احمد زيدآبادی کارشناس مسايل سياسی خاورميانه و ايران

انفجار جمعه شب در تل آويو چهار کشته و ده ها زخمی برجای گذاشت

در نخستين واکنش به انفجار تل‌آويو که چهار کشته و حدود پنجاه زخمی برجا گذاشت، شبکه تلويزيونی المنار وابسته به حزب‌الله لبنان، اعلام کرد که گروه جهاد اسلامی فلسطين مسئوليت اين عمليات را به عهده گرفته و به زودی بيانيه‌ای رسمی در اين باره صادر خواهد کرد.

اما جهاد اسلامی مسئوليت اين حادثه را به عهده نگرفت و "نافذ عزام" از رهبران اين سازمان اعلام کرد که گروه متبوعش در حال مذاکره با دولت محمود عباس برای رسيدن به توافقی درباره يک آتش‌بس احتمالی است و از مسببان انفجار تل‌آويو اطلاع يا شناختی ندارد.

ساير گروههای پيکارجوی فلسطينی، از جمله حماس و گردان‌های شهدای الاقصی وابسته به جنبش فتح نيز هرگونه دخالت در عمليات انتحاری تل‌‌آويو را رد کردند.

حزب الله متهم می‌شود

در اين ميان، در برخی محافل فلسطينی و اسرائيلی انگشت اتهام به سوی حزب‌الله لبنان به عنوان سازمان دهنده عمليات انتحار تل‌آويو نشانه رفت. برخی مقام‌های ناشناس فلسطينی اذعان کرده‌اند که عبدالله بدران دانشجوی ۲۱ ساله اهل ديرالقوسون از توابع شهر طولکرم، که عامل حمله جمعه شب تل‌آويو معرفی شده است، با گردان‌های شهدای الاقصی شاخه نظامی فتح تماس داشته، اما وی نه از سوی اين گروه، بلکه با برنامه ريزی حزب‌الله لبنان اقدام به عمليات انتحاری در خاک اسرائيل کرده است.

دولت اسرائيل از مدت‌ها قبل حزب‌الله لبنان را به نفوذ در بين گروههای مسلح فلسطينی و تامين منابع مالی و تسليحاتی آنها متهم ‌کرده و بر اين عقيده پافشاری می کند که اين گروه شبه نظامی لبنانی، با دستور ايران و همکاری سوريه در صدد است تا با دامن زدن به عمليات انتحاری در بين فلسطينی‌ها روند صلح خاورميانه را به بن بست بکشاند.

حزب‌الله لبنان در دهه گذشته ميلادی با عمليات نظامی خود موفق شد اسرائيل را به خروج يکجانبه از سرزمين‌های اشغال شده جنوب لبنان وادار سازد، اما پس از عقب نشينی ارتش اسرائيل از جنوب لبنان اين گروه به رغم ورودش به عرصه سياسی، سلاح‌های خود را زمين نگذاشت و همچنان بر مناطق جنوبی لبنان کنترل دارد.

گروههای پيکارجوی فلسطينی، از جمله جهاد اسلامی، حماس و گردان‌های شهدای الاقصی وابسته به جنبش فتح هرگونه دخالت در عمليات انتحاری تل‌‌آويو را رد کردند

حزب‌الله هرگونه دخالت خود را در عمليات انتحاری تل‌آويو رد و صرفا تاکيد کرده است: "تا آنجا که به ما مربوط می‌شود نيازی به پاسخ به اين دروغ‌پردازی‌ها نداريم."

به احتمال زياد حزب‌الله لبنان با اين تکذيبيه، از اتهامی که به آن وارد شده، تبرئه نخواهد شد چرا که مقام‌های اسرائيلی و فلسطينی هردو به نوعی بر نقش حزب‌الله در عمليات تل‌آويو تاکيد دارند و هر کدام به دلايل خاص خود از متهم شدن حزب‌الله در اين حادثه نفع می‌برند.

دولت محمود عباس ترجيح می‌دهد تا اتهام دخالت در عمليات انتحاری تل‌آويو را که محکوميت شديد بين‌المللی در پی داشت، از گروههای فلسطينی دور کند تا بدين وسيله هم فشار آمريکا و اسرائيل را برای سرکوب گروههای شبه نظامی فلسطينی خنثی کند و هم روند گفتگو با اين گروهها را تا دستيابی به توافق رسمی با آتش‌بس در فضايی آرام تر ادامه دهد. از همين رو عباس اعلام کرده است پای "طرف ثالثی" در حادثه تل‌آويو در ميان است که اشاره‌ای تلويحی است به نقش حزب‌الله در انفجار شنبه شب. عباس در عين حال به اسرائيل پيشنهاد کرده است که کميسيون دوجانبه‌ای با شرکت مقام‌های دو طرف برای تحقيق در باره عاملان حادثه تشکيل شود. اين موضوع نشان می دهد که عباس اطلاعاتی در باره نقش احتمالی حزب‌الله در عمليات انتحاری تل‌آويو در اختيار دارد.

منافع اسرائيل از متهم شدن حزب‌الله

دولت اسرائيل اما از متهم شدن حزب‌الله به دخالت در عمليات انتحاری تل‌آويو سود بسيار می‌برد. در صورت اثبات نقش اين گروه لبنانی در انفجار انتحاری، بدون شک فشارهای بين‌المللی برای خلع سلاح حزب‌الله به شدت افزايش می‌يابد و اين خواستی است که اسرائيل از مدت‌ها پيش بر آن اصرار می‌ورزد.

آنچه در اين ميان اسرائيل را برای دستيابی به هدف خلع سلاح حزب‌الله کمک می‌کند، همزمان شدن اتهام دخالت حزب‌الله در عمليات تل‌آويو با تحولات پس از ترور رفيق حريری نخست وزير سابق لبنان در بيروت است.

ترور رفيق حريری عملا باعث اعمال فشار جهانی عليه سوريه به منظور خارج کردن نيروهايش از لبنان بر اساس قطعنامه ۱۵۵۹ شورای امنيت سازمان ملل شد و در عين حال شکل گيری يک جنبش اعتراضی در لبنان عليه دولت اين کشور را در پی داشت.

اينک طرح اتهام دخالت حزب‌الله در عمليات تل‌آويو می تواند توجه جامعه جهانی را به بخش ديگر قطعنامه ۱۵۵۹ که بر لزوم خلع سلاح حزب‌الله تاکيد دارد، معطوف سازد و فشار عليه دولت لبنان را برای اجرای اين بخش از قطعنامه افزايش دهد.

اگر حزب‌الله لبنان به واقع در عمليات انتحاری تل‌آويو دخالت کرده باشد، بدترين زمان را برای عمل خود انتخاب کرده است، چرا که اين اقدام در شرايط حاضر پيامدی غير از درخواست جدی‌تر جامعه جهانی برای خلع سلاح اين گروه در بر ندارد.