'कॅनडात आलो याचा आता पश्चाताप होत आहे', भारतीय विद्यार्थ्यांनी सांगितलं वास्तव

भारत आणि कॅनडामधील तणाव अद्याप कमी झालेला नाही. त्यामुळे कॅनडात राहणारे भारतीय विद्यार्थी खूप चिंतेत आहेत. दोन्ही सरकारांनी एकत्र येऊन काम करावं असं आवाहन विद्यार्थ्यांकडून करण्यात येतंय.

बरेच विद्यार्थी त्यांच्या कॅनडात येण्याच्या निर्णयावर पश्चाताप व्यक्त करत आहे. आपण कॅनडात उगाच आलो असं त्यांना वाटू लागलंय.

दुसरीकडे भारत सरकारने कॅनेडियन नागरिकांसाठी व्हिसा सेवा बंद केली आहे.

कॅनडाचे पंतप्रधान जस्टिन ट्रूडो यांनी कॅनडाच्या संसदेत एका कॅनेडियन नागरिकाच्या हत्येमध्ये भारतीय एजन्सीचा सहभाग असल्याचा आरोप केला होता. यानंतर हा संपूर्ण वाद सुरू झाला.

45 वर्षीय हरदीप सिंग निज्जरच्या मृत्यूनंतर हा वाद सुरू झाला. तो खलिस्तानचा समर्थक होता. सरे टाऊनमधील गुरुद्वाराबाहेर त्याची गोळ्या झाडून हत्या करण्यात आली.

कॅनडाच्या ब्रॅम्प्टन आणि मिसिसॉगा या शहरात मोठ्या संख्येने भारतीय विद्यार्थी राहतात. तर किचनर, वॉटरलू आणि ग्रेटर टोरंटोमध्ये अनेक भारतीय लोक वास्तव्यास आहेत.

कॅनडात शिक्षण घेणारे बहुतांश विद्यार्थी भारतीय आहेत. त्यांचं प्रमाण जवळपास 40 टक्के इतकं आहे. हे विद्यार्थी सरासरी 1 ते 2 वर्षांच्या विविध अभ्यासक्रमांसाठी प्रवेश घेतात.

बीबीसीने ब्रॅम्प्टन, मिसिसॉगा, किचनर आणि वॉटरलू मधील अनेक विद्यार्थ्यांशी संवाद साधला. दरम्यान यातील बहुतांश विद्यार्थी सध्याच्या परिस्थितीमुळे चिंतेत असल्याचं आढळलं.

कॅनडामध्ये स्पर्धा वाढली आहे तर दुसरीकडे संधी कमी होताना दिसते. शिवाय या राजनैतिक संकटामुळे परिस्थिती आणखीनच गंभीर बनली आहे.

विद्यार्थ्यांना कोणती चिंता आहे?

कॅनडात शिक्षणासाठी गेलेले अनेक विद्यार्थी पंजाब राज्यातील आहेत. ते बोलायला तयार नव्हते कारण त्यांनी केलेल्या कोणत्याही वक्तव्यामुळे त्यांचा व्हिसा रद्द होऊ शकतो अशी भीती त्यांना आहे.

हरनीत कौर (नाव बदलेलं आहे) वॉटरलू येथील कोनेस्टोगा महविद्यालयात ग्लोबल हॉस्पिटल मॅनेजमेंटचं शिक्षण घेत आहे. तिने बीबीसीशी बोलताना सध्या सुरू असलेल्या मुद्द्यावर चिंता व्यक्त केली.

25 वर्षीय हरणीत कौर सांगते, "मी भारतात असताना जो विचार केला होता, त्यापेक्षा इथली परिस्थिती पूर्णपणे वेगळी आहे. इथे मागणी पुरवठ्यापेक्षा खूपच कमी आहे. कॅनडाच्या सरकारने प्रत्येकाला चांगल्या संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी भारतीय विद्यार्थ्यांना देण्यात येणाऱ्या व्हिसाची संख्या मर्यादित करायला हवी."

साधारणपणे आंतरराष्ट्रीय विद्यार्थ्यांना आठवड्यातून 20 तास काम करण्याची परवानगी असते. कोरोना साथीच्या आजारादरम्यान, कॅनडाच्या सरकारने हे तास वाढवून 40 तास केले. मात्र, काही विद्यार्थी यापेक्षाही जास्त काम करतात.

अलीकडेच, ओटावा येथील भारतीय उच्चायुक्तांनीही मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये अर्धवेळ काम शोधण्यात येणाऱ्या अडचणींचा उल्लेख केला आहे.

हरनीत कौर पंजाबमध्ये शिक्षक म्हणून काम करत होती. आता इथे ती एका रेस्टॉरंटमध्ये काम करते आणि तिचं उत्पन्न किमान वेतनापेक्षा कमी आहे.

बहुतेक भारतीय विद्यार्थ्यांचे त्यांच्या मालकांकडून शोषण होत असल्याचा आरोप तिने केला आहे.

भारताने कॅनेडियन नागरिकांसाठी व्हिसा सेवा रद्द केल्याने कॅनडात राहणाऱ्या भारतीयांवर विपरीत परिणाम होऊ शकतो, अशी चिंताही काही विद्यार्थ्यांनी व्यक्त केली आहे.

परवडणाऱ्या घरांचा प्रश्न

ब्रॅम्प्टनमधील शेरीडन महाविद्यालयात शिक्षण घेणारा विद्यार्थी मेहताब गरेवाल सांगतो, "ही खूप गुंतागुंतीची परिस्थिती आहे. प्रवासावर बंदी घातली तर त्याचा सर्वाधिक परिणाम पंजाबमधील इंडो-कॅनेडियन लोकांवर होतो, कोणत्या मुत्सद्द्यावर नाही."

पश्चिम टोरंटोमध्ये सुमारे 150 पंजाबी कुटुंबं राहतात.

सध्या सुरू असलेल्या तणावाबद्दल मेहताब सांगतो, "माझे नातेवाईक आणि इतर अनेक समुदाय यामुळे चिंतेत आहेत."

त्याच्या कॅनेडियन नातेवाईकांनी भारतात येण्यासाठी तिकीटं काढून ठेवली आहेत. त्यांना डिसेंबरमध्ये एका लग्नासाठी यायचं होतं. पण आता त्यांचा व्हिसा मंजूर होण्यासंदर्भात ब्रॅम्प्टनमधील व्हिसा कार्यालयाकडून कोणताही प्रतिसाद मिळालेला नाही.

परवडणाऱ्या दरात घर मिळत नसल्याने मेहताब आपल्या नातेवाईकांसोबत राहतो.

कॅनडामध्ये राहणाऱ्या भारतीय विद्यार्थ्यांसाठी परवडणारी घरं मिळणं मुश्किल झालंय. भारतीय उच्चायुक्तालयाने प्रसिद्ध केलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांमध्येही महागड्या घरांचाही उल्लेख करण्यात आला होता.

बऱ्याचदा विद्यार्थ्यांना वाईट परिस्थितीत राहावं लागतं.

परमीश सिंग हा आणखी एक तरुण विद्यार्थी पंजाबमधील मानसा येथून कॅनडामध्ये आलाय. तो मिसिसॉगा येथील शेरिडन महाविद्यालयात बिझनेस स्टडीजचा अभ्यास करतोय.

19 वर्षीय परमीश सांगतो, "घरमालक नव्या विद्यार्थ्यांचा फायदा घेतात. आपण नवे असतो, त्यामुळे बऱ्याच गोष्टी माहीत नसतात. मी एका अपार्टमेंटमध्ये राहतो. इथं राहणाऱ्यांची खूप गर्दी आहे. या घरात ना स्वयंपाकघर ना दुसरी खोली; फक्त बाथरूम आहे. आम्ही सहा जण ते वापरतो. माझ्यासोबत आफ्रिका आणि नेपाळचे काही विद्यार्थी आहेत.

जय वर्माचं नशीब जोरावर होतं. तो कॅनडाला आला आणि त्याला लगेच काम मिळालं. मात्र भारत आणि कॅनडा यांच्यातील तणावामुळे तो चिंतेत आहे.

तो सांगतो, "सर्व विद्यार्थ्यांना त्यांच्या पालकांना पदवीदान समारंभासाठी बोलावायचं आहे. पण भारतीयांचा व्हिसा स्थगित झाल्यास अनेक विद्यार्थ्यांचा हिरमोड होईल. पीआरच्या प्रतीक्षेत असलेले विद्यार्थी खूप तणावात आहेत. अद्याप कोणतंही स्पष्टीकरण आलेलं नाही."

पण आशा जिवंत आहे

विद्यार्थ्यांना खूप गर्दी करून राहावं लागतंय, त्या परिस्थितीवरही जय वर्माने खेद व्यक्त केलाय.

तो सांगतो, "इथे स्थलांतरित विद्यार्थी मतदान करू शकत नाहीत म्हणून त्यांना कोणीही मदत करणारं नाहीये. भारत-कॅनडा संबंधातील ताणतणावांचा सर्वाधिक फटका भारतीयांना बसेल."

कोनेस्टोगा सारखी काही कॅनेडियन महाविद्यालये नवीन विद्यार्थ्यांना सामावून घेण्यासाठी त्यांच्या पायाभूत सुविधांचा विस्तार करत आहेत.

दोन्ही देशांमधील संबंध लवकरच सुरळीत होतील अशी आशा साऊथ एशियन लिंकच्या संस्थापक आणि सीईओ शाझिया नाझीर यांनी व्यक्त केलीय.

साऊथ एशियन लिंक ही संस्था विद्यार्थ्यांना ग्रेटर टोरंटो परिसरात स्थायिक होण्यास मदत करते.

शाझिया म्हणतात, "जे विद्यार्थी सप्टेंबरमध्ये नव्याने आलेत त्यांना गोष्टी आणखीन सोप्या करून देण्याची गरज आहे. पुढील सप्टेंबरमध्येही अनेक विद्यार्थी येतील. कॅनडा हा शांतताप्रिय देश आहे. आम्ही आशा करतो की सर्वकाही सुरळीत होईल. मात्र वांशिक भेदभाव आणि हल्ल्यांबद्दल थोडी चिंता आहेच."

झुबिन थॉमस मूळचा भोपाळचा आहे. 3 वर्षांपूर्वी तो कॅनडामध्ये आला होता. झुबिन 5 भारतीय विद्यार्थ्यांसोबत राहतोय.

तो म्हणतो, "आमच्यासाठी परिस्थिती खूप तणावाची आहे. भविष्यात काय होईल माहीत नाही. पण सुदैवाने वांशिक भेदभावाच्या घटना अद्याप सुरू झालेल्या नाहीत."

हे वाचलंत का?

बीबीसी न्यूज मराठीचे सर्व अपडेट्स मिळवण्यासाठी आम्हाला YouTube, Facebook, Instagram आणि Twitter वर नक्की फॉलो करा. 'गोष्ट दुनियेची', 'सोपी गोष्ट' आणि '3 गोष्टी' हे मराठीतले बातम्यांचे पहिले पॉडकास्ट्स तुम्ही Gaana, Spotify, आणि Apple Podcasts इथे ऐकू शकता.