آلودگی هوا در ایران؛ چرا دولت کاری نمی‌کند؟

تشدید آلودگی هوای تهران باعث شد تا این موضوع در جلسه امروز (چهارشنبه ۲۷ آذر) هیات دولت ایران بررسی شود.

شماری از شهروندان تهران و سایر شهرهای آلوده ایران می‌گویند مقام‌های رسمی کار چندانی برای مقابله با این وضعیت نکرده‌اند. هیات دولت ایران اکنون تصمیم گرفته اجرای "قانون هوای پاک" را پیگیری کند. ‌

دو سال از عمر این قانون می‌گذرد اما هنوز اجرایی نشده است. به عنوان مثال، برنامه جایگزینی خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی در کلانشهرها اجرا نشده است. در مصوبه دیگری مقرر شده بود که به ازای شماره گذاری هر موتور انژکتوری یک موتور کاربراتوری اسقاط شود و پلیس موظف شده بود که جلوی تردد موتورسیکلت‌های فرسوده را بگیرد که این هم هنوز عملی نشده است.

آلودگی هوا در هفته‌های گذشته زندگی مردم را در بسیاری از شهرهای ایران مثل تهران، تبریز، مشهد، اهواز، شهریار، اراک مختل کرده است و برای بسیاری با بیماری و خطر جانی همراه بوده است.

ناصر کرمی اقلیم شناس و کارشناس محیط زیست به بی‌بی‌سی فارسی گفت مسائل محیط زیست از جمله آلودگی هوا اولویت دست چندم دولت است.

او معتقد است بخش حمل و نقل و خودروهای غیراستاندارد اصلی‌ترین عامل آلودگی هوا هستند چون احتراق سوخت در آنها پایین است.

آقای کرمی معتقد است حتی خودروهای تازه تولید شده توسط سایپا و ایران خودرو به دلیل قدیمی بودن سیستم سوخت در آنها با استانداردهای خودروسازی در جهان، قدیمی محسوب می‌شوند.

‌او می‌گوید: "صنعت خودرو در ایران در دست دولت است و دولت خودش مسئول ایجاد آلودگی هوا از طریق ساخت این خودروهای غیراستاندارد است."

‌‌آقای کریمی پدیده‌های اقلیمی مانند وارونگی دما و فرونشینی هوا را هم در افزایش آلودگی هوا موثر می‌داند. او معتقد است بنزین با کیفیت پایین هم عامل دیگری است که موجب آلودگی هوا شده است.

پوریا یکی از مخاطبان بی‌بی‌سی فارسی است که برای کار مجبور شده است از یکی از شهرهای غربی به تهران مهاجرت کند. او می‌گوید هوای آلوده تهران باعث شده که ناراحتی تنفسی پیدا کند و حالا مجبور است ماهانه دویست هزار تومان خرج دوا و درمانش کند. مخاطب دیگری می‌گوید هنگام آلودگی هوا مادرش که بیماری آسم (یک نوع بیماری تنفسی) دارد نمی‌تواند از خانه خارج شود و فرزندانش باید برایش خرید و کارهای دیگر را انجام دهند.

کارشناسان و فعالان محیط زیست معتقدند دولت برای مقابله با آلودگی هوا کار بنیادی انجام نمی‌دهد، مثل تولید یا واردات بنزین با کیفیت، صدور مجوز واردات خودروهای هایبریدی و الکترونیکی، نوسازی صنعت حمل و نقل، از رده خارج کردن خودرو و موتورسیکلت‌های فرسوده، ایجاد امکان استفاده از دوچرخه در سطح شهر برای همه شهروندان. آنها دولت را متهم می‌کند که تنها در مواقع اضطراری دست به اقدامات موقتی و کم اثر می‌زند، مانند تعطیلی مدارس هنگامی که آلودگی هوای شهرها به سطح خطرناکی می‌رسد.

رهام که ساکن کرج است اما در تهران کار می‌کند می‌گوید آلودگی هوا روی همه اعضای خانواده‌اش تاثیر گذاشته است. او و همسرش که هر دو شاغلند زمانی که مدارس و مراکز آموزشی به دلیل آلودگی هوا تعطیل می‌شود مجبورند برای نگه‌داری از فرزندانشان سر کار نروند و در خانه بمانند. ‌رهام می‌گوید تعطیلی مدارس نه تنها برای والدین مشکل‌ ایجاد می‌کند، بلکه بچه‌ها را هم تنبل می‌کند.

شهرداری تهران در سالهای گذشته سعی کرده با ایجاد محدودیت های تردد برای خودروها مثل زوج فرد، طرح لز ( محدوده ترافیکی با انتشار گازهای آلاینده کمتر) میزان آلودگی هوا را کنترل کند اما تا به حال موفق نبوده است. طرح‌های دیگری هم به دلیل بالا بودن هزینه‌ها هنوز به طور کامل اجرا نشده است. مثل نصب فیلتر دوده روی همه اتوبوسها. ‌

محسن پورسید، معاون حمل و نقل شهرداری تهران گفته است: "فیلترهای دوده می‌تواند به طور کلی جلوی خروجی آلایندگی از خودروهای دیزل را بگیرند اما قیمت هر فیلتر ۱۰۰ میلیون تومان است و تنها روی ۲۰ اتوبوس نصب شده‌اند. "

مقایسه‌ای که شرکت کنترل کیفیت هوای تهران انجام داده است نشان می‌دهد که میزان آلودگی هوای تهران بیشتر از سال گذشته است.

شهروندان معتقدند گران شدن قیمت بنزین تاثیر مثبتی بر کیفیت هوا و کم شدن ترافیک شهر نگذاشته است. ملک‌پور، مخاطب بی‌بی‌سی فارسی، می‌گوید ۵ سال است که شاغل تهران است اما امسال هوا از همیشه بدتر بوده است. او کیفیت بد بنزین را عامل آلودگی هوا می‌داند. ‌

وحید حسینی، دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا، گفته است: " در شهر تهران ۷۰ درصد ذرات آلاینده از منابع متحرک تولید می‌شود همچنین خسارت اقتصادی آلودگی هوا بالغ بر ۲.۸ میلیارد دلار در سال است."