بررسی روزنامه‌های صبح یکشنبه تهران؛ ۱۲ خرداد
- نویسنده, مسعود بهنود
- شغل, روزنامه‌نگار
روزنامه‌های امروز صبح تهران دو روز بعد از پخش مناظره نامزدهای ریاست جمهوری آینده همچنان به بحث و انتقاد از نحوه برگزاری آن ادامه داده و اعتراض جناح‌های مختلف سیاسی، کاندیداها و کارشناسان را منعکس کرده اند که به تحلیل علت دست زدن صدا و سیما به این نمایش خنده دار پرداخته اند.
ترس از تکرار حوادث خرداد ۸۸ و التهاب جامعه از جمله دلایلی است که روزنامه‌ها برای این برنامه هشت ساعته برشمرده اند و در عین حال احتمال داده اند که صدا و سیما در اختیار اصولگرایان خواسته است با تحقیر رییس جمهور آینده وی را به تبعیت از حاکمیت مجبور دارند.
اعتراض گسترده و باب خنده مردم
روزنامه <link type="page"><caption> قانون</caption><url href="http://ghanoondaily.ir/?NPN_Id=163&pageno=1" platform="highweb"/></link> در گزارشی نوشته برگزاری نامطلوب اولین مناظره انتخاباتی با اعتراض گسترده مردم و کاندیداها و بسیاری از فعالین سیاسی کشور همراه بود و همچنان این اعتراض‌ها ادامه دارد. برخی از نماینده‌های مجلس خواستار عذرخواهی صدا و سیما بودند و بسیاری حتی رفتار کاندیداها را هم نامطلوب دانستند.
در حالی که دولت و هوادارانش تنها کسانی هستند که درباره مناظره نامزدها و سایر مسائل انتخاباتی سکوت کرده اند، به نوشته این روزنامه محمود احمدی بیغش استاندار خراسان شمالی که از نزدیکان محمود احمدی نژاد است ضمن تقبیح رفتار صدا و سیما گفته: مسابقاتی که مرحوم نوذری برای جوان‌ها برگزار می‌کرد و تقریبا تست هوش بود حالا کجا ما می‌رویم که مسابقه‌ای که مرحوم نوذری برای جوانان می‌گذاشت امروز ما باید برای یک حکومت دینی ناب محمدی بخواهیم رئیس جمهور انتخاب کنیم.
قانون از این مقام نقل کرده: رئیس جمهوری که باید در برابر همه زیاده‌خواهی‌های استکبار بایستد، البته این رئیس جمهور باید از فیلتر مناظره آقای ضرغامی رد شود که ببینیم چقدر هوش دارد آیا عکسی را می‌تواند درک کند آیا جاده‌ای را از روی عکس می‌تواند تشخیص دهد آیا دریایی رو از روی عکس می‌تواند تشخیص بدهد ما که چیزی از این مناظره متوجه نشدیم فکر می‌کنم این مناظره بابی شد تا مردم چند روزی بیشتر بخندند.
<link type="page"><caption> اعتماد</caption><url href="http://www.etemaad.ir/Released/92-03-12/204.htm" platform="highweb"/></link> در گزارش اصلی خود نوشته برنامه‌یی که شبکه یک سیمای ملی به جای فیلم سینمایی عصر جمعه‌ها روی آنتن برد اگرچه نام مناظره بر خود داشت اما فرسنگ‌ها با آنچه از معنای مناظره به ذهن متبادر می‌شود، فاصله داشت. نشاندن هشت کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری روی صندلی‌های کنار هم و شیوه برگزاری مناظره آن هم در زمانی به مدت بیش از سه ساعت نشان داد با چنین برنامه‌هایی نمی‌توان به تحقق حماسه امیدوار بود.
به نوشته این روزنامه اگرچه برنامه سرگرم‌کننده عصر جمعه کسی را دلگرم نکرد اما نظرسنجی سایت‌های خبری نشان می‌دهد محمدرضا عارف و حسن روحانی بهتر از شش کاندیدای دیگر توانسته‌اند نظر مردم را جلب کنند. در طول برگزاری مناظره حسن روحانی، محمدرضا عارف و محسن رضایی به آن اعتراض کردند و پس از انجام مناظره هم بلافاصله کارشناسان سیاسی به نقد شیوه برگزاری آن پرداختند.
نقض غرض و کمدی یا تراژدی
علی مطهری در مقاله ای در <link type="page"><caption> شرق</caption><url href="http://sharghdaily.ir/Default.aspx?NPN_Id=124&pageno=1" platform="highweb"/></link> تذکر داده مناظره همیشه دو طرف دارد، همچنان‌که کلمه «مناظره» از باب مفاعله است و مفید عمل طرفین است. طرفین این مناظره معلوم نبود، مثلا چهار نفر، یک طرف و چهار نفر، طرف دیگر یا سه نفر، یک طرف و پنج نفر، طرف دیگر. از سوی دیگر زمانی که تعداد افراد شرکت‌کننده در مناظره زیاد است باید یک سوال روشن و به عبارت دیگر یک مساله مطرح شود تا برتری برخی بر برخی دیگر روشن شود.
به نوشته این نماینده تهران: طرح‌کردن سوال تستی برای کاندیداهای ریاست‌جمهوری و یا درخواست اظهار نظر درباره یک عکس که شبیه مسابقات تفریحی تلویزیونی است، خلاف شأن کاندیداها و نوعی توهین به آنهاست.
وی در پایان مقاله شرق تاکید کرده صدا و سیما هم پس از مناظرات سال ۸۸ از برگزاری مناظره به صورت طبیعی هراس دارد، ولی این هراس موجه نیست، چون کاندیدایی با ویژگی خاص آقای احمدی‌نژاد در میان کاندیداها وجود ندارد.
کسری نوری در <link type="page"><caption> بهار</caption><url href="http://www.baharnewspaper.com/Page/Paper/92/03/12/1" platform="highweb"/></link> نوشته شوی تلویزیونی که روز جمعه گذشته به نام مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری از سیمای جمهوری اسلامی پخش شد، جدای از شکل و محتوای سخیف و توهین آمیزی که داشت، حامل یک پیام آشکار بود. این برنامه که ظاهرا حاصل «خردجمعی» و ساعت‌ها تفکر و برنامه‌ریزی دست‌اندرکاران برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بود بیانگر سیاست بخشی از حاکمیت است که گویا قصد دارد با تنزل و تخفیف جایگاه ریاست جمهوری، راه سرکشی‌های احتمالی رییس‌جمهوری آینده را سد کند.
به نوشته این روزنامه نگار: براساس این راهبرد یک فرد تحقیر شده که برای رسیدن به ریاست قوه مجریه به هر نمایش سبکی تن داده است چندان قادر به ابراز وجود و عرض‌اندام نخواهد بود.
مقاله بهار با این اشاره پایان می‌گیرد که: کشاندن نامزدها مقابل دوربین‌های تلویزیون و اجرای نمایشی که جز استهزا و تولید انبوه پیامک‌های تمسخرآمیز حاصلی نداشت، شاید طراحان این سناریو را به مقصود اصلی یعنی کوچک کردن شأن و جایگاه ریاست جمهوری نزدیک کند اما آنچه مورد غفلت قرار گرفته این است که اداره این سرزمین نیازمند مردان بزرگ است.
سیاست کی بود کی بود؟
عباس عبدی در مقاله در <link type="page"><caption> بهار</caption><url href="http://www.baharnewspaper.com/Page/Paper/92/03/12/15" platform="highweb"/></link> نوشته: باید گفت که برای پرهیز از تبعات مناظره‌های سال ۱۳۸۸ اصل مناظره را بلاموضوع کردند، مثل این است که از ترس وجود خشونت در فوتبال، این ورزش را به گونه‌ای ترتیب دهند که هیچ بازیکنی با دیگری تلاقی و تزاحم نداشته باشد. روشن است که این بازی هیچ بیننده‌ای هم نخواهد داشت، به‌جای آنکه مقررات بازی را سفت و سخت اجرا کنند، اصل بازی را بی‌مزه کردند، به‌طوری که مردم گمان کردند که چهار ساعت وقت خود را هدر داده‌اند. فارغ از این نکته فوق مهم‌ترین مشکلات این شبه مناظره چیز دیگری بود؛ مناظره‌ای که فقط اسم مناظره را یدک می‌کشید و از رسم مناظره تهی بود.
در این برنامه هیچ‌کس نبود که مدافع وضع موجود باشد یا مسئولیت وضع فعلی را عهده‌دار شود و پاسخگو باشد. گویی همه آقایان در مقام منتقد و بیرون گود بوده‌اند و معلوم نبود که گریبان چه کسی باید گرفته شود؟ شاید بگوییم که دولت نامزدی نداشت تا از این وضع دفاع کند یا پاسخگو باشد، ولی مگر دولت فعلی از زیر بته عمل آمده بود که حالا کسی مسئولیت آن را نپذیرد؟ حداقل پنج نفر از هشت نامزد موجود در روی کار آمدن این دولت سهیم بوده‌اند و به نحوی از عناصر مهم حزبی غیر رسمی و به نام اصولگرایانی هستند که این دولت نامزد آن است، به معنای دقیق‌تر مسئولیت وضع موجود هر کشوری بیش از آنکه متوجه روسای‌جمهوری یا وزرای آن دولت باشد، متوجه آنان است.
مقاله بهار در نهایت به یادها آورده: مثلا در دوره بعدی که رییس‌جمهوری فعلی آمریکا نامزد انتخابات نمی‌شود، رییس جمهوری که انتخاب شود هیچ‌گاه نمی‌تواند از عملکرد رییس‌جمهوری فعلی، تبری بجوید و درباره وقایع دوره وی پاسخگو نباشد و حتی در قالب منتقد ظاهر شود. تمام کسانی که خود را اصولگرا می‌دانند و آبشخور آنان این حزب غیررسمی است، باید در برابر وضع فعلی پاسخگو باشند. و چنان نشود که رفتار آنان شنونده را به یاد ضرب‌المثل معروف «کی بود، کی بود؟ من نبودم» بیندازد.
برای پرهیز از تبعات
ایرج فتح اللهی در سیاست روز به انتقاد از صدا و سیما در دوران ریاست عزت الله ضرغامی پرداخته و نوشته به ادعای هفته گذشته آقای ضرغامی، مناظره انتخاباتی قرار بود پربیننده‌ترین و جذاب‌ترین برنامه‌های سیما شود و انتظار می‌رفت یکی از اقداماتی باشد که حالا که دیگران بر اساس قانون ناچارند که نتوانند در این حوزه ورود کنند، آنها که براساس قانون بر مرکب رسانه ملی سوارند و عنان آن را بر دست دارند کاری کنند که در سال حماسه سیاسی بخش عمده‌ای از این نیاز امروز جامعه جهت تحقق بصیرت و شور و شوق و حضور حماسی در انتخابات محقق شود.
این مقاله نوشته: اما حالا خروجیش تبدیل شده به برنامه‌ای کسالت‌آور که انتقاد اصولگرا و اصلاح‌طلب و عامی و مردم کف خیابان را ایجاد کرده است.
فرید قدیری در دنیای اقتصاد نوشته: ۴ ساعت مناظره اقتصادی ۸ نامزد قطعی ریاست‌جمهوری فرصت مناسبی بود تا کاندیداها مهم‌ترین برنامه‌هایشان برای بخش‌هایی از اقتصاد کشور را که این روزها درگیری فکری و مالی مردم با آنها بیشتر از سایر بخش‌ها است برای رای‌دهندگان تشریح کنند. از جمله درباره مسکن که مشکل عمده مردم است.
در این مناظره که بعد از ظهر جمعه برگزار شد، از کاندیداها درباره برنامه‌ای که برای بخش مسکن تدوین کرده‌اند، پرسش شد، اما هیچ یک نتوانستند یک برنامه جامع عملیاتی برای نحوه اداره بازار مسکن در ۴ سال آینده ارائه کنند و برخی از آنها صرفا در جایگاه یک کارشناس اقتصاد مسکن، پاره‌ای از تعاریف کلیشه‌ای بخش مسکن را بازگو کردند و برخی دیگر به بیان مشکلات موجود بازار که مردم به مراتب بهتر از آنها به آن واقف هستند، پرداختند.
دنیای اقتصاد در نهایت نوشته در مناظره تاریخی عصر جمعه شش نفر طرح مسکن مهر را اقدامی «خوب» و «مناسب» ارزیابی کردند. از دو نفر باقی مانده هم یک نفر نسبت به مسکن مهر نه مثبت گفت، نه منفی بلکه اشتغال و تورم را برای ساماندهی بازار مسکن پیش کشید و دیگری نیز از طرح جدید برای مسکن سخن گفت که البته فقط اسم این طرح را اعلام کرد ولی ذره‌ای از جزئیات آن را بروز نداد.
مناظره، از چشم طنزنویس ها
احسان پیربرناش در صفحه طنز قانون تجسم کرده که قبل از شروع مناظره کاندیداها این اتفاق افتاد: دوربین‌ها محمد غرضی را شکار کردند که طبق عادت هم‌سن و سال‌هایش ساعت ۴ صبح از خواب بیدار شده مثل بابابزرگ‌های مهربان برای نوه‌هایش از کله‌پزی محل بناگوش و مغز و زبان گرفته تا روز جمعه‌ای به همه خوش بگذرد. کلا آدم مهربان و لبخندبزنی است محمد غرضی.
طنزنویس قانون اضافه کرده: حدادعادل برای عوض شدن فضا می‌زند زیر آواز و ترانه «هی زدم و لولم ...» را زمزمه می‌کند. دیگران دو انگشتی همراهی‌اش می‌کنند و کمی آنطرف‌تر سعید جلیلی زیر لب به شیطان لعنت می‌فرستد و استغفار می‌کند. سپس سرش را می‌برد توی برگه‌‌اش و تکرار می‌کند: ظرفیت، فرصت ... ظرفیت، فرصت .... ظرفیت، فرصت. غرضی هم فریاد زده: آخ آخ آخ، خدایا به ما رحم کن... ما نشستیم اینجا داریم کله‌پاچه می‌خوریم، ملت پول ندارن نون‌خالی بخورن.
طنزانه قانون تشریح کرده که: محسن رضایی با چهره‌ای که آدمی نمی‌فهمد کی خوشحال است و کی غمگین، می‌گوید: ما در مملکت ۳۳ میلیون و هفتصد و سی و دو هزار هم‌وطن داریم که تا حالا یکبار هم کله‌پاچه نخوردن. غرضی در حالی که لقمه را تازه توی دهانش گذاشته بود فریاد می‌زند: اقتصاد؟ بی‌خود کردی، تورم!. عارف که معلوم بود شب گذشته خوب نخوابیده و یک مقدار بدخلق است از فرصت استفاده می‌کند و با طعنه به قالیباف می‌گوید: کیه که به روی خودش بیاره؟ باعث و بانی‌اش نشسته داره با خیال راحت پاچه می‌خوره...
پیمان مقدم در ستون طنز <link type="page"><caption> اعتماد</caption><url href="http://www.etemaad.ir/Released/92-03-12/204.htm" platform="highweb"/></link> از گفتگوی خود با عموی اصولگرایش نوشته: مناظره روز جمعه به هر حال تاثیرگذار بود. حالا همه سوژه‌یی برای ابراز نظر یافته‌اند و هر طرف را که نگاه می‌کنی نظرات کارشناسی درباره مناظره در حال مطرح شدن است. عموجان اصولگرای ما با خشم و غضب گوش ما را در دست گرفته و تاکید کردند: همه این مکافات‌ها زیر شما هرزه نگارها و نامزدهای گردن کلفت‌تان است که فرق دره و معدن را نمی‌دانند. برای شما همین سوالات تستی هم زیادی است. باید جدول ضرب و صرف و نحو در سوالات گنجانده می‌شد.
عموجان معتقد است: جو مخالفت را شما راه انداخته‌اید. اگر شیطنت شما نبود این همه شهر شلوغ نمی‌شد. اصلا شما اگر بلدید بفرمایید برگزار کنید. ۸ نفر نامزد هستند. نمی‌شود صبح تا شب در رسانه ملی لحاف و تشک بندازند و مناظره کنند. شما چون از باخت‌تان مطمئن شده‌اید می‌خواهید هر طوری شده یک بهانه‌یی بتراشید و بازی را به هم بزنید.
طنزنویس اعتماد اضافه کرده: ای بابا عجب بدبختی شد. باشد اصلا ما بازنده، اما شما جناب جلیلی را که قبول دارید؟ ایشان معتقدند که ساختار مناظره‌ها باید عوض شود. حتی جناب توکلی فرموده‌اند که هر ۸ نامزد باید صحنه مناظره را ترک می‌کردند. خدایی عموجان شما یاد مسابقه هوشیار و بیدار نیفتادید؟ من هر لحظه منتظر بودم جناب شهریاری مجری تلویزیون وارد شود و از آن مسابقه‌های معروفش برگزار کند.
مسعود مرعشی در ستون سفید نمائی <link type="page"><caption> بهار</caption><url href="http://www.baharnewspaper.com/Page/Paper/92/03/12/16" platform="highweb"/></link> نوشته: آقای ضرغامی روز جمعه چنان مناظره‌ای برگزار کرد که شور و شوق انتخاباتی در جامعه به اوج رسیده است. احتمالا با همین فرمان، مناظره فرهنگی- هنری این طوری خواهد بود: محمود شهریاری (مجری مناظره): سلام بینندگان عزیززز (می‌خندد.) با بخش فرهنگی مناظرات در خددددمت شما هستیمم (ریسه می‌رود)، الهی من قربون همه‌تون بشم. نامزدهای باانرژژژی، با کمالات، اینجا کنار من هستن (از خنده پهن می‌شود روی زمین). هر نامزد میاد از توی گوی، یک کاغذ درمیاره و شیوه مناظره به‌طور تصادفی براش تعیین میشه. نفر اول آقای غرضی هستن [غرضی کاغذ را از گوی درمی‌آورد].
در ادامه این سناریو، مجری می پرسد: این شعر از کیست؟ نه سایه دارم و نه بر، بیفکنندم و سزاست/ وگرنه بر درخت تر کسی تبر نمی‌زند غرضی (هول شده): تورمی سیستانی؟ بی‌تورم دهلوی؟ ابوالتورم فردوسی؟ فهمیدم مهدی متورم ثالث! شهریاری (با قهقهه): پاسخ غلطه. سوال بعدی: این شعر رو بگید از کیه؟ چه کسی می‌خواهد، من و تو ما نشویم؟ خانه‌اش ویران باد! غرضی (ذوق می‌کند): بلدم بلدم. برای «دکترمصدق» باید باشه. من چون خودم سال‌ها وزیر نفت بودم، دکترمصدق هم نفت رو ملی کرد، با اشعارش آشنام.
کارتون روز
