سازمان غیردولتی «خانه آزادی» ایران را در گروه غیرآزادترین کشورها از نظر دسترسی به اینترنت قرار داد

سازمان غیردولتی «خانه آزادی» در آمریکا، از قدیمی‌ترین نهادهای فعال در زمینه پیشبرد و تحقیقات دموکراسی، در تازه‌ترین گزارشش درباره آزادی اینترنت در جهان ایران، را در انتهای فهرست کشورهای دارای آزادی استفاده از اینترنت، در کنار چین و میانمار قرار داده است.  

این در حالی است که این گزارش بازه زمانی ژوئن ۲۰۲۱ تا ماه مه ۲۰۲۲ میلادی را در بر می‌گیرد و شامل محدودیت‌های اخیر که پس از جان باختن مهسا امینی در ایران که از شهریور ماه آغاز شده، نمی‌شود.  

در این ارزیابی، امتیاز صفر تا ۱۰۰ برای آزادی اینترنت در نظر گرفته شده که ایران ۱۶ امتیاز کسب کرده است و پس از چین و میانمار در قعر این فهرست قرار گرفته است.

 ۷۰ کشور در این گزارش مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند و کشورها در سه گروه «آزاد، نیمه آزاد و غیرآزاد» طبقه‌بندی شده‌اند که ایران در زمره کشورهای «غیرآزاد» در این زمینه لحاظ شده است.

ایسلند در این فهرست با ۹۵ امیتاز آزادترین کشور دنیا به لحاظ آزادی اینترنت قرار گرفته که استونی، کاستاریکا و کانادا آن را تعقیب می‌کنند.

 در این رتبه‌بندی سه عامل در نظر گرفته شده است: موانع دسترسی، محدودیت‌های محتوایی و نقض حقوق کاربران.

 بعضی کشورها نظیر کره شمالی در این گزارش مورد ارزیابی قرار نگرفته‌اند. 

در این گزارش گفته شده وضعیت آزادی اینترنت در جهان برای دوازدهمین سال متوالی تنزل داشته است. شدید‍ترین تنزل آزادی اینترنت در بازه زمانی مورد مطالعه در روسیه، میانمار، سودان و لیبی ثبت شده است.

 در این گزارش به فشار منتقدان کرملین پس از حمله روسیه به اوکراین اشاره شده و گفته شده بعضی دولت‌ها با محدود کردن اینترنت در پی ایجاد فضای قابل کنترل آنلاین هستند.

همچنین گفته شده تعداد دولت‌هایی که وبسایت‌های حاوی محتویات غیرخشن سیاسی، اجتماعی یا مذهبی را مسدود کرده‌اند، رکورد جدیدی را ثبت کرده است.

در ارزیابی «خانه آزادی» چین برای هشتمین سال متوالی بدترین کشور جهان به لحاظ آزادی اینترنت شناخته شده است. 

در این گزارش همچنین گفته شده دولت ایران در زمینه محدود کردن اینترنت راه مشابه چین را در پیش گرفته و به «طرح صیانت» هم اشاره شده است. گفته شده این طرح محدودیت دسترسی به پلتفرم‌های بین‌المللی را محدود می‌کند و جایگزین‌های داخلی را به کاربران معرفی کرده است.

محدودیت‌های اینترنتی بعد از اعتراضات اخیر در ایران

گزارش سازمان «خانه آزادی» از محدودیت‌های اینترنت در ایران که ژوئن ۲۰۲۱ تا ماه مه ۲۰۲۲ میلادی را شامل می‌شود در حالی است که پس از اعتراضات سراسری اخیر، ایران شاهد اختلال و قطع گسترده اینترنت بوده است. 

ضمن اینکه شبکه‌های‌ اجتماعی نظیر اینستاگرام و پیام‌رسان واتس‌اپ هم فیلتر شدند. 

«نت بلاکس» که یک سازمانی غیردولتی است و وضعیت اینترنت در جهان را رصد می‌کند، اختلال‌های شدید در مناطقی را که تظاهرات در آن جریان داشته، تائید کرده است. 

در بعضی روزها این اختلالات محدود به بعدازظهرها بود ولی در مواردی که فراخوان‌هایی برای تجمع داده شده بود، این اختلال حتی در صبح هم گزارش شد.

گزارش‌های از ایران حاکی از آنست که دسترسی به بسیاری از فیلترشکن‌ها هم قطع شده است. 

با وجود فیلترینگ گسترده و اختلال در اینترنت مشترکان تلفن‌همراه، مهسا امینی به یکی از محبوب‌ترین هشتگ در توئیتر در ماه اخیر تبدیل شد و بسیاری از چهره‌های بین‌المللی به حمایت از جنبش اعتراضی در ایران پرداختند.