۲۲ ماه تناقض؛ اظهارات ضدونقیض ایران درباره هواپیمای سرنگون شده مسافری

نزدیک به دو سال پس از سقوط هواپیمای اوکراینی با شلیک دو موشک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اختلافات ایران و کشورهای دخیل در این موضوع و خانواده قربانیان درباره انتشار جزئیات مربوط به حادثه ادامه دارد.

امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضا که بخش تحت امر او به سوی هواپیما شلیک کرده، در آبان ۱۴۰۰ اظهارات ضدونقیض جدیدی درباره فاجعه سرنگونی هواپیما داشته است.

در ادامه این گزارش تحولات مربوط به سرنگونی پرواز ۷۵۲ در نزدیک به دو سال پس از این فاجعه، مرور شده است.

۱۸ دی پنج ساعت پس از حمله موشکی ایران به پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق - که در انتقام ترور قاسم سلیمانی، فرمانده وقت سپاه قدس انجام شد- سامانه پدافند هوایی سپاه پاسداران با شلیک دو موشک ضدهوایی به یک هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ خطوط هوایی اوکراین، آن را در جنوب غربی تهران سرنگون کرد. همه ۱۷۶ سرنشین این هواپیما که اغلب ایرانی و کانادایی بودند، کشته شدند. ساعتی بعد، وزیر راه و شهرسازی و سخنگوی نیروهای مسلح ایران "شایعات مبنی بر تروریستی بودن، انفجار یا تیراندازی به هواپیما" را رد کرده و دلیل حادثه را "نقص فنی" اعلام کردند. رویترز هم به نقل از یک مقام امنیتی کانادایی "برآورد اولیه سازمان‌های اطلاعاتی غربی" را موید "نقص فنی" هواپیما دانست.

اما بعد در فضای مجازی گزارش ها و تصویرهایی از آتش گرفتن هواپیما و شلیک موشک منتشر شد اما رضا جعفرزاده، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری، گفت "هر گونه اظهار نظر درباره علت سانحه منوط به گزارش تیم بررسی سانحه‌ای است که در محل حضور دارند."

در همان روز خبرگزاری ایسنا اعلام کرد که "این هواپیما که قرار بوده در ساعت ۵:۱۵ به مقصد کیف، اوکراین پرواز کند، با تاخیر یک ساعته در ساعت ۶:۱۲ پرواز کرده است. هنوز معلوم نیست که این تاخیر به علت نقص ایمنی بوده است یا خیر."

گزارش‌ها در شبکه‌های اجتماعی درباره شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی ادامه داشت اما سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری بار دیگر تاکید کرد که "چیزی تا کنون در این زمینه گزارش نشده است."

شدت مطالب منتشر شده در فضای مجازی اما به حدی بود که ظهر ۱۸ دی، محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید، در پیام تسلیت خود خواستار آن شد که "با بررسی‌های کارشناسانه پاسخگویی لازم به افکار عمومی درخصوص علت بروز این حادثه صورت گیرد."

شامگاه ۱۸ دی اما محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی، شایعات مطرح شده را رد کرد و گفت "نقص فنی هواپیما موجب آتش سوزی و سقوط آن شده است."

۱۹ دی؛ ادامه تکذیب‌ها با وجود سخنان ترامپ و ترودو درباره شلیک موشک

صبح روز ۱۹ دی اولین جلسه مشترک کارگروه بررسی سانحه پرواز ۷۵۲ با حضور تیم بررسی سانحه ایرانی و اوکراینی در سازمان هواپیمایی کشوری آغاز شد. روسای جمهور ایران و اوکراین و همچنین وزرای خارجه کانادا و ایران نیز در این باره به صورت تلفنی گفت‌وگو کردند.

در حالی که در رسانه‌های خارج از کشور و فضای مجازی موضوع شلیک به هواپیما با جدیت بیشتری بیان می‌شد مقامات سازمان هواپیمایی همچنان گزارش‌ها در اینباره را تکذیب می‌کردند.

در این میان دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، اعلام کرد مشکوک است که هواپیمای اوکراینی ساقط شده باشد. آقای ترامپ در جمع خبرنگاران گفت: "ممکن است کسی اشتباهی کرده باشد."

رویترز، سی‌بی‌اس و نیوزویک به نقل از منابع اطلاعاتی آمریکایی که هویت‌شان فاش نشده نوشتند که آنها "اطمینان" دارند این هواپیما با موشک ایرانی ساقط شده است. جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، نیز در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که بر اساس اطلاعات سازمان امنیت این کشور و منابع متعدد، این هواپیما بر اثر شلیک یک موشک زمین به هوای ایران سرنگون شده است.

با این حال علی عابدزاده، رئیس هواپیمایی کشوری ایران، گفت ساقط شدن هواپیمای اوکراینی به دلیل اصابت موشک "از لحاظ علمی غیر ممکن" است.

او تاکید کرد: "همزمان با این هواپیما، چندین پرواز داخلی و خارجی در فضای ایران و در همین ارتفاع هشت هزار پایی در حال پرواز بودند و موضوع برخورد موشک به این هواپیما به هیچ وجه نمی‌تواند صحت داشته باشد."

تکذیب مقامات جمهوری اسلامی درباره شلیک به هواپیما ادامه داشت و مقامات دولت رسانه‌های خارج از کشور را به «هجمه» متهم می‌کردند.

حسن رضایی، مدیرکل دفتر بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری، گفت که درباره برخورد موشک به هواپیما" هیچ مستندی پیدا نکرده‌ایم و دلایل متقنی داریم که حاضریم آن را در حضور همه رسانه‌ها مطرح کرده و این شایعه را رد کنیم."

علی ربیعی، سخنگوی دولت، نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: "امروز به روش کاملا حساب شده و شناخته شده در عملیات روانی به نقل از یک منبع آگاه از پنتاگون که خواسته نامش فاش نشود خبر اصابت دو موشک به هواپیمای اوکراینی را با آب و تاب در رسانه‌ها منعکس کرده است. در اینده که مشخص شد این ادعای دروغ عاری از حقیقت است هیچ کس مسئولیت این دروغ بزرگ را بر عهده نخواهد گرفت."

رئیس سازمان هواپیمایی کشوری نیز در یک برنامه تلویزیونی بار دیگر گزارش‌ها درباره شلیک موشک به هواپیما را رد کرد.

آقای عابدزاده گفت: "در ماه‌های اخیر شرکت بویینگ در ارتباط با بویینگ ۷۳۷ مکس که ممنوع‌الپرواز شده است، ضرر و زیان زیادی متحمل شده است و اگر نقض فنی در ۷۳۷-۸۰۰ بویینگ هم به اثبات برسد این شرکت زیان هنگفتی می‌بیند. البته ما نمی‌گوییم که حتما نقص فنی در هواپیما وجود دارد. این مساله نیاز به بررسی کارشناسی دارد اما می‌گوییم ممکن است و می‌تواند نقص فنی باعث سقوط هواپیما شده باشد."

۲۰ دی؛ واکنش به سخنان مقامات آمریکا و کانادا

عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، گزارش‌های منابع غربی درباره سقوط هواپیما را «فضاسازی‌های مشکوک» خواند و گفت که جمهوری اسلامی ایران تحقیقات درخصوص علت سقوط این هواپیما را طبق استانداردهای بین المللی و ضوابط ایکائو آغاز کرده است.

او ساعاتی بعد نیز خبر داد که یک هیات ۱۰ نفره کانادایی برای رسیدگی به امور قربانیان کانادایی حادثه تاسف بار سقوط هواپیمای اوکراینی عازم ایران هستند.

رییس سازمان هواپیمایی کشوری نیز گفت که موشکی به هواپیمای مسافربری اوکراینی اصابت نکرده‌ و آمریکا نیز اگر "جرات و جسارت دارد یافته‌های خود را که پشتوانه علمی داشته و مطابق ساختار انکس ۱۳ ایکائو جنبه فنی دارد به دنیا نشان دهد."

در همین حال مدیرکل دفتر سوانح سازمان هواپیمایی کشوری گفت که تاخیرها و ممانعت از پرواز به این دلیل بوده به درخواست خلبان مقداری از بار مسافران تخلیه شده تا با پرواز بعدی به فرودگاه اوکراین ارسال شود.

رضایی‌فر اعلام کرد که جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی امروز در لابراتوری در فرودگاه مهرآباد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و اگر ایران نتواند اطلاعات آن را استخراج کند از روسیه، فرانسه، کانادا یا اوکراین کمک می‌گیرد.

هم‌زمان با سخنان مقامات دولت خبرگزاری ایرنا گزارشی با عنوان "هفت دلیل برای دروغ بودن ادعای اصابت موشک به هواپیمای اوکراینی منتشر کرد."

این خبرگزاری همچنین بیانیه "جمعی از متخصصان اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران و دانش آموختگان مهندسی هوافضای دانشگاه صنعتی شریف درباره دلایل رد شایعه اصابت موشک به هواپیمای ۷۳۷ خط هوایی اوکراین" را منتشر کرد.

۲۱ دی؛ پذیرش شلیک موشک

در نهایت روز شنبه ۲۱ دی ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرد هواپیمای اوکراینی "بر اثر بروز خطای انسانی و به صورت غیر عمد" مورد اصابت قرار گرفته است.

در این بیانیه آمده که هواپیمای پرواز تهران-کی‌یف "در هنگام چرخش، کاملا در حالت نزدیک‌شونده به یک مرکز حساس نظامی سپاه و در ارتفاع و شکل پروازی یک هدف متخاصم قرار می‌گیرد که در این شرایط بر اثر بروز خطای انسانی و به صورت غیر عمد، هواپیمای مذکور مورد اصابت قرار گرفته است."

با این حال مقام‌های شرکت هواپیمایی اوکراین هرگونه "انحراف" و خروج این هواپیما از مسیر همیشگی را رد کردند.

پس از اطلاعیه ستاد کل نیروهای مسلح، محمد جعفر منتظری، دادستان کل کشور، در نامه‌ای به دادستان نظامی تهران خواستار ورود به حادثه سقوط هواپیمایی اوکراین و شناسایی علل و عوامل این حادثه شد.

امیر علی حاجی زاده، فرمانده نیروی هوا فضای سپاه پاسداران، اعلام کرد که صبح چهارشنبه بلافاصله پس از احتمال شلیک به یک هواپیما مطلع شده و موضوع را به ستاد کل نیروهای مسلح اطلاع داده است. او در عین حال اعلام نکرد که چرا مقامات دولت قویا احتمال شلیک موشک را رد می کرده‌اند.

رهبر جمهوری اسلامی روز شنبه از ستاد کل نیروهای مسلح خواست که "کوتاهی‌ها یا تقصیرهای احتمالی" را پیگیری کند.

پس از اطلاعیه ستاد کل نیروهای مسلح و سخنان حاجی زاده مقامات دولت اعلام کردند که تکذیب‌هایشان به استناد سخنان مقامات نظامی بوده است.

از جمله حسن رضایی فر، مدیر کل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی، گفت که نهادهای مسئول، اطمینان داده بودند موشکی به سمت هواپیما شلیک نشده و خودش نیز روز شنبه متوجه واقعیت شده است.

در اعتراض به انتشار اطلاعات غلط درباره ساقط شدن هواپیما، تجمعاتی در تهران و برخی شهرهای بزرگ ایران با شعار "مرگ بر دروغگو" برپا شد که با مداخله نیروهای امنیتی به خشونت کشید. سفیر بریتانیا در تهران در حاشیه یکی از این تجمعات موقتا بازداشت شد. رئیس‌جمهور آمریکا با انتشار توئیتی به زبان فارسی از معترضان حمایت کرد.

شامگاه روز ۲۱ دی نیز رئیس‌جمهور ایران در تماس تلفنی با نخست وزیر کانادا گفت که "از لحظات اول همه تلاش های خود برای دستیابی به علل این سانحه را به کار گرفتیم."

روحانی همچنین در دومین تماس تلفنی خود با رییس جمهور اوکراین اطمینان داد افرادی که در حادثه سقوط هواپیما دخالت داشته‌اند، به مقامات قضایی تحویل داده خواهند شد.

۲۲ دی؛ ابراز تاسف دولت از تأخیر در اطلاع رسانی

روز ۲۲ دی حسین سلامی، فرمانده کل سپاه، در جلسه غیر علنی مجلس شرکت کرد. فرمانده سپاه پاسداران در جلسه غیرعلنی مجلس ایران مدعی شد "اگر ما مطرح نمی‌کردیم که هواپیما با موشک ساقط شده، هیچ کس متوجه نمی‌شد." به گفته علیرضا رحیمی، عضو هیات رئیسه مجلس، او در این جلسه گفت که مسئولیت پروازهای مسافربری با سپاه نیست و لذا سپاه مسئول توقف این پروازها نیست.

در همان روز اعضای شورای اسلامی شهر تهران با قید دو فوریت پیشنهاد دادند که در اسرع وقت یادمانی برای جان باختگان پرواز اوکراین در تهران ایجاد شود.

هیات دولت نیز در همان روز "مسئولیت‌پذیری نیروهای مسلح و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در قبول مسئولیت حادثه" استقبال و در عین حال اعلام کرد "تأخیر در اطلاع رسانی نسبت به این حادثه مهم که موجبات پریشانی و آشفتگی در ارائه اطلاعات به مردم را فراهم آورد، موجب تأسف بوده و ضرورت داشت که از نخستین لحظات اطلاع مسئولان، مردم در جریان واقعه قرار می‌گرفتند."

برای دومین روز تجمعاتی در نقاط مختلف ایران برگزار شد و شماری از هنرمندان به نشانه همدلی با خانواده‌های قربانیان، از شرکت در جشنواره‌های فیلم، تئاتر و موسیقی فجر انصراف دادند.

۲۳ دی؛ انتشار ویدئوی جدید درباره شلیک دو موشک

روز ۲۳ دی ویدئوی جدیدی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان می‌داد دو موشک در فاصله‌ای تقریبا ۳۰ ثانیه‌ای به هواپیمای اوکراینی شلیک شده است.

علی ربیعی سخنگوی دولت در نشست خبری گفت که به مقامات دولت اعلام شده بود موشکی در کار نبوده است و از بی‌اطلاعی مقامات دولت "از جمله شخص رئیس‌جمهور" از علت اصلی سقوط هواپیما "تا عصر روز جمعه (۲۰ دی)" سخن گفت. او افزود: "ما معترض بودیم که چرا اطلاع نداشتیم."

او تاکید کرد: "اظهار نظر همه کسانی که در آن روزها و در اوج جنگ روانی آمریکا علیه ملت ایران، مبتنی بر عرق ملی و با استناد به اطلاعات موجود در همان لحظه بود و همه موضع گیری‌ها ریشه در بی اطلاعی و یا بهتر بگویم بی‌اطلاع گذاشتن آنها داشت."

دو هفته بعد روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی نوشت: "وقتی سرانجام به حسن روحانی اطلاع داده شد که هواپیمای اوکراینی با موشک سپاه سرنگون شده، او از سپاه خواست حقیقت را اعلام کند وگرنه استعفا خواهد کرد."

نیروی انتظامی روز ۲۳ دی اعلام کرد که در تجمع اعتراضی به اعلام دیرهنگام علت سقوط هواپیمای اوکراینی در روز ۲۲ دی "از اسلحه استفاده نکرده است."

۲۴ دی؛ سخنان روحانی درباره مقصران

حسن روحانی روز سه‌شنبه، ۲۴ دی، در یک مراسم گفت: "من به دلیل کم و بیش آشنایی که با مسئله پدافند هوایی دارم، این را می‌گویم که در این داستان نمی‌تواند فقط یک فرد مقصر باشد. نه این که یک نفر که دکمه را فشار داده مقصر بوده است. دیگرانی هم هستند."

او در عین حال روز بعد گفت: "البته قدم بعدی تضعیف نیروهای مسلح نیست. جبران این حادثه این نیست که به عکس عمل کنیم و نیروهای مسلح تضعیف شوند، نیروهای مسلح را نیاز داریم و خواهیم داشت."

در همان روز اولکسی دانیلوف، رئیس شورای امنیت ملی و دفاعی اوکراین، گفت که این کشور از ابتدا به این نتیجه رسیده بود که هواپیما توسط موشک هدف قرار گرفته، اما چون نمی‌خواست تهران مانع تحقیقات شود، این موضوع را علنی نکرده است.

فرضیه خرابکاری

در روزهای بعد نیز سخنان مقامات جمهوری اسلامی درباره شلیک به هواپیما ادامه یافت. روز ۲۵ دی احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، دلیل شلیک به هواپیما را خطای انسانی ذکر کرد و در عین حال گفت که "فرضیه خرابکاری دشمن نیز مطرح است و باید منتظر ماند تا نتایج بررسی‌های مسئولین مشخص شود."

روز ۲۷ دی عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، دولت کانادا را متهم کرد که "به خاطر مسائل سیاسی و همراهی با آمریکا" در زمینه پرونده سقوط هواپیما همکاری نمی‌کند.

در این روز سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، گفت که همزمان با شلیک به هواپیمای اوکراینی "دست‌کم شش جنگنده اف ۳۵ آمریکا" در حوالی مرزهای ایران بودند و حضور این جنگنده‌ها در مرز ایرانی‌ها را «ترسانده بود».

رهبر ایران در سخنانی در نماز جمعه تهران با خانواده قربانیان سقوط هواپیمای اوکراینی همدردی کرد، اما بابت شلیک خودی به آن عذرخواهی نکرد. بخش عمده سخنرانی او در این مراسم به تمجید از سپاه و تشییع جنازه قاسم سلیمانی اختصاص داشت.

روز اول بهمن سازمان هواپیمایی گزارش خود را منتشر کرد. بر اساس این گزارش این هواپیما ساعت ۰۶:۱۲ از باند پروازی ۲۹ راست فرودگاه امام خمینی پرواز کرده بود و از ساعت ۰۶:۱۸ به بعد کنترلر رادار با توجه به از دست رفتن اطلاعات پرواز اوکراینی به دفعات خلبان را صدا کرده که پاسخی دریافت نمی نکند.

روز ۱۳ بهمن یک رسانه اوکراینی یک فایل صوتی را از مکالمه بین برج مراقبت فرودگاه تهران و خلبان یک هواپیمای مسافربری شرکت آسمان منتشر کرد. خلبان این هواپیما از دیدن"یک نور بسیار بزرگ" در آسمان سخن می گوید.

سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرد که شی مشاهده شده توسط خدمه پرواز هواپیمای شرکت آسمان، هواپیمای سرنگون شده بوده، نه موشک. در همین روز رئیس‌جمهور اوکراین از پیشنهاد ایران برای پرداخت ۸۰هزار دلار غرامت به ازای هر کدام از کشته‌شدگان اوکراینی هواپیما خبر داد، اما گفت "این رقم کافی نیست."

حسن رضایی‌فر، مدیرکل سوانح سازمان هواپیمایی کشوری، گفت که این فایل از مجموعه اسنادی بوده که در اختیار گروه کارشناسان اوکراینی قرار گرفت و ایران به دلیل انتشار این فایل دیگر مدرکی را در اختیار اوکراین قرار نخواهد داد.

در ۱۸ بهمن رویترز گزارش داد تیمی از وکلای کانادایی که وکالت خانواده قربانیان هواپیمای ساقط شده اوکراینی را بر عهده گرفته‌اند‌، پرونده‌ای در یکی از دادگاه‌های کانادا گشوده‌اند و در طرح دعوای خود علیه رهبر و برخی مقامات دیگر ایران و همچنین سپاه پاسداران، خواستار پرداخت غرامتی معادل ۱.۱ میلیارد دلار شده‌اند.

رئیس‌جمهور ایران در ۲۷ بهمن در یک کنفرانس مطبوعاتی سپاه را "ستایش" کرد، چون پس از ساقط کردن هواپیمای اوکراینی "در اولین فرصت ممکن از مردم عذرخواهی کرد." او گفت: "اشتباهی موردی رخ داد که آنقدر عجیب و غریب بود که کسی باورش نمی‌شد. نباید بگذاریم این گونه حوادث به انسجام ما لطمه بزند."

ابهام درباره وضعیت متهمان

یکی از موضوعات مطرح در یک سال گذشته وضعیت متهمان پرونده بوده است. مقامات سپاه پاسداران اشتباه یا تخلف را تنها محدود به اپراتورهای پدافند نسبت داده‌اند.

محمود صادقی، نماینده مجلس دهم، روز دوم خرداد ۹۹ اعلام کرد که وزیر دفاع در پاسخ به سوال او "تخطی اپراتور از ضوابط مربوط به اقدام در وضعیت محدود (لزوم کسب مجوز) و عدم ارتباط‌گیری و اتکا به اطلاعات مبهم دریافتی را علت شلیک به هواپیمای مسافربری اوکراینی اعلام کرد."

غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه، روز سه‌شنبه، ۲۰ خرداد ۹۹ ، از بازداشت شش نفر در پرونده ساقط شدن هواپیما و ادامه بازداشت آنان خبر داد.

دادستان نظامی تهران نیز ۱۰ تیر۹۹ در جمع خانواده‌های جان باختگان اعلام کرده موشک دومی که از سوی نیروهای سپاه پاسداران به هواپیمای مسافربری اوکراین شلیک شده "قابل پیشگیری" بوده است و اپراتور برای شلیک مجدد به هواپیما"کسب مجوز" نکرده است.

۱۸ تیر بی‌بی‌سی فارسی به یک فایل صوتی متعلق به مدیر کل وقت دفتر بررسی سوانح سازمان هواپیمایی ایران دست پیدا کرد که نشان می‌داد مقام‌های هواپیمایی کشوری از دقایق اول حادثه، از ساقط شدن هواپیمای اوکراینی با موشک سپاه خبر داشته‌اند. بنابر این فایل صوتی، حسن رضایی‌فر در خلال یک مکالمه تلفنی می‌گوید دقایقی پس از حادثه با مسئولان سپاه پاسداران تماس گرفته و از فرمانده هوافضای سپاه پرسیده آیا "عملیات موشکی" به وقوع پیوسته یا خیر؟ و پاسخ شنیده که عملیات موشکی روی داده، اما به دلایل امنیتی اطلاع‌رسانی نشده است.

۲۱ تیر گزارش پیشرفت تحقیقات بررسی سانحه هواپیمای اوکراینی که توسط سازمان هواپیمایی کشوری ایران منتشر شد، با ذکر روند رویدادهای روز سرنگونی هواپیما اعلام کرد سیستم پدافند سپاه پاسداران با وجود "صدور مجوز پرواز" برای هواپیمای اوکراینی اقدام به سرنگون کردن آن به عنوان "هدف متخاصم" کرده.

وضعیت جعبه سیاه

ساعاتی پس از سقوط هواپیمای اوکراینی مقامات جمهوری اسلامی درباره جعبه سیاه هواپیما سخن گفتند. ساعت ۱۵ همان روز نیز حسن رضایی فر ،مدیر کل دفتر بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری، گفت که براساس قوانین"این که جعبه سیاه در کجا و چگونه خوانده شود از اختیارات جمهوری اسلامی است و "ما تعیین می‌کنیم در این زمینه چه اتفاقی بیفتد."

رضایی‌فر روز ۲۸ دی نیز گفت که ایران برنامه‌ای برای ارسال جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی ندارد و سعی می‌کند در داخل کشور خوانده شود.

یک روز بعد دفتر امنیت ترابری کانادا اعلام کرده ایران هیچ برنامه مشخصی برای تحلیل جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی ندارد، وزیر خارجه این کشور خواستار تحویل این جعبه سیاه به اوکراین یا فرانسه شد.

محسن بهاروند، معاون حقوقی وزارت امور خارجه ایران، که جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی روز جمعه ۲۷ تیرماه ۹۹ به فرانسه ارسال شده است.

روز دوم مرداد ۹۹ اعلام شد که بازخوانی این جعبه سیاه به پایان رسیده است. روز دوم شهریور رئیس سازمان هواپیمایی ایران بر اساس اطلاعات جعبه سیاه اعلام کرد که تا ۱۹ ثانیه بعد از انفجار موشک اولی که به سوی این هواپیما شلیک شده بود، «هیچ صدایی از کابین مسافران شنیده نمی‌شود» و مسافران در «سلامت جسمانی» بوده‌اند.

تورج دهقانی زنگنه که صبح روز یک‌شنبه دوم شهریور در یک نشست خبری تازه‌ترین اطلاعات مربوط به سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران را ارائه می‌داد، گفت دو خلبان و یک معلم خلبان پس از شلیک موشک اول "تا آخرین لحظه مشغول هدایت هواپیما بودند".

روز شمار سقوط هواپیمای اکراینی

۱۸ دی ۹۸

در نخستین ساعات پس از سقوط هواپیمای بویینگ ۷۳۷ اوکراین در نزدیکی تهران، این حادثه در اظهارنظرهای مقام‌های ایرانی کم‌رنگ بود و بیشتر به حمله موشکی سپاه به پایگاه محل استقرار نظامیان آمریکایی در عراق می‌پرداختند.

آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر حکومت، چند ساعت پس از حادثه سخنرانی مفصلی کرد و از کشتن قاسم سلیمانی و حمله موشکی به تلافی آن گفت، اما اشاره‌ای به سقوط هواپیما نکرد.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران هم در جلسه هیات دولت به طور مفصل درباره قاسم سلیمانی و عملیات موشکی صحبت کرد. او در انتهای صحبت‌هایش به بازماندگان حادثه سقوط هواپیما تسلیت گفت و دستور بررسی علت آن را داد.

۱۹ دی ماه ۹۸

ایران اعلام کرد که از کشورهای ذینفع برای حضور در جریان تحقیقات پیرامون سقوط هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی اوکراین دعوت خواهد شد.

الکسیی دنیلوف، دبیر شورای امنیت ملی اوکراین از برنامه کارشناسان اعزامی این کشور برای جستجو جهت احتمال وجود بقایای موشک‌های ضد هوایی روسی در محل سانحه خبر داده است.

همزمان با گمانه‌زنی دونالد ترامپ درباره احتمال ساقط شدن هواپیمای اوکراینی به طور تصادفی، رسانه‌های آمریکایی به نقل از منابع اطلاعاتی بی‌نام گزارش کرده‌اند که دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا شواهدی مبنی بر ساقط شدن این هواپیما با پدافند هوایی ایران دارند.

علی عابدزاده، رئیس هواپیمایی کشوری ایران، گفته ساقط شدن هواپیمای اوکراینی به دلیل اصابت موشک "از لحاظ علمی غیر ممکن" است.

اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان ابراز امیدواری کرده که مقامات ایرانی جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی را که دیروز در تهران سقوط کرد، "در اختیار تیم‌های بررسی‌کننده قرار دهد."

غنی: امیدواریم مقامات ایرانی جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی را در اختیار تیم بررسی‌کننده قرار دهند

جاستین ترودو نخست وزیر کانادا اعلام کرد که شواهد نشان می دهد این هواپیما هدف اصابت موشکی از سوی ایران قرار گرفته بود. او امکان خطا در این حادثه را رد نکرد.

آقای ترودو خواستار تحقیقات کامل و جامع درباره این سقوط که ۱۷۶ کشته به جا گذاشت شد.

حسام الدین آشنا، مشاور حسن روحانی، در توییتر به خبرنگاران و دست اندرکاران رسانه های فارسی زبان خارج از این کشور "هشدار" داد که به گفته او "از مشارکت در جنگ روانی مربوط به هواپیمای اوکراینی" خودداری کنند.

۲۰ دی ۹۸

علی عابدزاده، رئیس هواپیمایی کشوری، بار دیگر گفت: "با اطمینان می گوییم که به این هواپیما موشکی اصابت نکرده است."

حمید بعیدی نژاد، سفیر ایران در لندن، در نشستی خبری گفت "هیچ موشکی" در منطقه پرواز هواپیمای اوکراینی شلیک نشده است.

ایوان باکانوف رئیس دستگاه امنیتی اوکراین گفت که در بررسی علت سقوط هواپیما دو فرضیه اصابت موشک یا "اقدام تروریستی" برای آنها احتمال بیشتری دارد.

۲۱ دی ۹۸

ستاد کل نیروهای مسلح ایران در یک اطلاعیه‌ اعلام کرد که این هواپیما به دلیل نزدیک شدن به یک "مرکز حساس نظامی سپاه" با "خطای انسانی و به صورت غیر عمد" هدف پدافند هوایی قرار گرفت.

امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوا فضای سپاه پاسداران در یک نشست خبری با تایید سرنگون شدن هواپیمای مسافربری اوکراین در اثر اصابت موشک گفت "تمامی مسئولیت این حادثه را می‌پذیریم."

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در توییتر ضمن "عذرخواهی بابت این اشتباه فاجعه بار" با بازماندگان این سانحه ابراز همدردی کرده است.

خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، در بیانیه‌ای که شنبه منتشر کرد به خاطر انتشار اخبار نادرست مربوط به علت سقوط هواپیمای اوکراینی از مخاطبانش عذرخواهی کرده است.

پس از اذعان نیروهای مسلح ایران به ساقط کردن هواپیمای مسافربری اوکراین به دلیل "خطای انسانی"، رهبران اوکراین و کانادا خواهان همکاری کامل ایران و مجازات مقصران شده‌اند.

مهدی کروبی، از رهبران معترضان در سال ۱۳۸۸، در نامه‌ای خطاب به آیت‌الله علی خامنه‌ای گفته است که آقای خامنه‌ای یا از فاجعه سرنگونی هواپیمای اوکراینی آگاه بوده و اجازه "فریب مردم" را داده، یا از آن بی خبر بوده، که در هر دو صورت شرایط رهبری را ندارد.

۲۲ دی ماه ۹۸

نشریه انگلیسی زبان فوربس پس از گفت‌وگو با چند کارشناس مسایل نظامی، از امکان پیشگیری از وقوع اصابت موشک به هواپیمای مسافربری اوکراین گزارش داده است.

اسدالله عباسی سخنگوی هیات رئیسه مجلس بعد از یک جلسه غیرعلنی، با حضورحسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران در سخنانی گفت که علت انکار شلیک موشک به این هواپیما پنهانکاری نبوده است.

حسین سلامی فرمانده سپاه پاسداران درباره رسیدن خبر اصابت موشک به هواپیمای اوکراینی در شب عملیات علیه پایگاه‌های آمریکا گفته اگر سپاه این فرضیه را مطرح نمی‌کرد هیچ‌کس نمی‌توانست متوجه این حادثه شود.

هم‌زمان با شکل‌گیری تجمع‌های اعتراضی در نقاط مختلف ایران، چندین نفر از هنرمندان ایرانی به نشانه اعتراض ضمن انصراف از حضور در جشنواره‌های هنری فجر از داوری بخش‌های مختلف این جشنواره‌ها که معمولا همزمان با جشن‌های پیروزی انقلاب بهمن ۵۷ برگزار می شود انصراف داده‌اند.

۲۳ دی ۹۸

در پی اقرار مقامات جمهوری اسلامی به سرنگونی هواپیمای اوکراینی با پدافند سپاه پاسداران، آژانس ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا به شرکت‌های هواپیمایی اروپایی توصیه کرد تا از پرواز بر فراز ایران خودداری کنند.

پس از آن رئیس هوانوردی غیرنظامی افغانستان اعلام کرد که پروازهای عبوری از فضای افغانستان ۲۵ درصد افزایش یافته است.

یک هیات هشت نفره کانادایی وارد تهران شد. این هیات قرار است در بررسی سانحه سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین شرکت کند.

۲۴ دی ماه ۹۸

غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه از بازداشت برخی از افراد به دلیل نقش آنان در شلیک به هواپیمای اوکراینی خبر داد.

حسن روحانی، رئیس جمهور ایران ساقط شدن هواپیمای اوکراینی با موشک سپاه در نزدیکی فرودگاه تهران را 'خطایی بسیار دردناک و نابخشودنی' خواند و از قوه قضاییه خواست "دادگاهی ویژه با قاضی عالی‌رتبه با ده‌ها کارشناس" برای بررسی این مساله تشکیل شود و افزود: "تمام دنیا به دادگاه ما نگاه خواهند کرد."

سپاه پاسداران اعلام کرد فیلم‌بردار صحنه اصابت موشک به هواپیمای اوکراینی را دستگیر کرده است.

۲۵ دی ماه ۹۸

علی عبداللهی معاون هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح ایران گفت شاید سرنگونی هواپیمای اوکراینی نتیجه دست‌کاری آمریکا در شبکه راداری ایران بوده باشد که باعث شد افراد مسئول این هواپیما را با یک موشک کروز اشتباه بگیرند.

او در عین حال گفت که بیان قطعی دخالت امریکا در این ماجرا کمی سخت است.

۲۶ دی ماه ۹۸

محسن اسدی لاری، از مقام‌های وزارت بهداشت ایران که دو فرزندش در سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی با موشک سپاه کشته شدند، می‌گوید "تنها یک اشتباه" باعث این فاجعه نشده است و باید "آمران" آن محاکمه شوند.

وزاری خارجه پنج کشوری که شهروندان آن‌ها در سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین با موشک سپاه پاسداران کشته شدند، گفته‌اند که تهران باید "مسئولیت کامل" این سانحه را پذیرفته و به خانواده‌های قربانیان غرامت پرداخت کند.

آنها همچنین خواستار محاکمه عاملان سانحه شدند.

۲۷ دی ماه ۹۸

آیت الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی از فرماندهان سپاه به دلیل توضیح سقوط هواپیمای اوکراینی با موشک تشکر کرد. او همچنین گفت که در مورد سرنگونی هواپیمای اوکراینی ابهاماتی وجود دارد.

جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، گفت که" ما با متحدانمان تلاش‌های بین‌المللی سختی می‌کنیم تا تنش در منطقه را از جانب همه طرفین پایین بیاوریم."

۲۸ دی ماه ۹۸

شرکت هواپیمایی لوفت‌هانزا اعلام کرده است تعلیق پروازهای این شرکت به مقصد تهران تا ۲۸ مارس (۹ فروردین) ادامه خواهد داشت. هواپیمایی اتریش نیز پروازهای خود را به ایران را تا همین زمان تعلیق کرده است.

۳۰ دی ماه ۹۸

اوکراین خواستار تحویل گرفتن جعبه‌های سیاه هواپیمای مسافربری شد.

۱ بهمن ۹۸

جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا گفت که از ایران خواسته تا داده‌های جعبه سیاه هواپیمای ساقط شده اوکراین فورا تجزیه و تحلیل شود.

۲ بهمن ۹۸

عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران از کانادا به خاطر پیگیری مصرانه ماجرای کشته شدن ایرانیان دو تابعیتی در واقعه سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی به شدت انتقاد کرد.

۱۴ بهمن ماه ۹۸

انتشار فایلی صوتی در رسانه‌های اوکراین، ابعادی تازه و تکان دهنده از ماجرای ساقط شدن هواپیمایی را روشن می‌کند، که نزدیک به یک ماه پیش سرنگون شد. در این فایل، صدای مکالمه یک خلبان با مرکز کنترل ترافیک هوایی فرودگاه ضبط شده که در پروازی دیگر از همان حوالی می گذشته است.

۱۷ بهمن ۹۸

گزارشگران بدون مرز پنج‌شنبه ۱۷ بهمن‌ماه با انتشار گزارشی از احضار ۲۱ روزنامه‌نگار در شهرهای مختلف ایران از طرف سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات و تهدید آنها بعد از «افشای دروغ حکومتی در رابطه با ساقط شدن هواپیمای اوکراینی» خبر داده است.

۱۸ بهمن ماه ۹۸

وکلای کانادایی از طرف خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی از آیت‌الله خامنه‌ای شکایت کردند.

گزارشگران بدون مرز خبر داد که بعضی از این روزنامه‌نگاران به خاطر "موضعگیری در شبکه‌های اجتماعی" هشدارهایی را از تحریریه‌های خود دریافت کرده و شماری هم مجبور شده‌اند حساب‌ خود در شبکه‌های اجتماعی را ببندند "یا تنها از وضعیت آب و هوا بنویسند.

۲۶ بهمن ماه ۹۸

محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران گفت که قادر به استخراج اطلاعات جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی نیستیم اما آن را تحویل نمی‌دهیم.

۲۷ بهمن ماه ۹۸

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در نشستی خبری با خبرنگاران داخلی و خارجی درباره شلیک پدافند سپاه پاسداران به هواپیمای مسافربری اوکراین گفت: "همان نیروی مسلحی که برای ما افتخارات فراوانی آفریده آن اشتباه را به عهده گرفت. من از سپاه پاسداران ستایش می‌کنم که در اولین فرصت از مردم عذرخواهی کردند. بنا بر این ما نباید بگذاریم این حوادث به انسجام ما لطمه بزند".

۸ اردیبهشت ۹۹

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در تماسی تلفنی با کولبا دمیترو، همتای اوکراینی خود، اظهار نظر یک نماینده مجلس ایران درباره "مشکوک" بودن نوع پرواز هواپیمای مسافربری اوکراین قبل از شلیک پدافند سپاه را رد کرد.

حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون قضایی مجلس گفته بود که این هواپیما از کنترل برج مراقبت و مراکز ایران خارج شده و "به نظر می‌رسد این هواپیما تحت کنترل آمریکا قرار گرفته بود."

۲۲ خرداد ۹۹

خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه گزارش داد که ایران حاضر است تحت شرایطی جعبه‌های سیاه هواپیمای مسافربری اوکراین را که حدود پنج ماه پیش در نزدیکی تهران سقوط کرد به فرانسه بفرستد.

۹ تیر ۹۹

غلامعباس ترکی دادستان نظامی تهران خبر داد که سه نفر از کسانی که در این خطا نقش داشت اند، بازداشت شده‌اند و گفت از این افراد، ۳ نفر با قید وثیقه آزاد شده‌اند.

۱۲ تیر ۹۹

دولت سوئد اعلام کرد که ایران موافق پرداخت غرامت به خانواده‌های قربانیان هواپیمای مسافربری اوکراین است و وزرای خارجه سوئد و چهار کشور افغانستان، کانادا، اوکراین و بریتانیا برای پیگیری غرامت و تحقیقات، توافق‌نامه همکاری امضا کردند.

۱۳ تیر ۹۹

شبکه سی‌بی‌سی کانادا اعلام کرد به یک فایل صوتی ۹۰ دقیقه‌ای دست یافته که در آن حسن رضایی‌فر، مدیرکل دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی ایران گفته علت مسدود اعلام نکردن آسمان ایران در شب حمله موشکی سپاه به پایگاه‌های عراقی میزبان نیروهای آمریکایی، این بوده که چنین کاری نقشه این حملات را برملا می‌کرده است.

۱۸ تیر ۹۹

بی‌بی‌سی فارسی به یک فایل صوتی متعلق به مدیر کل وقت دفتر بررسی سوانح سازمان هواپیمایی ایران دست پیدا کرد که نشان می‌داد مقام‌های هواپیمایی کشوری از دقایق اول حادثه، از ساقط شدن هواپیمای اوکراینی با موشک سپاه خبر داشته‌اند. بنابر این فایل صوتی، حسن رضایی‌فر در خلال یک مکالمه تلفنی می‌گوید دقایقی پس از حادثه با مسئولان سپاه پاسداران تماس گرفته و از فرمانده هوافضای سپاه پرسیده آیا "عملیات موشکی" به وقوع پیوسته یا خیر؟ و پاسخ شنیده که عملیات موشکی روی داده، اما به دلایل امنیتی اطلاع‌رسانی نشده است.

۲۱ تیر ۹۹

گزارش پیشرفت تحقیقات بررسی سانحه هواپیمای اوکراینی که توسط سازمان هواپیمایی کشوری ایران منتشر شد، با ذکر روند رویدادهای روز سرنگونی هواپیما اعلام کرد سیستم پدافند سپاه پاسداران با وجود "صدور مجوز پرواز" برای هواپیمای اوکراینی اقدام به سرنگون کردن آن به عنوان "هدف متخاصم" کرده.

۲۸ تیر ۹۹

محسن بهاروند، معاون حقوقی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران خبر داد مسئولان سازمان هواپیمایی روز ۲۷ تیر جعبه سیاه هواپیمای ۷۵۲ اوکراین را همراه با یک قاضی به پاریس فرستادند و روز دوشنبه ۳۰ تیر خواندن جعبه سیاه آغاز می‌شود.

۳۱ تیر ماه ۹۹

هم‌زمان با بازخوانی اطلاعات جعبه سیاه هواپیمای مسافربری اوکراین ، وزیر امور خارجه اوکراین، گفت که کشورش ادعای ایران درباره وقوع "خطای انسانی" در ساقط شدن این هواپیما را نمی‌پذیرد.

۹ مردادماه ۹۹

انجمن خانواده های جان‌باختگان پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین خواهان انتشار "سریع و شفاف" داده های استخراج شده از جعبه‌های سیاه این هواپیما شد.

۱۰ مرداد ماه ۹۹

درپایان دور اول مذاکره ایران با اعضای گروه بین‌المللی تحقیق درباره سقوط پرواز پی‌اس۷۵۲ هواپیمایی اوکراین، دمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین گفت "محتاطانه خوش‌بین" است ایران با پرداخت غرامت موافقت کند. این هواپیما با آتش پدافند سپاه پاسداران در نزدیکی تهران ساقط شد.

۲ شهریور ۹۹

جعبه سیاه، مکالمات داخل کابین خلبان هواپیمای ساقط شده اوکراین در آسمان تهران را تا ۱۹ ثانیه بعد از انفجار موشک اول ضبط کرده است. ثانیه‌هایی قبل از اینکه موشک دوم شلیک شده از سامانه پدافند هوایی سپاه پاسداران، هواپیما را به گلوله‌ای از آتش تبدیل کند و جان ۱۷۶ سرنشینش را بگیرد.

۲۸ شهریور ۹۹

سرتیپ عبدالعلی پورشاسب، معاون قرارگاه خاتم الانبیا ایران در برنامه دست‌خط شبکه سوم تلویزیون ایران گفت: در ماجرای هواپیمای اوکراینی، "حدس من این است که توسط آمریکا «جنگ الکترونیک» صورت گرفت. حتی شلیک موشک کروز را هم از مرز گزارش کردند."

۱۲ مهر ۹۹

کانادا اعلام کرد به طور مستقل تیمی تحقیقاتی تشکیل داده تا شواهد مربوط به سقوط هواپیمای اوکراینی را مستقلا بررسی کند.

۲۹ مهر ماه ۹۹

صفحه اینستاگرام انجمن خانواده‌های جان‌باختگان پرواز ساقط شده اوکراینی، با انتشار تصاویری گزارش داد، خانواده‌های سرنشینان این هواپیما روبروی محل مذاکره مقامات ایرانی و اوکراینی در تهران تجمع کردند.

۳۰ مهر ماه ۹۹

پس از سه روز مذاکره بین ایران و اوکراین درباره هواپیمای سرنگون شده توسط موشک های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تهران، بر سر زمان دور سوم گفت‌وگوها، توافق صورت گرفت.

۱ آبان ماه ۹۹

دادستانی اوکراین اعلام کرد دریافته حداکثر مجازاتی که برای متهمان پرونده ساقط کردن هواپیمای مسافربری این کشور در تهران در نظر گرفته خواهد شد سه سال زندان است.

۱۶ آبان ۹۹

هم‌زمان با دومین دور مذاکره هیات دیپلماتیک اوکراینی با مقامات ایرانی در تهران، گروهی از خانواده‌های کشته‌شدگان هواپیمای اوکراینی در مقابل محل مذاکرات تجمع کردند و خواستار گفتگو با هیات اوکراینی شدند. تجمع‌کنندگان به روند بررسی و دادرسی اعتراض داشتند و می‌گفتند "اول محاکمه، بعد مذاکره."

ا آذر ماه ۹۹

محسن بهاروند، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت خارجه ایران، کانادا را متهم کرده است که این فاجعه را بهانه‌ای برای "سیاسی‌کاری" قرار داده است.

۴ آذ رماه ۹۹

روزنامه شرق در گزارشی نوشته دولت می خواهد غرامت قربانیان هواپیمای اوکراین را با برداشت دویست میلیون یورو یا کمتر از صندوق توسعه ملی پرداخت کند.

۱۵ آذر ماه ۹۹

دولت ایران در لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۴۰۰، پرداخت غرامت سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی از صندوق توسعه ملی را حذف کرده است.

۱۷ آذر ماه ۹۹

سپاه پاسداران می‌گوید پیگیر اعلام حکم نهایی دادگاه برای متهمان پرونده سرنگونی هواپیمای اوکراین و تعیین تکلیف دیۀ قربانیان پیش از سالگرد حادثه است.

۲۲ آذرماه ۹۹

محمدباقر نوبخت معاون رئیس جمهور ایران و رئیس سازمان برنامه و بودجه این کشور گفته است که دولت هنوز درباره پرداخت غرامت به هواپیمای اوکراینی که سال گذشته با موشک های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سرنگون شد "به جمع بندی نرسیده است".

۲۴ آذر ۹۹

خانواده‌های کشته‌شدگان هواپیمای سرنگون‌شده اوکراینی در دادسرای نظامی تهران تجمع کردند. پدر مریم ملک، از جان‌باختگان حادثه، در جریان جلسه با مقامات این دادسرا، از فرمانده هوافضای سپاه و وزیر خارجه ایران با عنوان "جنایتکار" یاد کرد و خواهان برکناری و محاکمه "تمام عوامل" شلیک به هواپیما و کشته شدن ۱۷۶ سرنشین آن شد.

۲۵ آذرماه ۹۹

فرانسوا فیلیپ شامپین، وزیر خارجه کانادا،گفت که باور ندارد ساقط کردن پرواز شماره ۷۵۲ اوکراین در ماه ژانویه با شلیک موشک‌های سپاه در اطراف تهران ناشی از خطای انسانی بوده باشد.

۲۶ آذرماه ۹۹

جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا گفته است که ۱۳۸ نفر از ۱۷۶ قربانی هواپیمای اوکراینی سرنگون شده توسط موشک‌های سپاه پاسداران با کانادا در ارتباط بوده اند و خانواده قربانیان این فاجعه "مستحق شفافیت، پاسخگویی و برخورداری از عدالت هستند".

۲۹ آذر ۹۹

وزیر خارجه کانادا در مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی گفت اگر این کشور از روند تحقیقات و مجازات عاملان سرنگونی هواپیمای اوکراین راضی نباشد، ایران را به دیوان بین‌المللی دادگستری خواهد کشاند. فرانسوا فیلیپ شامپین قبلا گفته بود که "باور نمی‌کند" خطای انسانی باعث سرنگونی هواپیما شده باشد.

۳۰ آذر ماه ۹۹

شهریار حیدری، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران، در واکنش به سخنان وزیر خارجه کانادا درباره احتمال شکایت از ایران به دیوان لاهه، گفت کانادا به دنبال "عمدی" اعلام کردن سقوط هواپیمای اوکراینی است ولی در این رابطه "ناکام مانده است."

۱ دی ماه ۹۹

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با هشدار تند به کانادا، این کشور را متهم کرده است که با "غم خانواده" قربانیان هواپیمای اوکراینی "تجارت می‌کند" و "از روز نخست بیشترین مداخله بی‌جا را داشته است و تلاش کردند مسیر طبیعی روشن شدن ماجرا اتفاق نیفند".

۳ دی ماه ۹۹

سازمان هواپیمایی ایران اعلام کرده که پیش‌نویس گزارش نهایی شلیک به هواپیمای مسافری اوکراین را برای کشورهای درگیر فرستاده است. اوکراین اما گفته هنوز گزارش فنی ایران را در مورد سرنگونی پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی این کشور، دریافت نکرده است.

۴ دی ۹۹

جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا اعلام کرد که دولتش قصد دارد یک روز ملی را به قربانیان فجایع هوایی اختصاص دهد.

۱۰ دی ۹۹

ایران اعلام کرد آماده است ۱۵۰ هزار دلار به خانواده هر یک از جان‌باختگان سرنگونی هواپیمای اوکراین غرامت دهد.

۲۴ آبان ۱۴۰۰

سرتیپ امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره روز سرنگونی هواپیمای مسافری گفت "ما نمی‌توانستیم بدون توضیح بگوییم این اتفاق افتاده. ۲۸ ساعت طول کشید تا جمعبندی اولیه برسیم. ۲۴ ساعت آخر دقیقا روز جمعه بود. ما می‌گفتیم اینها چی شدند؟ بالاخره در شرایط جنگی بوده، اینا شهیدند. خب شهید می‌خواهید اعلام کنید مگر به همین راحتی است".

او در عین حال گفت"ابعاد قضیه هم مبهم بود. موشک تور برای زدن پهپاد و کروز است چطور می شود هواپیمای به این پهن پیکری با [اصابت] موشکی که تنها چند کیلوگرم مواد منفجره داشت، نتواند به فرودگاه برگردد و نشیند".