به گفته نويسندگان خشت خام بدترين مصالح برای ساختمان سازی در مناطق لرزه خيز است

همه آنچه به عنوان سازه در سفيدآب وجود داشت به 300 باب ساختمان می رسيد.

زمين لرزه در ساعت 30/11 صبح رخ داد، زمانی که بسياری از مردم در خانه هايشان نبودند و در نتيجه تعداد تلفات تنها شش نفر بود.

اما ساکنان اين روستای دورافتاده حداقل 100 کيلومتر با نزديکترين شهر و آبادی در آن منطقه فاصله دارند و سفيدآب بی آنکه کسی بداند لرزيد و خراب شد.

اکنون يک مطالعه جديد در دانشگاه کمبريج که نتايج آن روز 27 ژوئن امسال در بخش علوم مهندسی، فيزيک و رياضيات نشريه مبادلات انديشه انجمن سلطنتی بريتانيا به چاپ رسيده نشان می دهد يک گسستگی در دل زمين به طول 12 کيلومتر و به عمق 10 کيلومتر عامل لرزه بوده است.

بر اساس مطالعات ماهواره ای، اين گسستگی درست در 4 کيلومتری زير سطح زمين در محل روستا قرار گرفته بوده و زمانی که شروع به حرکت کرده در اثر لغزش يک قطعه بر روی قطعه ای ديگر توانسته دو کيلومتر به سطح زمين نزديک تر شود.

جيمز جکسون از آزمايشگاه های لرزه شناسی بولارد در کمبريج که اين مطالعه را هدايت کرده معتقد است اين گسستگی در سفيدآب به لحاظ زمين شناسی بسيار جوان است و می تواند بارها و بارها باعث ايجاد لرزه شود همچنان که پيش از اين نيز با حرکت به طرف شمال منطقه باعث ايجاد گودالی بزرگ در نزديکی سفيدآب شده بود.

	در ايران تنها در دو دهه اخير ده ها هزار نفر در زلزله ها جان باخته اند

جکسون در مقاله خود می پرسد اگر زمين در سفيدآب بارها لرزيده پس چرا مردم هنوز به زندگی در اين نقطه پرت افتاده ادامه می دهند؟

پاسخ در پديده ای نهفته است که هيچ کس انتظارش را ندارد.

لرزش زمين در گذشته های شايد دور منجر به پيدايش گودالی شده که به تدريج به درياچه ای در کنار اين روستا بدل شده و آب شيرين درياچه از چشمه های طبيعی کف آن تأمين می شود بنابراين در آن منطقه کويری می توان کشاورزی کرد.

حرکت زمين در سفيدآب همزمان حياتبخش و ويرانگر بوده است.

بنابر اطلاعات جمع آوری شده در مقاله، چنين الگوی زمين شناسی در سراسر کويرهای ايران وجود دارد و در لبه های گسستگی های متعدد زير بستر زمين می توان به سهولت نشانه هايی از سدهای زيرزمينی يافت که آب را انبار می کنند.

اين انبارهای آبی، که مردم به آن قنات می گويند، گاه تا ده ها کيلومتر طول و تا صدها متر عمق دارند.

آن طور که در مقاله اشاره شده، بنابر مطالعاتی که نتايج آن بيش از پنجاه سال پيش به چاپ رسيده عمر قديمی ترين قنات ها به 2 هزار سال می رسد.

در اين مقاله با ذکر شواهد به وجود آب در منابع زيرزمينی در مناطق کويری که استان های کرمان، يزد، سيستان و بلوچستان و خراسان را در برمی گيرد اشاره شده و در هر مورد به سابقه و بزرگی لرزه ها و ميزان آب موجود در زيرزمين و همينطور جمعيت ساکن در منطقه اشاره شده است.

تمام ديوارها و سقف های سيصد ساختمانی که در سفيدآب در اثر زمين لرزه تخريب شدند از خشت خامی ساخته شده بودند که نور خورشيد آن ها را خشک کرده بود. اين را می توان در بسياری ديگر از نقاط زلزله خيز ايران نيز مشاهده کرد. خشت خام بدترين مصالح برای ساختمان سازی در مناطق لرزه خيز است   جيمز جکسون نويسنده مقاله

در بخشی از مقاله نيز به سابقه ديدار مارکوپولو در قرن سيزدهم ميلادی از ناحيه ای کويری به نام طبس گلشن اشاره شده که زلزله سال 1356 خورشيدی آن را به کلی ويران کرد.

جکسون با نگاه به موضوع رشد سريع زندگی شهری در ايران و شکل گيری کلانشهرها در ايران می نويسد: "انتظار می رود در چنين شکلی از مهاجرت انسانی به شهرها، برنامه های ايمن سازی ساختمان ها نيز به سرعت دنبال شود اما در ايران همه آن هايی که بايد چاره ای در مقابل زمين لرزه های مداوم بيانديشند چشمانشان را به روی خطرات قريب الوقوع زلزله ها بسته اند".

آمار تلفات 15 زلزله بزرگ ايران با نام محل وقوع و بزرگی لرزه در مقاله قيد شده و نشان می دهد هر بار چه جمعيت انسانی بزرگی در اثر لرزش شديد زمين جان باخته اند.

"تمام ديوارها و سقف های سيصد ساختمانی که در سفيدآب در اثر زمين لرزه تخريب شدند از خشت خامی ساخته شده بودند که نور خورشيد آن ها را خشک کرده بود. اين را می توان در بسياری ديگر از نقاط زلزله خيز ايران نيز مشاهده کرد. خشت خام بدترين مصالح برای ساختمان سازی در مناطق لرزه خيز است".

جکسون در پايان مقاله اشاره می کند در کشوری که روستاييان آن همواره می دانسته اند چگونه از مزايای آب انبار شده در کوير استفاده کنند، اکنون مردم ترجيح می دهند راهی شهرهايی شوند که ايمن نيستند.

اين اتفاقی نيست که منحصر به ايران باشد، بايد در انتظار هجوم دو ميليارد نفر ديگر به شهرها در تمام دنيا بود.