UPSC निकाल 2021: महाराष्ट्रातली UPSC टॉपर प्रियंवदा सांगते, 'स्थिर नोकरी सोडून या परीक्षेत कसं मिळवलं यश'?

केंद्रीय लोकसेवा आयोगातर्फे घेण्यात येणाऱ्या नागरी सेवा परीक्षा 2021 चा निकाल जाहीर झाला असून पहिले चारही क्रमांक मुलींनी पटकावले आहेत.

श्रुती शर्मा हिने या परीक्षेत देशभरातून पहिला रँक मिळवला आहे. दुसरा रँक अंकिता अग्रवाल आणि तिसरा रँक गामिनी सिंगलानं मिळवला आहे. चौथ्या रँकवर ऐश्वर्या वर्मा आहे.

यावर्षी एकूण 749 विद्यार्थी विविध सेवांसाठी निवडले गेले आहेत. अंतिम निकाल आयोगाच्या upsc.gov.in या वेबसाइटवर पाहता येऊ शकतो.

महाराष्ट्रातून प्रियंवदा म्हाडदळकर यांनी 13 वा क्रमांक मिळवला आहे. महाराष्ट्रातून निखिल महाजन, अनिकेत हिरडे, आदित्य काकडे. शुभम भोसले असे अनेक विद्यार्थी विविध सेवांसाठी निवडले गेले आहेत. त्यातल्या काही विद्यार्थ्यांशी आम्ही बातचीत केली.

'स्थिरस्थावर असलेली नोकरी सोडली आणि...'

प्रियंवदा म्हाडदळकर या भारतात तेराव्या क्रमांकाने उत्तीर्ण झाल्या आहेत. प्रियंवदा मुळच्या रत्नागिरीच्या असून त्यांचं शिक्षण मुंबईत झालं आहे. त्यांनी VJTI मधून इंजिनिअरिंगची पदवी घेतली. त्यानंतर त्यांनी IIM Banglore मधून MBA केलं. त्यानंतर सहा वर्षं Investment Banking मध्ये काम केलं. त्यानंतर 2020 मध्ये नोकरी सोडली. दुसऱ्याच प्रयत्नात त्यांनी हे उत्तुंग यश प्राप्त केलं आहे.

प्रियवंदा यांना लहानपणापासूनच IAS ऑफिसर होण्याची इच्छा होती. प्रियंवदा यांचे वडील सरकारी नोकरीत होते. त्यांच्याकडूनच प्रियंवदा यांना शासकीय सेवेत जाण्याची प्रेरणा मिळाली.

मात्र काही ना काही कारणाने ते राहत गेलं. अखेरीस 2020 ला त्यांनी स्थिरस्थावर असलेली नोकरी सोडून या अनिश्तिततेच्या डोहात उडी घेतली आणि स्पृहणीय यश मिळवलं.

वैकल्पिक विषयाचा आवाका मोठा असल्याने त्यावर खूप भर दिल्याचं त्या सांगतात. भरपूर सराव आणि अभ्यासातला नियमितपणा हे त्यांच्या यशाचं रहस्य आहे.

मुलाखतीच्या तयारीबद्दल त्या सांगतात, "वैयक्तिक माहिती आणि करंट अफेअर्स या दोन गोष्टी मुलाखतीत महत्त्वाच्या असतात. दोन्हीवर मी भर दिला. मुख्य परीक्षा झाल्यावर मी त्याचा दोन ते तीन महिने नीट अभ्यास केला. मुख्य परीक्षेत एखाद्या गोष्टीवर बोलायचं असतं तेव्हा लिहायचं असतं. मात्र मुलाखतीत या उत्तरांचा रोख बदललेला असतो. तिथे अगदी मुद्देसूद बोलावं लागतं. या सगळ्या गोष्टी लक्षात ठेवून मी अभ्यास केला."

या यशात त्यांच्या घरच्यांचा, नवऱ्याचा आणि सासरच्यांचा खूप मोठा वाटा असल्याचं त्या आवर्जून नमूद करतात.

'समाजासाठी काहीतरी करायला हवं या जाणीवेतून परीक्षेकडे वळलो'

रामेश्वर सब्बनवाड यांनी या परीक्षेत 202 वा क्रमांक मिळवला आहे. रामेश्वर लातूर जिल्ह्यातल्या हुंडरगुळी गावातले. त्यांचं शिक्षण नवोदय विद्यालयात झालं.

त्यानंतर त्यांनी सीओईपीतून शिक्षण घेतलं. इंजिनिअरिंगनंतर दोन वर्षानंतर त्यांनी नोकरी केली. 2019 मध्ये त्यांनी परीक्षेचा अभ्यास सुरू केला. पहिल्या प्रयत्नात ते मुलाखतीपर्यंत पोहोचले. मात्र त्यांचा रँक अवघ्या सहा मार्काने हुकला. दुसऱ्या प्रयत्नात त्यांना यश मिळालं.

त्यांच्या प्रवासाबद्दल बोलताना ते सांगतात, "मी सुरुवातीपासून घराच्या बाहेर राहत होतो. माझं शिक्षण शहरी भागात झालं. एकदा मी आजारी पडलो आणि मला गावाकडच्या दवाखान्यात जावं लागलं. तिथली परिस्थिती पाहून मला समाजासाठी काहीतरी वेगळं करायला हवं याची जाणीव झाली आणि मी या परीक्षांकडे वळलो."

अभ्यासाच्या पद्धतीबद्दल बोलताना रामेश्वर सांगतात, "नवोदय विद्यालयात शिकल्यामुळे मला NCERT च्या पुस्तकातून अभ्यास करण्याची सवय होती. मी इंजिनिअरिंग केलं होतं, पण माझा वैकल्पिक विषय राज्यशास्त्र होता त्यामुळे थोडा त्रास झाला. त्यात कोव्हिड आल्यामुळे सगळे क्लासेस ऑनलाईन केले. युट्युबसारख्या ऑनलाईन माध्यमांचाही मला खूप फायदा झाला. जे विद्यार्थी आधी अधिकारी झालेत त्यांच्या उत्तरपत्रिकांचं अवलोकन केलं. मॉक टेस्ट खूप दिल्या. उत्तरं लिहिण्याची खूप प्रॅक्टिस केली."

IAS च्या अभ्यासाबरोबर रामेश्वर TISS मधून MBA सुद्धा करत आहेत. आता अधिकारी होण्याबरोबर इतर विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन करण्याचाही त्यांचा मानस आहे.

आधी डॉक्टर आणि आता अधिकारी

आकांक्षा तामगाडगे मुळच्या यवतमाळच्या. वर्ध्याच्या सेवाग्राम मधून MBBS केल्यावर त्या या परीक्षेकडे वळल्या. मेडिकल सायन्स हा त्यांचा वैकल्पिक विषय होता. सहसा हा विषय घेऊन परीक्षा देण्याचं प्रमाण अत्यल्प असतं. मात्र आकांक्षा यांनी हे आव्हान स्वीकारलं.

आकांक्षा यांचा हा तिसरा प्रयत्न. पहिल्या प्रयत्नात Interview, दुसऱ्या वेळी कोव्हिडच्या साथीचा फटका त्यांच्या घरच्यांना बसला. या गोंधळात आकांक्षा पूर्वपरीक्षाच पास होऊ शकल्या नाहीत आणि आता त्यांनी थेट 563 वा क्रमांक मिळवला आहे.

जनरल स्टडीज विषयात बराचसा भाग कला शाखेच्या विषयांचा असतो. त्यामुळे त्यात थोडा आणि ओळखीचा बदल म्हणून त्यांनी मेडिकल सायन्सचा पर्याय स्वीकारला. शिक्षणही त्यात झाल्यामुळे परीक्षा देणं सोपं गेलं असं त्या सांगतात.

अभ्यासात सातत्य आणि जास्त विचार न करता अभ्यास करणं हे यशाचं गमक असल्याचं त्यांनी बीबीसी मराठीशी बोलताना सांगितलं.

या वर्षी 180 मुलं IAS साठी, तर 200 विद्यार्थी IPS साठी निवडले गेले आहेत. इतर गट अ सेवेसाठी 242 विद्यार्थ्यांची निवड झाली आहे.

हे वाचलंत का?

(बीबीसी न्यूज मराठीचे सर्व अपडेट्स मिळवण्यासाठी आम्हाला YouTube, Facebook, Instagram आणि Twitter वर नक्की फॉलो करा.

बीबीसी न्यूज मराठीच्या सगळ्या बातम्या तुम्ही Jio TV app वर पाहू शकता.

'सोपी गोष्ट' आणि '3 गोष्टी' हे मराठीतले बातम्यांचे पहिले पॉडकास्ट्स तुम्ही Gaana, Spotify, JioSaavn आणि Apple Podcasts इथे ऐकू शकता.)