ترکیه 'خود را به اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران ملزم نمی‌داند'

دولت ترکیه خود را به تبعیت از تحریم‌های هسته‌ای آمریکا علیه ایران ملزم نمی‌داند.

در پی سفر هیاتی از نمایندگان وزارت خارجه و وزارت خزانه داری آمریکا به ترکیه برای گفتگو در مورد نحوه اجرای تحریم بانکی و نفتی ایران، مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه گفته است که آن کشور با تحریم‌های هسته‌ای ایالات متحده علیه ایران مخالف است و خود را به تبعیت از آنها ملزم نمی‌داند.

آقای چاووش اوغلو در یک نشست خبری گفته است که "ما الزامی نداریم از تحریم‌های وضع شده توسط یک کشور علیه کشور دیگر تبعیت کنیم" و افزوده است که "ضمنا این تحریم‌ها را هم درست نمی‌دانیم."

وزیر خارجه ترکیه گفته در ملاقات با نمایندگان اعزامی ایالات متحده به ترکیه "ما به آنها به صراحت گفتیم که ترکیه نفت و گاز مورد نیاز خود را از آذربایجان، ایران، روسیه و عراق تامین می کند" و افزوده است: "اگر حالا من از ایران نفت و گاز نخرم، قرار است نیازمان را از کجا تامین کنم؟"

دیدار نمایندگان آمریکا با مقامات ترکیه هفته گذشته انجام شد و محور مذاکرات آنها از سرگیری تحریم‌های هسته‌ای ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی بود. با توجه به مشکلاتی که از سرگیری این تحریم‌ها در زمینه روابط تجاری و مالی با ایران ایجاد خواهد کرد، ترکیه در پی یافتن راه‌هایی برای اجتناب از این مشکلات است.

+ سفر هیات آمریکایی به ترکیه برای گفتگو در مورد تحریم‌ها علیه ایران

+ پایان وضعیت اضطراری دو سال پس از کودتای نافرجام در ترکیه

+

ترکیه تقریبا تمامی نفت و گاز مورد نیاز خود را از خارج وارد می‌کند و در چهارمااه اول سال جاری، بیش از ۳ میلیون تن (نزدیک به ۲۲ میلیون بشکه) نفت از ایران خریداری کرد که بیش از نیمی از کل واردات نفت خام ترکیه در این مدت بود. ایران برای جلب و حفظ مشتریان نفتی خود، شرایط مناسبی را برای خریداران در نظر می‌گیرد.

علاوه بر دامنه معاملات نفتی با ایران، روابط سیاسی بین ترکیه و کشورهای عضو ناتو و از جمله آمریکا، با دشواری‌هایی مواجه بوده است. نحوه واکنش دولت ترکیه به کودتای نافرجام تابستان سال۲۰۱۶ از جمله بازداشت‌های گسترده و فشار بر رسانه‌های همگانی با ناخرسندی کشورهای غربی مواجه شده که این نوع اقدامات را برخلاف موازین حقوق بشر و مغایر تعهد دولت ترکیه به رعایت دموکراسی تلقی کرده‌اند.

همچنین، هفته گذشته یک دادگاه در ترکیه حکم کرد که آندرو برانسون، کشیش آمریکایی که به اتهام ارتباط با مخالفان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه از حدود دو سال پیش در بازداشت بوده همچنان زندانی باشد. این حکم با انتقاد مقامات آمریکایی از جمله رئیس جمهوری مواجه شده که از رئیس جمهوری ترکیه خواستار آزادی اقای برانسون شده بود.

سنای آمریکا هم فروش نوعی جت جنگنده آمریکایی به ترکیه را به دلیل بازداشت کشیش برانسون و همچنین خرید سامانه دفاع ضد هوایی اس-۴۰۰ از روسیه به حالت تعلیق درآورده است. مقامات نظامی ناتو گفته‌اند که این سامانه با تجهیزات مورد استفاده در کشورهای عضو این سازمان سازگار نیست و می‌تواند در عملیات نظامی باعث بروز مشکلاتی شود.

آقای چاووش اوغلو در واکنش به مصوبه سنای آمریکاگفته است که "ایالات متحده باید بداند که نمی‌تواند از تحریم ترکیه نتیجه‌ای بگیرد بلکه باید با مذاکره و احترام در صدد کسب نتیجه برآید."

در ماه مه، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا از توافق هسته‌ای قدرت‌های جهانی با ایران خارج شد و در نتیجه، تحریم‌های هسته‌ای آن کشور علیه ایران شامل محدودیت و ممنوعیت ارتباط مالی، بانکی و نفتی با ایران بار دیگر به اجرا گذاشته می‌شود. اگرچه این تحریم‌ها ماهیت یکجانبه داشته و برخلاف تحریم‌های مصوب شورای امنیت، سایر کشورها ملزم به رعایت آنها نیستند، اما با توجه به موقعیت ایالات متحده در اقتصاد جهانی، انتظار می‌رود موسسات مالی و تجاری بسیاری دیگر از کشورها نیز از بیم واکنش منفی آمریکا عملا از این تحریم‌ها تبعیت کنند.

سایر امضاکنندگان برجام، از جمله کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بر حفظ برجام تاکید داشته و این اتحادیه تمهیداتی را به منظور قانع کردن موسسات مالی و تجاری خود برای حفظ و ادامه روابط تجاری و مالی با جمهوری اسلامی اعلام کرده است که از جمله شامل اجرایی شدن قانون ممنوعیت تبعیت شرکت‌های ثبت شده در کشورهای عضو اتحادیه از تحریم‌های آمریکا و حمایت بانک سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا از شرکت‌های طرف معامله با ایران است.

با اینهمه، برخی از ناظران معتقدند که احتمالا حتی تهدید به مجازات شرکت‌های اروپایی به خاطر تبعیت از تحریم‌های آمریکا علیه ایران متضمن ادامه روابط آنها با جمهوری اسلامی نخواهد بود. مجازات منظور شده قابل مقایسه با زیان ناشی از نقض تحریم‌های آمریکا نیست و این شرکت‌ها راه‌های قانونی متعددی را برای خودداری از اجرای خواسته اتحادیه اروپا در اختیار دارند. رئیس بانک سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا هم اخیرا هشدار داد که نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران "با الگوی عملیاتی" این بانک سازگار نیست.