صد زن؛ از فعالیت در شهر بی سینما تا نمایندگی افغانستان در اسکار

او در شهری فعالیت سینمایی را آغاز کرد که سینمایی نداشت. یگانه سینمای هرات در دوران طالبان تخریب شده بود ولی حال از او به عنوان نخستین کارگردان زن در تاریخ سینمای افغانستان در دوره‌ی پس از سقوط طالبان نام برده میشود.

رویا سادات در سال ۱۹۸۳ میلادی در هرات به دنیا آمد. پس از تعلیمات ابتدایی وارد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه هرات شد و همزمان با تحصیل به شدت مشغول کار در عرصه سینما شد.

خانم سادات که شهرتش به عنوان نویسنده، کارگردان و فیلم ساز از محدوده جغرافیای کشور و حتی منطقه فراتر رفته توانسته تا اکنون ۵۰ جایزه معتبر بین المللی به دست آورد.

جایزه بهترین فیلم جشنواره ای مونیخ، پنج جایزه برتر جشنواره ویزول فرانسه، جایزه ی بدیل اسکار وزارت خارجه هالند، جایزه زن شجاع وزارت خارجه امریکا، جایزه ملالی قهرمان از جانب رییس جمهوری افغانستان برخی از مهمترین جوائزی است که خانم سادات دریافت کرده است.

"نامه به رییس جمهور" که یکی از معروفترین کارهای خانم رویا سادات است نامزد نماینده افغانستان در آکادمی اسکار شد.

علاوه بر این، نشریه ای آمریکایی "فارن پالیسی" در سال ۲۰۱۷ نام رویا سادات را در فهرست "متفکران جهانی" درج کرد. خانم سادات درباره قرارگرفتن نامش در این فهرست به بی بی سی گفته بود:

"قصه ما، قصه تکرار جهان، سر خط اخبار انتحار و وحشت شده است. فیلم و تصویر با نگرش مجدد به زندگی با بازخوانی آدم‌ها می‌تواند جهان‌بینی خیلی‌ها را تغییر دهد و به فکر کردن دعوت کند و فریاد بزند. اینکه سهم ما خشونت نیست، سهم ما انتحار نیست. سهم ما نابرابری و بی عدالتی نیست؛ سهم همه شهروندان جهان، دنیایی عاری از خشونت و نفرت و جنگ است."

فهرست "متفکران جهانی" نشریه فارن پالیسی (سیاست خارجی) شامل یک‌صد نفر است و هر سال گروهی از رهبران جهانی و افرادی را که ایده‌هایی برای آینده جهان و فعالیت بارزی داشته‌‌اند، در این فهرست معرفی می‌کند.

کارهای رویا سادات به این دلیل که در شرایط دشوار توانسته داستان های از زندگی مشقت بار زنان افغان را روایت کند و به تصویر بکشد ستوده شده است.

رویا سادات و تهدابگذاری‌های نوین برای سینمای افغانستان

رویا سادات علاوه بر نویسندگی، کارگردانی و تولید فیلم های مستند و سینمایی و همچنین درامه ها و سریال های تلویزیونی در افغانستان، تأسیس "خانه فیلم رویا" و "جشنواره ای بین المللی فیلم زنان هرات" را نیز در کارنامه اش ثبت کرده است.

جشنواره ای فیلم زنان هرات" در سطح کشورهای آسیای مرکزی و جنوبی یگانه جشنواره ای بین المللی شناخته شده است.

رویا سادات که در سال ۲۰۰۶ در آکادمی فیلم آسیا در کوریای جنوبی هم آموزش دیده در حال حاضر از چهره های شاخص سینمای افغانستان است.

اغلب فیلم ها و سریال‌های که در افغانستان پیش از او و حتی همزمان با فعالیت او تولید می‌شد رنگ و بوی بالیوودی داشت و از لحاظ ساختار و محتوا، رنگ تقلید از سینمای هند که چندین دهه بر فضای فعالیت سینمایی افغانستان سایه داشته در آنها آشکار بود اما کار رویا سادات با این شیوه‌ها تفاوت آشکار داشته است.

به نظر میرسد کارهای رویا سادات به دو دلیل توانسته توجه نهادهای معتبر سینمایی جهان را به خود جلب کند. یکی به اعتبار کیفیت متفاوت کارهایش و دیگری تهی دستی او در فضای فعالیت های سینمایی افغانستان.

سینمای افغانستان که پیش از شروع جنگ های چهل ساله افغانستان بنیان گذاشته شده بود با شروع جنگ های خونین و دوامدار، به شدت آسیب دید و امکان رشد سریع هنرمندان افغان از میان رفت.