این حال شلیک موشک‌های دوربرد به سوی پایگاههای نظامی آمریکا راه پرمخاطره‌ای برای تفهیم یک موضوع به طرف مقابل است".

وی گفته است: "تصاویر ماهواره‌های غیرنظامی از اثر حمله موشکی به پایگاه الاسد، نشان از آن دارد که این موشک‌ها برخی سازه‌‌ها را از بین برده‌اند، اما ندادن تلفات انسانی ممکن است بیشتر از شانس باشد تا نقشه قبلی".