شما در حال مشاهده نسخه متنی وبسایت بی‌بی‌سی هستید که از داده کمتری استفاده می‌کند. نسخه اصلی وبسایت را که شامل تمام تصاویر و ویدیوهاست، مشاهده کنید.
بازگشت به وبسایت یا نسخه اصلی
اطلاعات بیشتر درباره نسخه لایت که برای مصرف کمتر حجم دادههاست
آتش‌نشانان پلاسکو؛ آن که جانش سوخت
- نویسنده, نیکی محجوب
- شغل, بی‌بی‌سی
حادثه پلاسکو و زیر آوار ماندن آتش‌نشانان بحث امنیت، امکانات و کمبودهای آتش نشانان را بیش از پیش داغ کرده است.
درحالی که سالها بحث قرارگرفتن شغل آتش‌نشانی در زمره شغل‌های سخت در ایران مطرح می‌شد و بی‌پاسخ می‌ماند، پس از حادثه پلاسکو کاظم دلخوش، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس به میزان گفت: "در جریان بررسی لایحه برنامه توسعه، مجلس شورای اسلامی شغل آتش نشانان را در زمره مشاغل سخت و زیان آور قرار داده است."
یک آتش‌نشان در تهران به بی‌بی‌سی می‌گوید: "این همه سال در گرما و سرما عملیات رفتیم و مصدوم شدیم هیچ کس به فکر ما نبود، حال که این فاجعه رخ داد بالاخره یک فکری به حال ما شد، انگار ققنوس از خاکستر بچه ها بلند شد."
پلاسکو از نگاه آتش نشانان
یکی از آتش‌نشانان با انتقاد از نحوه برخورد و مدیریت عملیات در آتش‌سوزی پلاسکو می‌گوید: "ضربه پلاسکو مدیریت غلط بود نه کمبود وسایل، این به آن معنا نیست که کمبود نداشتیم، اما سو مدیریت ضربه به بچه‌های ما زد."
"مسئولان در پلاسکو در حین عملیات می‌آمدند عکس می‌گرفتند و نظر می‌دادند و می‌رفتند. این مشکل محدود به پلاسکو نیست در همه عملیات‌ها آتش‌نشانان در حال کار هستند و مسئولان می‌آیند و خلل ایجاد می‌کنند. مدیر حراست، بازرسی آتش‌نشانی دخالت می‌کنند، در حالی که اصلا مسئولیت آنها نیست."
درباره پلاسکو بیشتر بخوانید:
برخی از آتش‌نشانان در گفتگو با بی‌بی‌سی با اشاره به اینکه براساس آمار خودشان "حدود ۱۷ تا ۲۰ نفر از آتش‌نشانان در این حادثه جان خود را از دست داده‌اند"، با انتقاد از عملکرد مدیریتی در اطفا این حریق می‌گویند: "دو نفر می‌توانستند تیم عملیاتی را از محیط خارج کنند، اما اجازه نمی‌دادند، ساختمان داشت فرو می‌ریخت و باید نیروها برمی‌گشتند اما با اجبار به داخل ساختمان هدایت شدند."
کمبود نیرو
براساس آمار تا یک دهه پیش تهران دارای ۷۰ ایستگاه آتش‌نشانی بود، اما طی این ۱۰ سال ۶۰ ایستگاه به آن اضافه شده است، در حالی که به گفته آتش‌نشانان نیروها به تناسب این ایستگاهها استخدام نشده‌اند.
یکی از آتش‌نشانان در تهران با تاکید بر کمبود نیرو می‌گوید: "در هر ایستگاه آتش‌نشانی در تهران باید بین ۱۵ تا ۱۷ نفر در هر شیفت فعالیت داشته باشند، اما در هر شیفتی حدود ۱۰ پرسنل کم داریم. در عین حال بعضی از ایستگاه‌های ما چند کاره است که شامل حریق، نجات و پشتیبانی می‌شود که نیاز به حدود ۲۰ پرسنل دارد."
به گفته این آتش‌نشان با توجه به تعداد ایستگاه‌های آتش‌نشانی، "تهران حدود ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ نفر کمبود آتش‌نشان" دارد.
یکی دیگر از آتش‌نشان‌ها می‌گوید: "براساس استاندارد، به ازای هر ۹۵ هزار نفر باید یک ایستگاه کف داشته باشیم و به ازای هر ۳۵ هزار نفر یک ایستگاه معمولی، از لحاظ ایستگاه کف مشکلی نداریم، اما مشکل عمده در کمبود ایستگاه‌های معمولی است."
این آتش‌نشان با اشاره به اینکه حدود یک دهه پیش هر ایستگاه یک تلفنچی، یک نظافتچی و سرباز برای نگهبانی داشت، گفت: "این افراد استخدام رسمی نبودند، بعد از مدتی همه آنها را از ایستگاهها خارج کردند، تمام کارها به عهده خود بچه‌های آتش‌نشان است. یک نفر در ایستگاه به عنوان تلفنچی می‌ماند، یک یا دو نفر راننده هستند و در حین عملیات پای ماشین هستند، دو سه نفر عملا حریق را کنترل می‌کنند."
"این در حالی است که لحظات اولیه برای کنترل هر حریقی بسیار حساس است و در لحظات اولیه عموما یک ایستگاه وارد عمل می‌شود، یعنی دو تا سه نفر مسئولیت خاموش کردن آتش را دارند، که برای حریق‌های گسترده این مقدار نیرو بسیار کم است."
به گفته این آتش‌نشانان به ازای هر ۲۴ ساعت شیفت آنها دو روز استراحت دارند، اما به دلیل شرایط اقتصادی عموما شغل دیگری هم دارند.
یک آتش‌نشان می‌گوید: "تازه اگر بخواهید هم استراحت کنید، مسئولان بالاتر نمی‌گذراند، فراخوان می‌دهند برای زیارت عاشورا، حضور در مرقد امام، حضور در نماز جمعه یا عید فطر. این در حالی است که اگر هر آتش نشانی بخواهد اعتراض کند، توبیخ می‌شود. در حالیکه این فراخوان‌ها خارج از دستور کار آتش‌نشانی است."
به گفته آتش‌نشانان خالص دریافتی یک آتش‌نشان حدود دو میلیون تومان است. البته حقوق پایه حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است و مشکل معیشتی یکی از مسائلی است که آتش‌نشانان به آن اشاره می‌کنند.
کمبود تجهیزات
کمبود تجهیزات و عدم تعلق بودجه صحیح به آتش نشانی از دیگر انتقادات مطرح است.
یکی از آتش‌نشانان با اشاره به اینکه بودجه این حوزه بسیار ناچیز است، می‌گوید: "بودجه کم است، مسئولان هم برای خودشیرینی و گرفتن ترفیع هر از گاهی بودجه تعلق گرفته را به شهرداری باز می‌گردانند، در حالی که این بودجه برای هزینه در بخش‌های مختلف آتش‌نشانی است. اما با بازگشت این بودجه مدیران ایستگاهها ترفیع گرفته و به عنوان مدیر برتر سال تقدیر شده‌اند."
وسایل آتش‌نشانی نیاز به رسیدگی و تعمیر دارند، بعضی از دستگاهها باید هر سال سرویس شوند.
اما به گفته یکی از آتش‌نشانان عموما دستگاه‌های موجود دچار فرسایش شده و برخی از آنها امکان سرویس شدن ندارند.
او با اشاره به نمونه‌ای از این مشکلات می‌گوید: "بنز آتش‌نشانی که وارد ایران شد، سالها در انبار ماند، زمانی استفاده از آن شروع شد که از گارانتی خارج شده بود. در برخی از حوادث کمبود لودر داریم، مجبور می‌شویم از شهرداری تقاضا کنیم، اما شهرداری با اتلاف وقت این وسایل را به عملیات تزریق می‌کند. نمونه آن هم حادثه پلاسکو است."
نردبان و بالابر از دیگر وسایل لازم در آتش‌نشانی است.
این آتش‌نشان می‌گوید: "بلندترین نردبانها ۱۰۰ متری است که استاندارد نیست، نردبان استاندارد ۵۵ متری است که ساختمان ۱۸ طبقه را جواب می‌دهد. ما نردبان ۵۵ متری داریم، اما مشکل ساختار تهران است، هر جایی نمی‌توان نردبانها را برپا کرد. باید ایمنی برای ماشین نردبانها ایجاد شود، باید این امکان که جک این ماشین‌ها علم شوند وجود داشته باشد."
به گفته یکی از آتش‌نشان بهترین راه کار برای ساختمان‌های بلند تکمیل و به روز رسانی وسایل اطفا و اعلام حریق ساختمان است. "اما در تهران سیستم‌ها فقط برای مجوز گرفتن را نصب می‌شوند، به محض گرفتن مجوز تمام سیستم‌ها یا باز می‌شود یا به روز نمی‌شود و عملا کارایی ندارد."
شرایط آتش‌نشان شدن چگونه است
آتش‌نشان می‌گویند یک آتش‌نشان باید از 'هفت خوان رستم ' رد شود. هر آتش‌نشان باید دیپلم داشته باشد، از آمادگی بدنی بالایی برخوردار و اگر مرد است سربازی رفته باشد.
شش امتحان ورزشی، تست هوش، تست پزشکی، تحقیقات محلی، چکیده درس‌های پیش دانشگاهی اولین مراحل پیش رو آتش‌نشانان است.
با پذیرش در امتحان ورودی، سه الی شش ماه آموزش آتش‌نشانی برگزار می‌شود. پس از این آتش‌نشانان وارد ایستگاه شده و تحت نظر فرمانده ایستگاه قرار می‌گیرند.
به گفته آتش‌نشان از عمده مشکلات آتش‌نشانان سر و کله زدن با مدیران بالادستی است.
یکی از این آتش‌نشانان می‌گوید: "کلا دستور کار این است که نیروها را اذیت کنید، نگذارید راحت باشند، مدیران به کوچکترین چیز در ایستگاه گیر می‌دهند، اگر آستینت بالا باشد، توبیخ می‌شود، اگر اتیکت روی لباست کج باشد، مواخذه می‌شوی."
"ما این همه آموزش دیدیم، آیا مدیرعامل من آموزش دیده است، خیر. معمولا یک فرد سپاهی یا نیرو انتظامی مدیرعامل آتش نشانی می‌شود، هیچ اطلاعی از این حوزه ندارد. هر زمان هم بخواهیم انتقاد کنیم، فرماندهان می‌گویند چیزی نگوییم که توبیخ می‌شویم. به تازگی نیز به جای اینکه تمرکز بر تجربه‌گرایی باشد، مدرک گرایی مد شده است، که مدرک به درد آتش‌نشان نمی‌خورد."
این آتش‌نشان تاکید می‌کند: "حتی مدیریت بحران ما نیز از تجربه آتش‌نشانان بی‌بهره است."