کاوه اميدوار

	مساله انرژی به يکی از اصلی ترين دغدغه های انسان در قرن 21 مبدل شده است

مصرف انرژی در جهان روز به روز در حال افزايش است و اشتهای بشر هر روز بيشتر می شود. بيشتر شدن جمعيت جهان و روند رو به رشد اقتصاد کشورها، نياز به انرژی بيشتر را اجتناب ناپذير کرده است.

در مقابل توليد نفت و ذغال سنگ به عنوان مهمترين منابع تامين کننده انرژی جهان در حال کاهش است و اين منابع فسيلی که از آنها به عنوان منابع تجديد ناپذير ياد می شود ديگر به آسانی گذشته قابل بهره برداری نيست.

علاوه بر اين در چند سال گذشته قيمت نفت در بازارهای جهانی روند صعودی داشته و اگر اين روند همچنان ادامه يابد آيا نيازمندان به انرژی می توانند از عهده تامين قيمت های بالا برآيند؟

گزارش پدرام فرزاد را در اين زمينه اينجا بشنويد

برخی برآوردها نشان می دهد که نفت و گاز با سرعتی که امروز به مصرف می رسند با توجه به ذخاير شناخته شده بين ۵۰ تا ۶۰ سال ديگر دوام خواهند داشت

افزايش مصرف

مصرف انرژی به طور ميانگين بين پنج تا ده درصد رو به افزايش است ولی تامين اين نياز با توجه به منابع محدود انرژی فسيلی نظير نفت، گاز و ذغال سنگ تا چه حد امکان پذير است؟ آيا با افزايش مصرف، توليد کنندگان بزرگ نفتی برای صادرات خواهند داشت؟

برخی برآوردها نشان می دهد که نفت و گاز با سرعتی که امروز به مصرف می رسند با توجه به ذخاير شناخته شده بين ۵۰ تا ۶۰ سال ديگر دوام خواهند داشت.

البته همه ساله منابع جديدی کشف می شود و روشهای فنی بهره برداری بهبود می يابد اما برخی کارشناسان پيش بينی می کنند که اگر هم در پايان قرن حاضر منابع نفت و گاز وجود داشته باشند ديگر استفاده از آنها به صرفه نيست چرا که بهره برداری از آنها دشوار بوده و بسيار گران تمام می شود.

منابع انرژی

	انرژی باد اگر چه رايگان است اما باد در ساعاتی از شبانه روز می وزد و نمی توان به پايداری آن اطمينان داشت

وضعيت منابع ذغال سنگ نيز شبيه نفت و گاز است هر چند برخی برآوردها نشان می دهد که ذخاير آن تا پايان قرن دوام خواهد آورد اما آلودگی ناشی از مصرف ذغال سنگ برای تامين انرژی و گران بودن آن از چالش های اين ماده انرژی زاست.

انرژی هسته ای نيز همواره مخالفان سرسختی به خصوص بين طرفداران محيط زيست داشته و دارد و اکنون نگرانی های ناشی از تروريسم هسته ای نيز به آن اضافه شده است و با احتياط از سوی کشورها دنبال می شود.

ساير منابع انرژی که از آنها به عنوان انرژی پاک ياد می شود نظير خورشيد، آب، باد علاوه بر اين که به شرايط محيطی خاصی نياز دارد، گران تمام می شود و سرمايه گذاری بالايی نياز دارد.

دورنمای انرژی در چند دهه آينده با چالش های جدی رو به روست و اين پرسش اساسی ذهن پژوهشگران را به خود مشغول کرده که بشر چگونه نيازهای رو به افزايش خود را تامين خواهد کرد

انرژی باد اگر چه رايگان است اما باد در ساعاتی از شبانه روز می وزد و نمی توان به پايداری آن اطمينان داشت و انرژی خورشيد نيز به سرمايه گذاری هنگفتی نياز دارد و در حال حاضر استفاده گسترده از آن چندان مقرون به صرفه نيست.

با چنين وضعيتی آيا برخی از اين منابع در دهه های آينده مورد توجه بيشتری قرار خواهند گرفت و بر منابع ديگر انرژی برتری خواهند يافت يا پيل های هيدروژنی که که به اندازه موتورهای احتراقی در خودروهای فعلی ما اهميت دارد به مهمترين منبع انرژی تبديل خواهد شد و انسان ها را از آلودگی های ناشی از منابع فسيلی که به تهديدی عليه زندگی آنها بدل شده نجات خواهد داد؟

انرژی جايگزين

در اين پيل ها هيدروژن می تواند با اکسيژن ترکيب شود و مقدار زيادی گرما توليد کند. برخی بر اين باورند که شايد روزی هيدروژن بتواند جايگزين نفت و گاز شود.

امتياز اين انرژی آن است که صدا ندارد و گازهای آلاينده هم توليد نمی کند اما پيل های هيدروژنی نياز به روکش هايی از پلاتين دارند که تهيه آن بسيار دشوار و هزينه بر است.

	مشکلات مختلف در انرژی های پاک و افزايش مصرف انرژی های فسيلی آينده ای مبهم برای تامين انرژی جهان ترسيم می کند

موتورهای سفينه های فضايی اکنون با هيدروژن کار می کنند اما نصب آن در خودروها با مشکلاتی مواجه است. توليد کنندگان خودرو نمونه هايی از خودروهای هيدروژنی ساخته اند اما هنوز در وزن خودروها و ذخيره سازی هيدروژن مشکل دارند.

علاوه بر اين هيدروژن به صورت گاز خطر انفجار به همراه دارد و به صورت مايع نيز بسيار گران تمام می شود.

دورنمای مبهم

همه اين مسائل از پيچيدگی مسئله انرژی در جهان حکايت دارد و آينده انرژی در جهان را مبهم ساخته است.

پرسش های بسياری در باره منابع شناخته شده انرژی، ميزان دوام آنها و اقتصادی کردن توليد وجود دارد و کسی نمی تواند قاطعانه پاسخی درستی به آن بدهد هر چند نمی توان احتمال شناسايی و کشف منابع جديد انرژی را در آينده دست کم گرفت.

در چنين وضعيتی، دورنمای انرژی در چند دهه آينده با چالش های جدی رو به روست و اين پرسش اساسی ذهن پژوهشگران را به خود مشغول کرده که بشر چگونه نيازهای رو به افزايش خود را تامين خواهد کرد و آيا خواهد توانست در مهار انواع ديگر انرژی توفيق يابد.