انتخابات افغانستان: جوانان و زنان در راه خانه تکانی پارلمان افغانستان

افغانستان در این روزها بار دیگر در آستانه انتخابات پارلمانی قرار گرفته است. این سومین دوره انتخابات پارلمانی است که پس از سقوط رژیم طالبان برگزار می‌شود.

بحرانی که در جریان انتخابات ریاست جمهوری گذشته در افغانستان به وجود آمد بسیاری از مردم را نسبت به کلیت پروسه انتخابات در این کشور بی‌باور ساخته بود و دموکراسی نو‌‌بنیاد را بیشتر از پیش نا‌توان کرده بود. اما استقبال گرمی که از این انتخابات از سوی شهروندان صورت گرفته نشان می‌دهد که آن‌ها این انتخابات را فرصتی برای مشق و تمرین بیشتر دموکراسی و عبور از بحران‌های گذشته می‌دانند. ظاهراً مردم به این باور رسیده‌اند که یگانه راه برای سهم‌گیری در حاکمیت و قدرت سیاسی شرکت در انتخابات است، هرچند این انتخابات پر از عیب و ایراد باشد.

هنوز هم سایه تقلب‌های احتمالی بر انتخابات پارلمانی امسال سنگینی می‌کند و تا هنوز که هنوز است مسؤولان در کمیسیون مستقل انتخابات به بعضی از انتقادها پاسخ شفاف ارائه نداده‌اند. از جهت دیگر، طالبان نیز در اعلامیه‌ای گفته است که از همه راه‌ها برای مختل کردن انتخابات پارلمانی استفاده می‌کند تا "توطئه مخرب امریکا" را خنثی کند. با این‌همه اگر ما بخواهیم نیمه پر لیوان این رویداد را برجسته کنیم به آسانی می‌توانیم به مواردی بر‌بخوریم که ما را نسبت به آینده دموکراسی در افغانستان امیدوار می‌کند و اصلاحات و تغییر و فردای روشن را نوید می‌دهد.

حضور پر‌رنگ جوانان در میان نامزدان

افغانستان در سطح کشورهای منطقه و حتا جهان، یکی از کشورهایی است که در‌صد بالایی از جمعیت جوان را در خود جای داده است. با این‌همه، در این سال‌ها حضور جوانان در رده‌های میانی و بالایی قدرت سیاسی به تناسب نفوس‌شان چندان ملموس نبوده است.

با سقوط رژیم طالبان، نیروی جوان کشور به یکبارگی افقی تازه را به روی خود گشوده دید و با استفاده از فرصت فراهم‌آمده کوشید خود را مجهز به سلاح دانش و سواد بسازد و مدارج علمی را یکی پس از دیگری بپیماید. اکنون بخش قابل ملاحظه‌ای از کاندیداهای مجلس نمایندگان در افغانستان، جوانان تحصیلکرده استند.

بیشتر بخوانید:

صاحب‌نظران اظهار امیدواری می‌کنند که با راه یافتن شمار قابل توجهی از جوانان دانش‌آموخته به پارلمان افغانستان، گذار نسلی اتفاق بیفتد و گام‌های بنیادین در جهت ایجاد اصلاحات و تحکیم پایه‌های اعتماد ملی برداشته شود.

جوانان تحصیلکرده به جهت این‌که با نظریات علمی مدرن آشنایی دارند و نیز به علت این‌که در کشمکش‌ها و جنگ‌های داخلی حضور نداشته‌اند می‌توانند عملکرد بهتر و مؤثرتری از خود در مجلس به نمایش بگذارند و به جای تعمیق انقطاب‌های قومی و سیاسی، برای سلامت کشور و نهادینه کردن دموکراسی کار کنند.

زنانی که بخت خود را در انتخابات می‌آزمایند

حضور زنان از هر طیف و گروهی را در این انتخابات می‌توان یکی از نکات امید‌وار‌کننده دانست. در کشوری که زنان معمولاً حاشیه‌نشین استند و سنت‌های فرهنگی دست و پای آن‌ها را بسته است و همین امر باعث شده که سهم چندانی در قدرت و سیاست نداشته باشند (هرچند از نظر قانونی هیچ مانعی برای این کار وجود ندارد)، کاندیدا شدن شمار زیادی از زنان در این انتخابات می‌تواند شانس زنان را در سهم‌گیری در فعالیت‌های سیاسی بیشتر کند. شاید بسیاری از این زنان نتوانند پیروز شوند اما نفس حضور پر‌رنگ آن‌ها در انتخابات به عنوان انتخاب‌شوند می‌تواند محدودیت‌ها را کاهش دهد و آنان را به عنوان شخصیت‌های مطرح وارد جامعه بسازد و جایگاه‌شان را تثبیت کند.

اقشار محافظه‌کارِ جامعه زنان را ناقص‌العقل می‌دانند و برای این ادعای خود از آموزه‌های دینی بهره می‌گیرند. با این‌همه، در این انتخابات، محافظه‌کاران نیز حاضر شده‌اند زنانی را به عنوان کاندیدا وارد کارزارهای انتخاباتی بسازند که این امر به خوبی بیانگر تحولی است که از برکت بر‌قراری نظام سیاسی جدید در لایه‌های مختلف جامعه در این سال‌ها روی داده است.

رأی‌دهندگان با‌تجربه

پس از سپری شدن دوران حاکمیت پنج‌ساله طالبان که یکی از تاریک‌ترین دوره‌ها در تاریخ افغانستان به حساب می‌آید و با روی کار آمدن نظام سیاسی جدید، بر اثر کمک‌ها و حمایت‌های بی‌دریغ جامعه جهانی به ویژه ایالات متحده امریکا، افغانستان وارد عصری جدید شد و تحولات چشمگیری در همه عرصه‌ها رونما گردید. از جمله این‌که در این سال‌ها زمینه برای تحصیل سواد و دانش برای میلیون‌ها تن از نسل نو این سرزمین مهیا گردید.

از سوی دیگر، با سپری شدن بیشتر از یک و نیم دهه از عمر نظام نوین سیاسی، مردم افغانستان سه دوره انتخابات ریاست جمهوری و دو دوره انتخابات مجلس نمایندگان و سه بار انتخابات شورای ولایتی را تجربه کرده‌اند و از نقش پارلمان در دولت آگاهی دارند و حالا با چشمانی باز‌تر می‌توانند راجع به کسانی که می‌خواهند به پارلمان بفرستند تصمیم بگیرند.

اکنون همه دریافته‌اند که مشارکت سیاسی یکی از حقوق اولیه هر شهروند است و اگر بخواهند آینده بهتری داشته باشند باید به صورت آگاهانه در روندهای سیاسی شرکت بورزند.

با توجه به این موارد، این امیدواری وجود دارد که انتخابات پارلمانی پیش رو نتیجه ایده‌آل‌تری به دست دهد و افغانستان را گامی به جلو ببرد.

ضرورت خانه‌تکانی در پارلمان

در این تردیدی وجود ندارد که پارلمان شانزدهم نتوانست به وظایف قانونی‌اش به درستی عمل کند. نمایندگان این دوره روی‌هم‌رفته نه تنها مشکلات مردم را حل نکردند بلکه به مشکلات آن‌ها افزودند. پاره‌ای از آن‌ها متهم به فساد، قاچاق مواد مخدر و ایجاد نا‌امنی شدند. پارلمان به حدی در این دوره ضعیف عمل کرد که اکنون برخی از مردم به کلیت نهاد پارلمان بی‌اعتماد شده‌اند و برای آن ارج و منزلتی قایل نیستند.

روی این حساب، علی‌الظاهر راه برای ورود چهره‌های تازه به پارلمان باز شده است. بدون شک در میان این چهره‌ها کسانی استند که شایستگی نمایندگی از مردم را دارند و از حضور در خانه ملت برای ایجاد اصلاحات و تغییر مثبت استفاده می‌کنند. شاید این چهره‌ها به دلیل نا‌منسجم بودن فعالیت‌های‌شان قادر نشوند به همه اهداف مورد نظر‌شان دست یابند، ولی قدر مسلم این است که حضور آنان در پارلمان، دموکراسی را تقویت می‌بخشد و صدای اصلاح‌طلبی را رسا‌تر می‌سازد.

پارلمان فعلی دوره قانونی‌اش را سپری کرده است. در شرایط کنونی که افغانستان با چالش‌های فراوانی از قبیل نا‌امنی، بی‌کاری، فقر و فساد مواجه است، ضرورت مبرمی برای روی کار آمدن پارلمان قانونی وجود دارد.

برای جلب اعتماد حامیان بین‌المللی افغانستان نیز حکومت وحدت ملی ناگزیر است به روندهای دموکراتیک اهمیت بدهد خاصه آن‌که قرار است در سال آینده انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود و پارلمان قانونی و منتخب می‌تواند به درستی از روند انتخابات نظارت کند و در حد توان از بروز بحران‌های احتمالی جلوگیری کند.