شما در حال مشاهده نسخه متنی وبسایت بی‌بی‌سی هستید که از داده کمتری استفاده می‌کند. نسخه اصلی وبسایت را که شامل تمام تصاویر و ویدیوهاست، مشاهده کنید.
بازگشت به وبسایت یا نسخه اصلی
اطلاعات بیشتر درباره نسخه لایت که برای مصرف کمتر حجم دادههاست
جنگ اسرائیل و ایران به روایت نقشه و تصاویر ماهواره‌ای
اسرائیل از ۲۳ خرداد تاکنون با بزرگ‌ترین موج حملات هوایی خود در سال‌های اخیر، برنامه هسته‌ای ایران را هدف قرار داده و عملا با ایران وارد جنگ شده است. این کشور وعده داده است که به حملات خود در ایران ادامه دهد.
در نخستین ساعات حمله اسرائیل، چهره‌های ارشد نظامی و دانشمندان هسته‌ای هدف قرار گرفته و کشته شدند. غیرنظامیان از جمله کودکان نیز جزو قربانیان بوده‌اند. در واکنش، ایران صدها پهپاد و موشک به سمت اسرائیل پرتاب کرد که بیشتر آنها توسط سامانه دفاع هوایی اسرائیل رهگیری شد ولی شماری از آنها به اهدافی اصابت کرد و به کشته و زخمی شدن شهروندان این کشور انجامید.
نقشه‌های زیر نشان می‌دهد چه نقاطی در ایران و اسرائیل هدف حمله قرار گرفته‌اند.
در تهران هم از هنگام آغاز حملات اسرائیل مرتب صدای انفجار به گوش می‌رسد و دود ناشی از این انفجارهای پیاپی در آسمان شهر دیده می‌شود. اسرائیل اعلام کرده است که کنترل آسمان تهران را به دست آورده است.
ناوگان جنگنده‌های اسرائیل که مدرن و ساخت آمریکاست توانسته‌اند بمب‌های هدایت‌شونده را از فاصله نزدیک رها کنند، بدون اینکه نگرانی زیادی از سرنگون شدن داشته باشند.
بخش زیادی از تهدیدات دفاع هوایی ایران در حمله پیشین اسرائیل در ماه اکتبر نابود شده بود، که در آن از تسلیحات دوربرد برای هدف قرار دادن سامانه‌های موشکی اس-۳۰۰ ایران استفاده شد.
در روزهای بعد، نیروی هوایی اسرائیل همچنان به هدف قرار دادن رادارها و پرتابگرهای زمینی ادامه داده است. گزارش‌های غیر رسمی حاکی از آن است که حتی پیش از آغاز حمله، اسرائیل نیروهای اطلاعاتی خود را در داخل ایران مستقر کرده بود تا پاسخ ایران را مختل کنند.
تعدادی از مراکز ایران که هدف حمله قرار گرفتند
تصاویر ماهواره‌ای، پیامدهای حملات آمریکا در اول تیر به تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای زیرزمینی ایران در فردو را نشان می‌دهد.
تصاویر با وضوح بالا از مکسار که اول تیر گرفته شده، شش حفره تازه - احتمالاً نقاط فرود مهمات آمریکایی بر زمین - و همچنین گرد و غبار خاکستری و آوار پراکنده در دامنه کوه ناشی از حملات را نشان می‌دهد.
روز دوشنبه دوم تیر، گزارش شده که در پی حمله آمریکا، اسرائیل هم حملاتی را در فردو انجام داده است.
پیش از حمله آمریکا، از جمله اهداف حملات اسرائیل تاسیسات هسته‌ای نطنز بود. رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به بی‌بی‌سی گفته بود که دستگاه‌های سانتریفوژ در تاسیسات زیرزمینی غنی‌سازی اورانیوم ایران در نطنز احتمالا پس از حملات اسرائیل در روز جمعه «به شدت آسیب دیده‌اند یا کاملا نابود شده‌اند».
رافائل گروسی اعلام کرد که این وضعیت ناشی از قطعی برق بعد از حمله بوده است، در حالی که تاسیسات روی سطح زمین «به‌طور کامل نابود شده» و تاسیسات برقی «تقریبا به‌طور کامل آسیب دیده‌اند».
تاسیسات هسته‌ای اصفهان، از مراکز کلیدی چرخه سوخت هسته‌ای ایران، شامل کارخانه تبدیل کیک زرد به هگزافلوراید اورانیوم، تولید فلز اورانیوم و ساخت میله‌های سوخت است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرد که در حملات اخیر اسرائیل چهار ساختمان از جمله سالن تبدیل و کارگاه سوخت آسیب دیده‌اند. به گفته رافائل گروسی، اگرچه آلودگی شیمیایی در داخل سایت وجود دارد، اما نشانه‌ای از نشت رادیواکتیو به بیرون دیده نشده است.
تصاویر ماهواره‌ای در روز ۱۵ ژوئن نشان می‌دهد که چندین ساختمان در پایگاه موشکی کرمانشاه هدف حمله قرار گرفته است. برخی سازه‌ها به طور کامل ویران شده و دو ورودی تونل در کنار کوه آسیب دیده است. موشک‌های بالستیک ایران معمولاً در سیلوهای زیرزمینی عمیق در سراسر کشور مستقر هستند.
فابیان هینز، تحلیلگر نظامی در موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، می‌گوید: «کرمانشاه یکی از قدیمی‌ترین پایگاه‌های موشکی ایران است که در اصل در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ تاسیس شد. این پایگاه در سال‌های اخیر نقش کلیدی در حملات موشکی ایران، از جمله علیه گروه‌های مسلح و اسرائیل داشته است.»
تصاویر ماهواره‌ای شرکت پلنت لبز نشان می‌دهد که چندین نقطه از فرودگاه بین‌المللی تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی، به شدت آسیب دیده‌اند. تصاویری که در روز ۱۴ ژوئن گرفته شده، محدوده‌ای بزرگ را در مرکز باند اصلی فرودگاه نشان می‌دهد که سوخته است.
استو ری، تحلیلگر ارشد موسسه اطلاعاتی مک‌کنزی، این شیوه آسیب زدن را «روش کلاسیکی برای از کار انداختن باند فرودگاه» توصیف می‌کند که به گفته او «احتمالا با استفاده از مهمات دقیق» انجام شده است. او می‌گوید مسیرهای حرکت هواپیما روی زمین نیز به همین شکل هدف قرار گرفته‌اند، چرا که پناهگاه‌های هواپیمای نظامی در نزدیکی آنها دیده می‌شود.
این تاسیسات که به عنوان پایگاه موشکی بیدگنه هم شناخته می‌شود، در حدود ۳۰ کیلومتری غرب تهران در ملارد واقع شده است. تصاویر ماهواره‌ای شرکت مکسار در روز ۱۵ ژوئن نشان می‌دهد که سقف یکی از سازه‌های بزرگ سوراخ شده و نشانه‌هایی از آسیب بیشتر به ساختمان مجاور آن نیز دیده می‌شود.
استو ری، تحلیلگر موسسه مک‌کنزی، می‌گوید: «به نظر می‌رسد ساختمان‌هایی هدف قرار گرفته‌اند که احتمالا محل نگهداری موشک‌های بالستیک با پرتابگر متحرک بوده‌اند.» او با اشاره به نبود آوار انفجاری گسترده در تصویر می‌گوید احتمالا «در زمان حمله موشکی در محل نبوده، چرا که در غیر این صورت انفجار ثانویه‌ای رخ می‌داد که احتمالا سازه‌ها را به‌کلی ویران می‌کرد.»
این نخستین بار نیست که تاسیسات بیدگنه دچار آسیب جدی می‌شود. در آبان سال ۱۳۹۰ نیز انفجاری بزرگ در این محل رخ داد که در آن تعدادی از نظامیان از جمله حسن طهرانی مقدم مشهور به «پدر برنامه موشکی ایران» کشته شدند.
توان موشکی
نیروهای مسلح ایران و به طور خاص نیروی هوافضای سپاه پاسداران، طیف گسترده‌ای از راکت و موشک‌های کروز و بالستیک را تولید می‌کند.
موشک‌های بالستیک، مهمترین نوع از موشک‌های تولیدشده در ایران است. موشک بالستیک در ارتفاع بالا و به صورت قوسی پرواز می‌کند. شلیک موشک بالستیک دارای سه مرحله است که در مرحله دوم سرعت آن حدود ۲۴ هزار کیلومتر بر ساعت است. موشک‌های دور برد بالستیک از جو زمین خارج می‌شود و هنگامی که به جو بازمی‌گردند سرعت مافوق صوت پیدا می‌کنند.
ایران ادعا می‌کند که علاوه بر موشک‌های بالستیک، موشک‌هایی از نسل جنگ‌افزارهای هایپرسونیک را نیز در اختیار دارد. موشک‌های هایپرسونیک یا مافوق صوت سرعتی بین پنج تا بیست و پنج برابر سرعت صوت و قابلیت مانور آنها ردگیری این موشک‌ها را دشوار می‌کند.
ایران اولین بار در سال ۱۴۰۲ از موشک فتاح در دو دسته بالستیک و کروز به عنوان یک موشک هایپرسونیک رونمایی کرد. سپاه ادعا کرده که این موشک قادر است از تمامی سامانه‌های سپر موشکی عبور کند و این سامانه‌ها را منهدم کند.
مراکز هسته‌ای ایران
نقشه زیر موقعیت مهمترین تاسیسات هسته‌ای ایران را نشان می‌دهد که هر یک نقشی متفاوت در چرخه تولید سوخت هسته‌ای دارند.
نیروگاه بوشهر، تنها نیروگاه اتمی فعال ایران است که با کمک روسیه ساخته شده و برای تولید برق از سوخت هسته‌ای استفاده می‌کند.
نطنز، مرکز اصلی غنی‌سازی اورانیوم ایران است که دارای هزاران سانتریفیوژ است. این تاسیسات بخشی در زیر زمین و بخشی روی زمین دارد.
فردو، مرکز غنی‌سازی زیرزمینی و بشدت محافظت‌شده‌ای است که پس از کشف فعالیت‌های مخفی آن، حساسیت‌های بین‌المللی زیادی را برانگیخت. این سایت اکنون محل غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰٪ است.
اصفهان میزبان کارخانه تبدیل اورانیوم برای استفاده در تاسیسات غنی‌سازی است. این مرکز همچنین بخش‌هایی برای تولید فلز اورانیوم و سوخت راکتور دارد.
ساغند و بندرعباس محل استخراج سنگ اورانیوم هستند. سنگ معدن در این نقاط استخراج و به کارخانه تبدیل منتقل می‌شود.
تهران و بناب دارای مراکز تحقیقاتی هستند که در آنها فعالیت‌های پژوهشی در زمینه فیزیک هسته‌ای، رادیودارو و مهندسی هسته‌ای انجام می‌شود.
این شبکه، چرخه کامل سوخت هسته‌ای ایران را از معدن تا نیروگاه پوشش می‌دهد.
بمب سنگرشکن آمریکا چیست؟
در میان تسلیحاتی که گفته می‌شد توانایی حمله به تاسیسات زیرزمینی هسته‌ای ایران را دارند و در حمله آمریکا به این تأسیستان استفاده شده جی‌بی‌یو-۵۷ اِی/بی، بزرگ‌ترین بمب «سنگرشکن» غیرهسته‌ای جهان (ام‌او‌پی) که فقط در اختیار آمریکا است و هنوز در اختیار اسرائیل قرار نگرفته است.
علت استفاده از این بمب هدایت‌شونده دقیق، با وزنی حدود ۱۳۶۰۰ کیلوگرم در حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای فردو این بود که می‌تواند اعماق این مجتمع نفوذ کند که در دل کوه بنا شده است. آمریکا تا الان این بمب را در اختیار اسرائیل قرار نداده است.
فرماندهان نظامی
در اولین روز جنگ، اسرائیل تعدادی از بلندپایه‌ترین فرماندهان نظامی ایران را کشت.
محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، غلامعلی رشید، فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا و امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، از جمله نظامیان ارشدی بودند که در این حملات هدف قرار گرفتند.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در اولین پیام خود بعد از حمله اسرائیل، تاکید کرد که بعد از کشته شدن «تنی چند از فرماندهان» در این حملات، «جانشینان و همکاران آنان بی‌درنگ وظائف خود را پی خواهند گرفت».
روز سه‌شنبه ۲۷ خرداد ارتش اسرائیل گفت که علی شادمانی، فرمانده جدید قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا را در حملات تازه‌اش کشته است. ایران این خبر را تایید یا تکذیب نکرده است.
در صورت تایید این خبر، سرتیپ علی شادمانی که با حکم آیت‌الله علی خامنه‌ای، بلافاصله جایگزین سرلشکر غلامعلی رشید شده بود، فقط چهار روز فرماندهی عالی‌ترین رده عملیاتی نیروهای مسلح ایران را در اختیار داشت.